Yolsuzlukta gözler GRECO’da

Avrupa Konseyi’nin ‘yolsuzlukla mücadele’ birimi GRECO’nun, bu hafta toplanan 74. genel kurulunda Türkiye ile ilgili iki kritik karar alınacak. Türkiye’den adım atması beklenen “suç haline getirme ve siyasi partilerin finansmanı” ve “parlamento üyeleri, hâkimler ve savcılar arasında yolsuzluğun önlenmesi”ne yönelik yol haritası belli olacak.

Yolsuzlukla mücadele konusunda Türkiye’den beklenen adımlara karşın Ankara, GRECO’ya sadece 15 Temmuz darbe girişimi ile ilgili 2 rapor sundu. AB’nin vize serbestisinin sağlanması için beklediği 7 kriterden biri de Türkiye’nin GRECO tavsiyelerine uyması. AB’nin vize serbestisi için beklentileri arasında “Yolsuzlukla mücadele eylem planının güncellenmesi” ve GRECO tavsiyeleri ışığında “siyasi partilerin finansmanı, dokunulmazlıklar, rüşvet ve yargı bağımsızlığı”nın sağlanacağı düzenlemeler yapılması yer alıyor.

Türkiye’nin “suç haline getirme ve siyasi partilerin finansmanı” ile ilgili Üçüncü Değerlendirme Aşamasına dair Aralık 2015’te kabul edilen uygunluk raporu halen genel kurulda tartışılıyor. Raporda GRECO, Türkiye’nin “küresel olarak yetersiz” olduğunu belirtmişti. Rapor kabul edilirse GRECO kuralları gereğince yayımlanacak. GRECO’da kararlar genellikle oybirliği ile alınıyor. Eğer gerekirse bir oylama yapılsa da bunda da üçte iki çoğunluk aranıyor.

‘Tavsiyelere uyulmadı’

17-25 Aralık yolsuzluk dosyalarının kapatılmasının ardından GRECO’nun daha önce yapılan genel kurulunda, yolsuzlukla mücadele konusundaki tavsiyelere uymadığı “küresel ölçekte yetersiz” ifadesiyle kayda geçirilmişti. GRECO’nun Türkiye raporunda, Türkiye’nin “rüşvetle mücadele” konusunda Türk Ceza Yasası’nda yaptığı değişiklik de “yetersiz” bulunmuştu. GRECO’nun 66. genel kurulunda, Türkiye’den, yıllardır askıda tuttuğu tavsiyelerde sağladığı ilerlemeyi, yasal uygulamalarını da içerecek şekilde en geç Eylül 2015’e rapor etmesi istendi. Bu rapor seçim vaatleri ile birlikte sunuldu. GRECO Üçüncü Değerlendirme Aşaması 2. Uygunluk Raporu’nun Türkçe yayımlanmasının ardından Türkiye’den beklenen 17 adımın hiçbirinin “tatmin edici bir şekilde yerine getirilmediği” açıklandı. Raporda “Siyasi Parti Finansmanında Şeffaflık” başlıklı bölümde, GRECO’nun Türkiye’ye 9 başlıkta tavsiyede bulunduğu, bunlardan 4’ünün ‘kısmi’ yerine getirildiği, 5’inin ise “yerine getirilmediği” belirtilmişti. Rüşvete karşı mücadele alanında yapılan değişiklik yeterli bulunmamış ve TCY’nin 250 ve 252’nci maddelerinde yapılan değişiklikler “gereksiz derecede karışık” bulunmuştu.

Nisan 2017 ödevi

Raporda “rüşvet anlaşmaları ile tek taraflı rüşvet eylemlerine aynı cezanın verilmemesinden kaynaklanan endişe” dile getirilmişti.

Genel kurulda Türkiye ile ilgili ele alınan diğer bir başlık da, Türkiye’nin, “parlamento üyeleri, hâkimler ve savcılar arasında yolsuzluğun önlenmesi” ile ilgili 4’üncü değerlendirme aşamasına ilişkin raporu. Mart 2016’da yayınlanan raporda Türkiye’nin Nisan 2017’ye kadar Türkiye’nin attığı adımlarla ilgili bilgi vermesi bekleniyor.