Yılın ilk yarısında hedefler çöpe gitti

Kurlardaki yükseliş 2018-2020 Orta Vadeli Program’da (OVP) belirlenen hedeflerin de güncellenmesine neden olacak. OVP’de yapılan makroekonomik tahminler 3.7334’lük kur üzerinden hesaplanmıştı. Oysa dolar kuru mayıs ayında 4.9390’a kadar çıktı. Rekor üstüne rekor kıran kur milli gelir hesaplamalarını ve diğer ekonomi verileri olumsuz etkilecek. Kur şu anda 4.65 seviyelerinde. Buna göre yılbaşından beri gerçekleşen kur ortalaması 4.0039. Bu rakam hükümetin tahmininin 27 kuruş üzerinde. Mevcut kur ortalaması dikkate alındığında milli gelir hesaplanan rakamdan 62 milyar dolar, kişi başına milli gelir de 771 dolar düşüş çıkıyor. Bu yıl Türkiye’nin yüzde 5.5 büyüyeceğini hesaplayan hükümet, gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) Türk Lirası bazında 3 trilyon 446 milyar TL, dolar bazında 923 milyar dolar olacağını öngörüyordu. Kişi başına GSYH ise 11 bin 409 dolar olarak hesaplanmıştı. Oysa mevcut kur ortalaması üzerinden hesaplandığında GSYH 860.6 milyar dolar, kişi başına GSYH de 10 bin 638 dolara iniyor.

10 bin doların altında

Merkez Bankası’nın 4.4352 olan yılsonu döviz kuru tahminine göre ise 2018’in ortalama kuru 4.3852 olarak çıkıyor. Buna göre yıl sonunda GSYH 785.8 milyar dolara, kişi başı GSYH de 9 bin 713 dolara geriliyor. Üstelik bu rakamlar büyüme oranının aynı kalacağı varsayımı altında hesaplanan iyimser rakamlar. Yükselen faiz ve kurların büyümenin de yavaşlamasına neden olması bekleniyor. Bu konuda uluslararası kuruluşların uyarıları sürüyor.

Cari açık patladı

Öte yandan OVP’de yer alan yılsonu cari açık tahmini olan 40 milyar dolar yılın ilk üç ayında aşıldı bile. Mart itibarıyla yıllık açık 55 milyar 380 milyon dolara çıkarak son dört yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Eğer kur yılsonuna kadar yükselmez aynı düzeyde kalırsa, 860.6 milyar dolarlık GSYH üzerinden cari açığın milli gelire oranı yüzde 6.4’ü buluyor. Bu da cari açıkta alarm zillerinin çaldığı anlamına geliyor. OVP’de cari açığın GSYH’ye oranının yü zde 4.3 olacağı öngörülmüştü. Kurların etkisiyle enflasyon da yükselecek. OVP’de yılsonu enflasyon beklentisi yüzde 7 ancak nisanda enflasyon yüzde 10.85 ile çift hanede kalmayı sürdürdü. Mayısta enflasyonun yüzde 12’ye yaklaşması bekleniyor. TCMB’nin 2018 için son açıkladığı tahmini ise yüzde 8.4. Yine 149.3 milyar liralık enerji ithalatının faturası ise Merkez Bankası’nın tahminine göre hesaplanan ortalama kur üzerinden 175 milyar 408 milyon liraya çıkıyor.