Çukurova'nın anlatı ustası: Yaşar Kemal

Eserleri, Anadolu'nun köylü yaşamını, zorlu koşullarını ve toplumsal sorunlarını içerirken Çukurova insanının öyküsünü anlatır. Yaşar Kemal kimdir? Yaşar Kemal'in eserleri nelerdir?

cumhuriyet.com.tr

Yayınlanma: 11.11.2023 - 15:03

Güncelleme: 11.11.2023 - 15:03

Türk edebiyatının usta ismi Yaşar Kemal, Türkiye'nin kültürel zenginliği ve toplumsal dokusuyla yoğrulmuş bir hikaye anlatıcısıdır.

YAŞAR KEMAL KİMDİR?

Yaşar Kemal, 6 Ekim 1923 tarihinde Osmaniye’nin Hemite ilçesinde dünyaya geldi. Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli olan yazar, köklü bir Kürt ailesine mensuptu.

Edebiyat dünyasına adım attığında, Türkiye'nin kültürel zenginliği ve toplumsal dokusuyla yoğrulmuş bir hikaye anlatıcısı olarak tanınacaktı.

İlk yıllarında ailesinin tarım işleriyle uğraşan Yaşar Kemal, küçük yaşlarda yazma tutkusunu keşfetti. İlk eserlerini 1950'lerde kaleme alarak edebiyat dünyasına adım atan yazar, 1955 yılında "İnce Mehmed" adlı eseriyle romancı kimliğini pekiştirdi. Ancak, gerçek ününü "İnce Mehmed" serisiyle ve özellikle devam kitaplarıyla elde etti.

Yaşar Kemal'in eserleri, genellikle Anadolu'nun köylü yaşamını, zorlu koşullarını ve toplumsal sorunlarını içerir. "İnce Mehmed" serisi, Türk edebiyatında çağdaş epik romanın öne çıkmasına katkıda bulundu ve yazarın kaleminden çıkan eserler, Türk kültürünün zengin mozaiklerini işledi.

Yazar, sadece edebi kimliğiyle değil aynı zamanda insan hakları savunucusu olarak da tanındı. Türkiye'deki siyasi olaylara ve insan hakları ihlallerine karşı duruşu, onu Türk toplumunda ve dünya genelinde saygın bir figür haline getirdi.

28 Şubat 2015 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybeden Yaşar Kemal, eserleriyle Türk edebiyatının zirvesine ulaşmış ve Anadolu'nun derinliklerinden gelen hikayeleriyle okurlarıyla buluşturarak unutulmaz bir iz bırakmıştır.

TÜRK EDEBİYATININ BAŞYAPITI: İNCE MEMED

Türk edebiyatının en önemli başyapıtlarından biri olarak kabul edilen İnce Memed, Anadolu'nun zorlu yaşam koşullarını, toplumsal adaletsizliği, direnişi ve özgürlük mücadelesini anlatır. İnce Memed, zulme karşı duran, mazlumları savunan ve özgürlük için mücadele eden bir figür olarak Türk edebiyatında öne çıkar. Eser, Anadolu'nun köylerindeki sosyal yapıyı, ağaların hüküm sürdüğü adaletsiz düzeni ve köylülerin bu düzene karşı direnişini derinlemesine ele alır. Yaşar Kemal bu eserinde toplumsal sorunlara karşı çıkarak güçlü bir eleştiri yapar.

İnce Memed, sadece Türk edebiyatında değil, dünya edebiyatında da saygın bir yer edinmiş, kahramanının gücü ve serinin anlattığı evrensel temalarıyla geniş bir kitleye seslenmiştir.

YAŞAR KEMAL'İN ESERLERİ

Öykü

1952: Sarı Sıcak

1975: Bütün Hikâyeler

Roman

1955: İnce Memed, I. Cilt

1955: Teneke

1960: Orta Direk, Dağın Öte Yüzü

1963: Yer Demir Gök Bakır

1968: Ölmez Otu

1969: İnce Memed, II. Cilt

1974: Akçasazın Ağaları/Demirciler Çarşısı Cinayeti

1975: Akçasazın Ağaları/Yusufçuk Yusuf

1976: Yılanı Öldürseler

1976: Al Gözüm Seyreyle Salih

1978: Kuşlar da Gitti

1978: Deniz Küstü

1980: Yağmurcuk Kuşu/Kimsecik I

1982: Hüyükteki Nar Ağacı

1984: İnce Memed, III. Cilt

1985: Kale Kapısı/Kimsecik II

1987: İnce Memed, IV. Cilt

1991: Kanın Sesi/Kimsecik III

1997: Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana/Bir Ada Hikayesi I

2002: Karıncanın Su İçtiği/Bir Ada Hikayesi II

2002: Tanyeri Horozları/Bir Ada Hikayesi III

2002: Çıplak Deniz Çıplak Ada/Bir Ada Hikayesi IV

2013: Tek Kanatlı Bir Kuş

Çocuk Romanı

1977: Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca

Çeviri

1977: Ayışığı Kuyumcuları (A. Vidalie; Thilda Kemal ile)

Röportaj

1955: Yanan Ormanlarda 50 Gün

1955: Çukurova Yana Yana

1957: Peri Bacaları

1971: Bu Diyar Baştan Başa

1974: Bir Bulut Kaynıyor

1978: Allahın Askerleri

2011: Röportaj Yazarlığında 60 Yıl

2013: Çocuklar İnsandır

Deneme-Derleme

1943: Ağıtlar

1961: Taş Çatlasa

1974: Baldaki Tuz, (1959-74 gazete yazıları)

1980: Ağacın Çürüğü: Yazılar - Konuşmalar

1985: Yayımlanmamış 10 Ağıt

1992: Gökyüzü Mavi Kaldı, (halk edebiyatından seçmeler, S. Eyüboğlu ile)

1997: Sarı Defterdekiler: Folklor Derlemeleri, (haz. Alpay Kabacalı)

1995: Ustadır Arı

1995: Zulmün Artsın

2009: Binbir Çiçekli Bahçe

Destansı roman

1967: Üç Anadolu Efsanesi

1970: Ağrıdağı Efsanesi

1971: Binboğalar Efsanesi

1972: Çakırcalı Efe

Şiir

2010: Bugünlere Bahar İndi

Yaşar Kemal'in Ödül ve Başarıları

Yaşar Kemal, kariyeri boyunca Türk edebiyatına önemli katkılarda bulunmuş ve birçok ödül kazanmış bir yazardır.

Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk Türk olan Yaşar Kemal, bir konuşmasında "Ölene kadar aday olacağım." sözlerini dile getirdi.

İşte Yaşar Kemal'in ödülleri:

1955: Gazeteciler Cemiyeti Başarı Armağanı (“Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün” adlı röportaj dizisi ile)

1956: Varlık Roman Armağanı (İnce Memed ile)

1966: İlhan İskender Armağanı (Teneke’den aynı adla uyarlanan oyunu ile)

1966: Uluslararası Nancy Tiyatro Festivali Birincilik Ödülü ("Yer Demir Gök Bakır" romanından Nihat Asyalı'nın sahneye uyarladığı, Yılmaz Onay'ın sahneye koyduğu “Uzun Dere” oyunu ile. Türkiye ödülü, Brezilya ile paylaştı.)

1969: Sanat Sevenler Derneği En İyi Yerli Oyun Yazarı (Teneke ile)

1974: Madaralı Roman Ödülü (Demirciler Çarşısı Cinayeti ile)

1977: Fransa Eleştirmenler Sendikası En İyi Yabancı Roman Ödülü (Yer Demir Gök Bakır ile)

1978: Fransa'da En İyi Yabancı Kitap Ödülü (Ölmez Otu ile)

1979: Fransa “Büyük Jüri” En İyi Kitap Ödülü (Binboğalar Efsanesi ile)

1982: Uluslararası Cino Del Duca Ödülü

1984: Fransız Legion d’Honneur Ödülü Commandeur payesi

1984: TÜYAP Kitap Fuarı Halk Ödülü

1985: Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü

1986: Orhan Kemal Roman Ödülü (Kale Kapısı ile)

1988: TÜYAP Kitap Fuarı Halk Ödülü

1988: Fransa Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres Nişanı