Recep İvedik’i direnişçi yapan sistem sana bana ne yapmaz!

Recep İvedik-7 Disney Plus Türkiye’de izleyicilerle buluştu. Türk sinema tarihine izlenme oranlarından izleyici kitlesine kadar birçok alanda bıraktığı izlerle geçen Recep İvedik, serinin yeni filminde de kendine has diliyle önemli bir alana işaret ediyor. 

Recep İvedik, üzerine yazılar yazılan çokça tartışılan filmlerin başında geliyor. Beğeneni kadar eleştirenin de çok olduğu bir film. Konunun sinemayla ilgili kısmı film eleştirmenlerince sıkça tartışılıyor, tartışılmaya da devam edecektir. 

Bu yazıda daha farklı bir konuyu gündeme getirme niyetindeyiz. Her film dramatik önermesi yani en genel manasıyla verdiği mesajla da öne çıkar. Serinin önceki filmleri göze alındığında  son filmde bir dönüşümden söz edilebilir. 

20 yıllık AKP iktidarından söz ediyoruz... AKP iktidara geldiğinde doğan çocuklar bugün 20 yaşında. Recep İvedik ise ilk filmiyle 2008 yılında izleyiciyle buluştu. Yani AKP’nin tabiri caizse kitlelerle ‘en doğrudan’ ilişki kurduğu dönemde. Kendisine ‘gerici, İslamcı’ vs. denildiğinde liberal, sol liberal ya da o dönemin muhafazakâr demokratı sonranın İslamcısı kesimler tarafından ciddi eleştirilerin yapıldığı yıllardı söz konusu yıllar... 

Bu dönemde ortaya çıkan Recep İvedik karakteri Güngören’de yaşayan, ‘lümpen’ diye tarif edilen sokağıyla, çevresiyle bu dille ilişki kuran bir tipe işaret ediyordu. Filmin ilk çıktığı dönemlerde ve serinin devam filmlerinin yapıldığı yıllarda Recep İvedik, okumuş, entelektüel ya da ‘beyaz yakalı’ diye tarif edilen kesimlerle hem bir mücadele hem de bir ‘alay’ barındırıyordu karakterinde. Özellikle ilk dönemlerin tartışmalarında komedinin nasıl olmasından Recep karakterinin yapaylığına kentli düşmanlığından karakterin ayaklarını yere sağlam basmasına kadar birçok veçheyi barındıran tonlar mevcuttu. 

Ancak öyle ya da böyle Recep İvedik karakteri bir ‘rahatsız etme’ temelinde yükseliyordu. Bulunduğu ortama ‘uyum sağlayamama’ bunu da açıkça belli edip orijinalliğini korumak ekseninde var oluyordu... 

Recep İvedik-7’nin yönetmen koltuğunda Togan Gökbakar otururken senaryo yine Togan Gökbakar ve Şahan Gökbakar’ın imzalarını taşıyor.  

20 yıllık AKP dönemi dedik... Değişimler dedik... Ekrana gelen Recep İvedik-7’de de belirli değişimleri görmedik dersek yanlış olur. Özellikle ilk çıktığı dönem olan 2008’den bugüne yani 2022’ye değin geçen süre dikkate alındığında hem sosyolojik hem de politik atmosferin Türkiye’de ciddi biçimde değiştiğinden bahsetmek mümkün. Salt AKP’nin dönüşümü değil ülkenin siyasal kompozisyonundaki dönüşüm de bu durumu doğrular nitelikte. Recep İvedik-7 de bu gözle izlendiğinde ciddi bir değişimin yansımalarını bizlere sunuyor. 

Serinin bu filminde genel karakter özellikleri yanında ciddi bir politik bakışla hareket eden bir Recep İvedik karakteri söz konusu. AKP dönemindeki dönüşümü dikkate alırsak bundan çok değil 10-15 sene önce hiç aklımıza gelmeyecek isimler (ilk akla gelen Gülşen) ciddi bir muhalefet simgesi olarak karşımıza çıkıyor.

Recep İvedik de bu dönüşümün beyaz perdeye yansıması olarak kendisini bizlere gösteriyor. Daha önceden sergilerde ya da bir kahvecide dalga geçtiği sert şakalar yaptığı isimlerle bir direniş örgütleyebiliyor. Evet direniş örgütlüyor... Yaptığı tam anlamıyla bu. Babaannesinin yaşamını yitirmesi nedeniyle gittiği köyünde, bir şirketin köyün dokusunu bozarak, ağaçları keserek oraya bir proje geliştirmesine karşı çıkıyor Recep İvedik... 

Filme dair bu kadar bilgi dahi bir dönüşüme işaret. Seri filmlerde karakterlerin dönüşümü zaten beklenen bir olgudur sinema açısından. Ancak Türkiye söz konusu olduğunda bu dönüşümü sadece bir karakter dönüşümü olarak ele almak basit kalabilir. Mevcut iktidarın ekonomiden sosyal hayata yaşamın her alanını hedef haline getirmesi muhalefet denklemini de değiştiriyor. Özellikle iktidarın dolaylı ya da dolaysız şiddetiyle tanışan her kesim bir şekilde kendisini ifade edecek kanalları da zorluyor. 

Recep İvedik-7’de de benzer bir tablo ile karşı karşıyayız. Elektrik faturasından kaynaklı tepkisiyle yola çıkan Recep’in daha önce yoga matında gaz çıkararak, geğirerek dalga geçtiği insanlarla bir köyü kurtarma telaşı içerisine girmesi ya da aynı insanların Recep’i, ‘lümpen’ ‘kaba’ gibi sıfatlarla nitelendirmek yerine köyü talan edenlere karşı birlikte mücadele edecek bir kişi görmesi bu dönüşümün beyaz perdeye de bir yansıması olarak okunabilir. 

Son olarak şunu da söylemek gerekir... Recep İvedik filmi yayına girer girmez AK trollerin de hedefi oldu. Bu da anlatmak istediğimiz tabloda önemli bir boşluğu doldurur mahiyette bir bilgi...