Mustafa Kemal’in edebiyat sofrasından…

SOFRANIN MÜDAVİMİ ŞAİR VE YAZARLAR

Cafer Yıldırım’ın Çankaya’nın Işıkları ve Edipler kitabını okuduğumda Mustafa Kemal için ‘sofranın’ ne kadar önemli olduğunu anladım. Sofranın müdavimlerinden Yakup Kadri Karaosmanoğlu onun için şöyle diyordu: “Atatürk'ün sofrasından hepimizin ruhunda ve dimağında nice derin, tatlı ve ibret verici anılar, yaşama ve insanlığa dair, nice değerli dersler kalmıştır.”

Kimler oturmamıştı ki Mustafa Kemal’in sofrasına: Milletvekilleri, gazeteciler, büyükelçiler, komutanlar, sanatçılar, edebiyatçılar... Yıldırım, Mustafa Kemal’in sofrasına oturmuş şair ve yazarları anlatıyor yeni kitabında. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Mehmet Âkif Ersoy, Falih Rıfkı Atay, Behçet Kemal Çağlar, Nâzım Hikmet, Ziya Gökalp, Neyzen Tevfik, Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Faruk Nafiz Çamlıbel bunlardan bazıları.

Kitap yalnızca anılarla ilerlemiyor, Milli Mücadele ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına da ışık tutuyor. Kitap, işgal altında olan Anadolu topraklarının acıyla yüklü resmini çiziyor. Yazar ve şairlerin Kurtuluş Savaşı yıllarına ve Mustafa Kemal’e dair düşüncelerini de yansıtıyor.

OLAYLAR, TARTIŞMALAR…

Cafer Yıldırım, Şiir Hayatları (2006) kitabında kimi şairlerin “dili’’ni veri alarak ideal ve düşüncelerinin geleceğe aktarılmasının nasıl bir duygu ve dil biçemiyle mümkün olduğunu irdelemişti. Çankaya’nın Işıkları ve Edipler’ kitabıyla da geçmişle günümüz arasında edebi bir köprü kuruyor.

Özellikle yazar ve şairlerin Mustafa Kemal ile ilk tanışmalarına, ilk karşılaşmalarına odaklanan kitap her şair ya da yazar kendinden sonra okunacak şair ve yazarın kapısını araladığı başarılı bir kurguya sahip.

Sanat ve edebiyat çevrelerinde yaşanmış olayları ve tartışmaları da aydınlatmaya çalışıyor Cafer Yıldırım:

Mustafa Kemal “vatan hainliğiyle’’ suçlanan Refik Halit’i neden ve nasıl affetti? Kendisini cephe karargâhında göreve yazdıran Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Mustafa Kemal ile ilk kez karşılaştığında neler hissetti? Halide Edip Adıvar ile Mustafa Kemal’in yaşadığı münakaşa neydi?

Ankara’ya gelip Burdur milletvekili olan Mehmet Âkif Ersoy tercüme ettiği “Kur’an”ı Cumhuriyet hükûmetine vermekten neden vazgeçti? Mustafa Kemal “bana adam deyin’’ diyen Abdülhak Hamit Tarhan’a ne cevap verdi? Behçet Kemal Çağlar’ı neden alnından öptü?

En çok ilgimi çeken bölüm ise Mustafa Kemal’in Nâzım Hikmet ile ilgili olan düşünceleriydi. Başlı başına bir araştırma konusu olabilecek bu konuyu Cafer Yıldırım tarafsızlıkla ele alıyor.

Kurtuluş Savaşı’na ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına şair ve yazarların anıları üzerinden farklı bir yaklaşım sergileyen Çankaya’nın Işıkları ve Edipler kitabının edebiyat ve tarih severler tarafından ilgiyle okunacağına inanıyorum.

Çankaya’nın Işıkları ve Edipler - Atatürk’ün Dostları / Cafer Yıldırım / Kaynak Yayınları / 216 s.