‘Evvel Zaman İçinde İstanbul’... Kentler yazıldıkça yaşar...

SEÇKİ ON YEDİNCİ YÜZYIL İSTANBULU’NDAN BAŞLIYOR!

İstanbul Büyükşehir Belediyesi yayımladığı dergi ve kitaplarla, bir yanıyla yerel yönetimin yayın geleneğini sürekli ve diri tutarken, kentin değişik kesimlerini ilgilendiren, kucaklayan yapıtlarla kentin canlı ve renkli yanlarını göstermeyi, tanıtmayı, paylaşmayı amaçlıyor.

Evvel Zaman İçinde İstanbul adlı kitap, bu çabanın ve duyarlı yaklaşımın dikkat çeken örneklerinden biri... Ahmet Bozkurt’un derleyip, yayına hazırladığı Evvel Zaman İçinde İstanbul, on yedinci yüzyıldan başlayarak yakın dönemden tanınmış yazın insanlarımızın anlattıklarından İstanbul’a bakmamıza katkı sağlıyor.

Özellikle on dokuzuncu yüzyıl ve yirminci yüzyıl başlarına ilişkin konu ve olgular önemli bir yer tutuyor. Birçoğu yakın tarihe kadar aramızda olan bu yazarlar, konulara bağlı olarak, gözlemlerinin yanı sıra İstanbul’a duydukları yakınlığı, yaşadıklarından belleklerinde kalanları, kentle düşünsel ve yaşamsal buluşmalarını, anımsadıklarını yer yer kendilerine de yer açarak paylaşıyorlar.

EVLİYA ÇELEBİ’DEN YAHYA KEMAL’E, AHMET RASİM’DEN RUŞEN EŞREF’E İSTANBUL’UN ANLATICILARI!

Yazdıkça tükenmeyen, tükenmeyecek İstanbul’un anlatıcıları arasında kimler yok ki? Evliya Çelebi, Kâtip Çelebi, Ahmet Mithat Efendi, Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey, Üsküdarlı Vasıf Hoca, Cenap Şehabettin, Selim Nüzhet Gerçek, Yahya Kemal, Ahmet Rasim, Abdülhak Şinasi Hisar, Ruşen Eşref Ünaydın, Sermet Muhtar Alus ile daha niceleri, İstanbul’a ilişkin konu başlıklarının içinde değişik türlerde yazdıklarıyla yerlerini alıyor.

Kitaptaki yazılar tarihsel olandan farklı toplumsal kesimlerden adı öne çıkan insanlara, Boğaziçi’nden mimariye, semtler ve sokaklardan yeme içmeye, kentin ekonomik yaşamını düzenleyen mesleklerden şenliklere ve sahne sanatlarına, müzikten inanç dünyasına yirmi iki başlık altında derlenen konular, geniş bir gözlem ve bakış açısıyla kenti kayıt altına almanın karşılığı...

Ahmet Bozkurt’un “Tarihin her döneminde güçlü bir imge olarak var olan İstanbul’un tarihsel silüetinden yansıyan en önemli zenginliklerden biri de toplumsal-kültürel birikimi ve kozmopolitizmidir” sözleri, çalışmasında izlediği yolu ve seçkinin içeriğini ortaya koyuyor.

Evliya Çelebi bugün İstanbul dediğimiz kentin tarih boyunca farklı halklarca nasıl adlandırıldığını anlatıyor, Ahmet Haşim “zehirlenenler namına” diyerek, havası ya da görünümüyle kentin etkileyici bir “zehir” olduğunu aktarıyor ve “(...) biraz güneş içmiş gibi sendeleriz ve biraz ilahlaştığımızı duyarız” diyen Abdülhak Şinasi Hisar’ın yazdıkları diğer yazarların kapısını aralıyor.

ANITSAL YAPILAR, MEYDANLARDAN, GELENEKSEL SAHNE SANATLARINA KENT VE YAZIN TARİHİMİZ...

Seçki, anıtsal yapılardan meydanlara, çarşı pazardan deniz havasına, eğlence yaşamından geleneksel sahne sanatlarına kenti anlamlı kılan onlarca konuyu betimlemenin dil zenginliğiyle harmanlarken, diğer yanıyla ülkemiz yazın tarihinin önemli adlarından örneklerini buluşturuyor.

Evvel Zaman İçinde İstanbul, yazan ve konular açısından ilgililerince bilinen yalın, açık, anlaşılır yazı ve yapıtlardan seçilmiş örneklerden oluşuyor. Ancak seçilen yazınsal örneklerin tanımlanan başlıklar altında iyi düzenlenmesi, açıklayıcı ve aydınlatıcı görsel öğelerin çalışmada kendine yer bulması kadar başarılı dağılışı kitabın okunmasını kolaylaştırıyor.

Bir de buna, kitabın hazırlanış sürecine katkısı yanında, İstanbul üzerine çalışmak isteyenlere çok yönlü, yararlı ve işlevsel bir araştırma bilgisi sunan kaynakçanın da göz ardı edilmemesi gereken bir değer olduğunu söylememiz gerekiyor.

Evvel Zaman İçinde İstanbul, bir kenti tanıtmanın ve tanımanın yanı sıra ona sahip çıkmanın önemine dikkat çekerek, tüm değerleriyle ona tarihsel bir perspektiften bakılmasını sağlayan yazınsal buluşmanın kitaplaşması...

Evvel Zaman İçinde İstanbul / Derleyen ve Yayına Hazırlayan: Ahmet Bozkurt / Kültür A.Ş. / 2022.