Çocuklar için bilim... Emek Yurdakul’un yazısı...

DARWİN, VALENTINA VE EVRİM

Geleceğin Dâhileri serisinin araladığım ilk kitabında Darwin’le karşılaşıp çok güldüm. Yazarın bilimle ilgili giriş seçimine bayıldım: Darwin! Dinozor kostümüyle kılık değiştirmiş bir civciv. Hadi ama Hayranlıkla güldüm, okumaya devam ettim.

Yaşadığınız çiftlikteki en küçük hayvansanız siz de dikkat çekmek için Darwin gibi hamleler yapabilirsiniz bence. Valentina da tutuyor kanadından Darwin’i, zaman yolculuğuna çıkarıyor ki bu küçük kuş nasıl dinozorlardan geliyor, ona göstererek anlatabilsin.

Yolculuk tek hücrelilerden başlıyor, mutasyonu ve omurgalı-omurgasız yeni türleri anlatarak ilerliyor. Dinozor türlerini tanıtırken o kadar çok “dinozor” sözcüğü geçiyor ki okuyanlar artık bu sözcüğü doğru yazmadan edemezler sanırım.

ROBOTİK, GENETİK VE DİĞERLERİ

Darwin’le birlikte paleontolog olan Valentina, son model robot Turing’e mühendis olarak eşlik ediyor. Bilim Müzesi’nde yabancılık çeken Turing diğer robot türleriyle tanıştıkça endüstriyel, sosyal, kâşif ya da ajan değil de android olduğunu ve insandan farklı özelliklerini öğreniyor Valentina’dan.

Genetik’te, üç kardeşi kahverengiyken kendisi sarı doğan, Valentina’nın yavru köpeği Mendel’le tanışıyoruz. Mendel’in tüylerine iyice yaklaşalım ve hücrelerine ilerleyelim. Organeller ve çekirdekten, DNA ve genlere, aminoasit ve RNA’ya, kromozom ve mitoza uğrayan bu süreç baskın ve çekinik genlerle son buluyor.

Astronotik’te tanıştığımız, Valentina’nın uzay gemisi Roket’in mavi beyaz kasketi ve ayrık dişleriyle ergen havası var sanki. Uzaya kadar tabakalar ve yerçekimiyle başlıyoruz bu maceraya da. Ülkelerin roketlerini tanımayı, roket nasıl fırlatılır’ı da geçince şimdi Mars’a gidebiliriz.

Beşinci durağımız Kuantum Fiziği, lazeri kovalayıp bir türlü yakalayamayan Plank’la tanıştırıyor bizi. Valentina şimdi de fizikçi olarak kedisi Plank’e kuantum dünyasını anlatma çabasında. Önce küçülmeliler; küçülmeliler ki görünmez sırları keşfedebilsinler yani molekülleri. Su molekülünden parçacığa, dalgalardan fotonlara uzanan bu macera da lazerden başka bir oyuncakla oynayacak kadar kuantum uzmanı olmalarıyla sonlanıyor.

Salgından sonra bu seride ebeveynlerin işini kolaylayacak kitap Virüsler ve Aşılar olsa gerek. Bilim insanı Valentina bu maceraya hasta annesine üzülen buzağı Pasteur’la çıkıyor. Annesine patojen bulaştığını düşünen Valentina, patojen türlerini anlatırken anneden aldığı örneği de laboratuvarında inceliyor.

Peki, nasıl enfekte oluyoruz? Savunmamız nasıl? Bağışıklık sisteminde tanınmayan virüse karşı gizli silahımız ne? Aşılama uzmanı da olduğumuza göre…

Bilimsel algılama için başlangıç olarak edinip önerebileceğiniz bir seriyi kazandırmış dilimize Büyülü Fener. Selin İzmirliyan’ın çevirisine sağlık.

Geleceğin Dâhileri (Evrim / Genetik / Virüsler ve Aşılar / Robotik / Kuantum Fiziği / Astronotik) / Carlos Pazos / Çeviren: Selin İzmirliyan / Büyülü Fener Yayınları / 24x6 s. / 8+ / 2022.