Okul başka türlü olmalı! Y. Bekir Yurdakul”un yazısı...

SORU SORMANIN DEĞERİ

Becky Breinstein, çok - sınıf atlayacak kadar - başarılı ne ki ele avuca sığmaz bir çocuk. Herkesin birbirine benzediği, aynı şeyleri yapıp benzer şeylerden zevk aldığı, soru sormaya boş verdiği ya da bunu hepten unuttuğu bir hayat hiç ona göre değil.

Doğup büyüdüğü kasabada olup bitenler, okulun katı kuralları onu sürekli bir arayışa itiyor. Ne sunulanla yetiniyor ne de görünenle... Hep duvarın arkasını merak ediyor. Derken felsefeyi keşfediyor farkında bile olmadan.

Bugün de büyük bir değer olan Sokrates’le kesişiyor yolları. Ünlü filozofun, “Soru sorma virüsünü bir kez kaparsan ondan kurtuluşun yoktur. Neden yaşadığını merak etmeden yaşamaya devam edebilir misin?” deyişi hep aklını kurcalıyor Becky’nin.

“Başka türlü olmalı okul, eğitim!..” düşünün ardına düşüp okulun bahçesine kendi “çadır okulu”nu kurunca da çok geçmiyor okuldan atılıyor böylesine başarılı bir öğrenci. Çünkü sorularıyla insanları kızdırıyor Becky. O sorular sayesinde hiçbir şey bilmediklerini fark edince de olanlar oluyor.

‘İYİ KORUNAN HAPİSHANE’

Bir dizi macera vaat eden Becky Breinstein’ın bu ilk kitabında yazar; kendi kısır döngüsünde yuvarlanan, yaratıcılığını yitiren, sürece çocukların/ gençlerin neredeyse hiç katılmadığı okul anlayışına sıkı, sağlam bir eleştiri getiriyor.

Teknolojik gelişkinlikle özgürlük ve bağımlılık ilişkisini tartışmaya, değerlendirmeye çağırıyor. Huzursuz, yerinde duramayan, zor çocukları yaftalayıp geçmenin kolaycılığı ve sonuçları üzerinde bir kez daha düşünelim istiyor.

Öykünün belki de en çarpıcı yanı, arkadaşlarıyla gece geldikleri okulu için Becky’nin yaptığı, “Karanlıkta okul çok iyi korunan bir hapishaneye benziyordu.” tanımıydı.

Çok değil, kırk yıl öncesine kadar bizim ülkemizde de okul bahçeleri, tepeleri dikenli telli yüksek duvarlarla çevrili değildi.

İçiyle (içinde olup bitenlerle) ve dışıyla çocuklara ancak kendi hapishanelerini yapmalarını söylemekle yetinen günümüz okullarına yönelik bu derin, bilgelikle bezeli yazınsal eleştirinin işe yarayacağını umuyorum.

Becky Breinstein - Sokrates’in Zehir Kadehi / Marc Van Dijk, Sander Ter Steege / Çeviren: Gizem Kara Öz / Hayalkurdu Yayıncılık / 144 s. / 9+ / 2021.