400 yıllık terör komplosu

Bu yıl İngiltere’de, kutlamaların en ateşli yerine yolumuzu düşürdük. Bizi kasabasına davet eden genç arkadaş Joe’nun uyarmasına karşın görene kadar hayal etmemiz imkânsızdı o görüntüleri, sokaklardaki kalabalığı, rengarenk kostümleriyle saatlerce yürüyen kasabalıyı, kulak zarını delercesine art arda gelen patlamaları, ateşi, dumanı, içilen biraları, güvenlik önlemlerini...

4 Kasım Cumartesi akşamı Brighton’a yakın kasaba Lewes’te, adeta yer yerinden oynadı. Meşale dumanından göz gözü görmedi, bomba atılmış gibi gözyaşları yağmura karıştı. Normalde polis, kulak tıkacını bedava dağıtırmış, bu yıl o da yoktu, kulaklarımıza tıkadığımız peçeteler de işe yaramadı. Kolay değil, bir avuç nüfuslu kasaba Lewes, o akşam 20 bin ziyaretçiyi ağırlamıştı.

Otoriteler tecrübeden sabitle iki ay önceden Şenlik Ateşi kutlamasının sadece Lewes için olduğunu vurgulayıp dışarıdan gelecekleri caydırmaya yönelik uyarılar yayımlamış, o gün tren istasyonu ve kasabaya giren yolların kapatılacağını, otobüslerin az olacağını duyurmuşlardı. Buna karşın hiçbiri işe yaramamıştı. Lewes’te 19. yüzyıldan bu yana süregelen, İngiltere’nin en büyük Bonfire kutlamalarını hayatı boyunca en az bir defa olsun görmek isteyen, görünce de bizim gibi illa bir daha gitmek isteyenler o gece kasabaya doluşmuştu. Neyse ki her şeye karşın kasaba bu kalabalığa hazırdı. BBC’ye göre geçmiş yıllarda rakamın 60 bine çıktığı bile olmuştu.

KUKLASIZ OLMAZ

Kasabanın dar sokaklarında geçit törenini daha iyi görebilmek için yer kapma telaşı devam ederken yürüyüş başladı. Lewes’in yedi Şenlik Ateşi topluluğunun yıl boyu süren hazırlığı meşalelerle birlikte sokaklara yansıdı. İçi saman dolu büyük temsili kuklaların her yıl olmazsa olmazı ve yuhalananı 5 Kasım’a vesile olan Guy (Guido) Fawkes’inkiydi. Politik figürler arasında dikkat çekense Başbakan Rishi Sunak’ın tren üstündeki kuklasıydı! Son otobüsü kaçırmamak için gece sonunda kasabanın dışında büyük bir ateşe atılan bu kuklaların yakılmasına tanık olamadık.

Kuklası her yıl yakılan Guy Fawkes, İngiltere tarihindeki en büyük vatan haini olarak anılır, karıştığı barut komplosu da en eski terörizm olayı..

Barut komplosu, İngiliz Katoliklerin İngiliz Parlamentosu ve Protestan Kral I. James’i 5 Kasım 1605’te havaya uçurma komplosudur. Sebebin I.James’in Katoliklere dini hoşgörü göstermeyi reddine duyulan öfke olduğu söylenir. Komplocular kral, bakanlar ve parlamento üyelerinin öldürülmesiyle ortaya çıkacak kafa karışıklığının İngiliz Katoliklerine ülkeyi ele geçirme fırsatı sağlayacağını hesaplamış ancak evdeki hesap çarşıya uymamıştır. 

Komplonun lideri, dört işbirlikçiden eski asker Guy’a vermiştir bu zor görevi. Her yıl kasım ayında toplanan aristokrasi zirvesinde havaya uçurulacaktır Meclis!

PAÇAYI KURTARAMADI

Guy Fawkes zekice bir planla, kazdıkları tünelle girdikleri meclisin mahzenine barut fıçıları yerleştirmiş ancak planlanan tarihte ateşlemeyi yapamadan Londralı yetkililer komployu ortaya çıkarmıştı.

Söylentiye göre gruba sonradan katılan bir üye akrabası Katolik Lord Moneagle’yi 5 Kasım’da parlamentoya gitmemesi için uyarınca dananın kuyruğu kopmuştur! Guy mahzende bol miktarda dolu barut fıçısıyla suçüstü yakalanmış, gördüğü işkencelerden sonra arkadaşlarının isimlerini verse de ne fayda, paçayı kurtaramamıştır... Ocak 1606’da çıkarıldığı mahkemede vatana ihanetten yargılanıp suçlu bulunarak idam cezasına çarptırılmış, diğerleri gibi. Ama “Guy’a idam yetmez, kesilip biçilmeli de” denilmiş. 35 yaşında darağacına çıkarken kasten düşünce boynu kırılarak ölmüş, böylece idamdan yırtmış ama cesedi? 

İngiliz meclisi, barut komplosunun başarısızlığını anmak için 1606’da 5 Kasım’ı halkın şükran günü ilan etmiş. Demokrasi zincirinde önemli bir halka olarak kabul edilen Guy Fawkes Günü o zamandan beri Birleşik Krallık’ta coşkuyla anılmakta. 

gjtozkoparan@gmail.com