Bilimsel düşüncenin sanatsal duyarlılığa yansıması

Sanat kültür dünyamızda ve uluslararası çevrelerde çok sayıda dilde kendisi ile ilgili yayınlar yapıldığı hatırlanmalıdır. Dolayısıyla İdil Biret ile ilgili yeni bir yayının çok hararetli bir yeni merak konusu oluşturması beklenmeyebilirdi. Ancak şu anda elimizde, sadece ek yeni bir merakı canlandırma değil çok derin bir kültürel ilgi alanı yaratmayı da sağlayacak bir yeni yayınla karşı karşıyayız: Ünal Öziş’ten İdil Biret’e bakış olarak “İDİL BİRET- RECORDINGS AND REVIEWS (KAYITLAR VE YORUMLAR)”.* Sanatsal ve kültürel oluşuma karşı kamu yönetiminin ilgisiz kaldığı bu dönemde umut ve sevinç kaynağı yaratabilecek bir eser olarak ortaya çıkmıştır.

Ünal Öziş, inşaat mühendisliği ile bağlantılı araştırma, eğitim ve yayın dünyasında büyük saygınlığa sahip çok değerli bir bilim insanıdır. Uluslararası ilişkilere yakın ve yatkın bir aile ortamından gelerek birkaç Batı diline genç yaşta sahip olmanın yararlarını sanat ve kültür alanlarındaki ilgisini geliştirmede de derinlemesine kullanmış bir büyük aydın insandır. Yakınlarda yitirdiğimiz ve çok anlamlı bir uluslararası piyano yorumculuğu sergilemiş olan eşi Tomris Öziş ile birlikte müzik dünyamızın gizli kalmış değerli varlıkları olarak saygı ile bilinirler. Ancak Öziş’in alçakgönüllü yapısı onun sahip olduğu olağanüstü sanat ve kültür bilgisini sergilemesine izin vermiyordu. Bu kez kozayı delerek olağanüstü bir İdil Biret metninin yazarı olarak karşımıza çıkmaktadır.

İdil Biret’in çok küçük yaşlarda başlayıp yetmiş yılı aşan piyano kariyeri ona çok sayıda büyük bestecinin dünyasına girebilme şansı vermiştir. Benzersiz güçteki belleği ve kulak beyin ilişkisini en yüksek düzeyde kullanmasına yardımcı olan fizyolojik ve nörolojik üstünlükleri bu alanda baş yardımcısı olmuşlardır. Yarım yüzyıl öncenin çok geniş bir repertuvara sahip olma ününü taşıyan Arthur Rubinstein ve Claudia Arrau gibi efsanevi isimlerle günümüzde karşılaştırılabilecek tek piyanist İdil Biret olmuştur. İdil Biret Arşivi (IBA) adıyla bilinen olağanüstü koleksiyonda Biret’in 150 CD’lik uzunluğa sahip ses kaydı yapmış olduğu hatırlanmalıdır. Bu benzersiz yaygınlıktaki repertuvarda 17. yüzyıl sonları ve 18. yüzyıl başlarındaki J. S. Bach’lardan ve Scarletti’lerden başlayıp çağımızdaki bir Boulez’e ve değerli Türk bestecilerine kadar uzanan bir yaratıcılık macerası söz konusudur. Ünal Öziş, bu benzersiz piyano yorumculuğu akışına tam bir bilimadamı soğukkanlılığı ve sanatsal kültürel oluşumlara karşı derin duyarlılık içinde yaklaşmıştır. İdil Biret’in ses kayıtlarını müziksel yorumculuk açısından değerlendirilmesiyle birlikte Öziş neredeyse bir uluslararası müzik tarihi dokümanı oluşturma çabası sergilemiştir. İdil Biret’in piyano yorumculuğunda yer alan 18. yüzyılın Mozart ve Beethoven’ından başlayarak 19. yüzyılın Chopin, Schumann, Lizst, Brahms ve Çaykovski’si başta olmak üzere piyano besteleri yapmış tüm müzisyenlerine; buradan devamla, 20. yüzyılın Debussy, Ravel, Rahmaninov, Hindemith ve Boulez’ine bir zaman akışı çerçevesinde ulaşılmıştır. Bu kapsamda İdil Biret’in IBA dizisinden çıkan son albümlerinden “Best of Turkish Piano Music” ile en gençleri Çetin Özışık olmak üzere değerli çağdaş Türk bestecilerine bir saygı sunuşu yapıldığına da Öziş’in eserinde de yer verilmektedir. Bu benzersiz çift dilli yapıtın İngilizce metin parçalarının Ünal Öziş’in kendi kaleminden çıkmış olduğunun da altı çizilmelidir.

*Kitaba ulaşabilmek için kullanılacak başvuru adresi: 

unalozis@hotmail.com