Yeni istihdam teklifi: AKP'nin TBMM Başkanlığı'na sunduğu teklif ne içeriyor?

AKP, Meclis’e sunduğu “torba öneri” ile işsizliği düşürmek için esnek çalışmanın kapsamını genişletirken, istisnai olması gereken “belirli süreli sözleşmeler” ile “kısmi çalışmaya” kapıyı sonuna kadar açtı. Bu sözleşmeler nedeniyle işçinin kıdem tazminatı alabilmesi zorlaşacak. İşçiye güvencesizlik öngören pakette işverene ise destek yağdırıldı. Öneri ile yurtdışındaki para, altın, döviz gibi kaynağı Türkiye’ye getirenler ile yurtiçindeki işletme kayıtlarında yer almayan para, altın, dövizi kayda geçirenler hakkında ise hiçbir vergi incelemesi yapılmayacak. 

AKP’nin Meclis’e sunduğu tam adı “İşsizlik Sigartası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” olan “torba teklifte” yer alan düzenlemeler şöyle:

. Cumhurbaşkanı’na ücretsiz izin uygulaması ile işten çıkarma yasağı süresini 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatma yetkisi verilmişti. Teklif ile Cumhurbaşkanı kısa çalışma ödeneğinde de süreyi 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatabilecek. Bu durumda marttan bu yana kısa çalışma ve ücretsiz izin nedeniyle düşük ücret almakta olan işçiler gelecek yılın ortasına kadar aynı şekilde eksik ve düşük ücret almaya devam edecek. 

. Kısa çalışmadan vazgeçen işverenlere sağlanan normalleşme desteğinde de süre 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılabilecek. 

KISMİ ZAMANLIYA TEŞVİK

. Kısmi zamanlı çalışmayı kabul edenlere gelir vergisi ve damga vergisi istisnası getirilecek. Ancak bu istisnadan yararlanılabilmesi için kısmı zamanlı çalışanın çalışmadığı gün sayısı kadar kısmi zamanlı yeni bir çalışanın istihdam edilmesi ve 6 ay çalıştırılması gerekecek. Cumhurbaşkanı destek süresini 4 yıla kadar uzatabilecek. 

. 25 yaşını doldurmayan veya 50 ve üzeri yaşta olan işçilerle hiçbir koşul olmadan “belirli süreli iş sözleşmesi” imzalanabilecek. Oysa yasada “belirli süreli sözleşmeler” için bazı koşullar gerekiyordu. 25 yaşını doldurmayan işçilerle yapılacak belirli süreli iş sözleşmesinin süresi işçinin 25 yaşını doldurduğu tarihi geçemeyecek. Belirli süreli iş sözleşmelerinin toplam süresi 2 yılı aşamayacak. Mevzuatta “belirli süreli iş sözleşmeleri” istisna olarak uygulanıyordu. Asıl olan “belirsiz süreli sözleşmelerdi.” “Belirli süreli sözleşmelerde” belirlenen sürenin sonunda sözleşme kendiliğinden sona erdiği için işçinin kıdem tazminatı alabilmesi zora giriyor. 

. 25 yaş altındaki gençlerin kısmi süreli çalışmaları teşvik edilecek. Ay içinde 10 günden az çalışanlar için yüzde 2 iş kazası ve meslek hastalıkları primi ile yüzde 7.5’i işveren yüzde 5’i sigortalıya ait olmak üzere yüzde 12.5 oranında genel sağlık sigortası primi işveren tarafından ödenecek. 

. İşten atılan işçiler 90 gün içinde yeni iş bulur ve bir yıl süreyle kesintisiz çalışırlarsa işsizlik ödeneğinden yararlandıkları sürelerin sigorta primi işveren ve sigortalı hisselerinin tamamı İşsizlik Fonu’ndan karşılanacak. 

. Kadınları, gençleri veya mesleki yeterlilik belgesi bulunanları istihdam eden işverenlere prim desteğinde sürenin 2024 başına kadar uzatılabilmesi için Cumhurbaşkanı’na yetki verilecek.

. İlave istihdam sağlayan işverenlere verilecek prim desteği, gelir vergisi

stopaj teşviki ve damga vergisi desteği uygulamasında da süre 2024 başına kadar uzatılabilecek.

. Ahilik Sandığı’nda uygulama 2024’te başlayacak. Böylece esnaftan sandık için yapılacak kesintiler de ertelenmiş oldu. 

34.34 TL DESTEK!

. İşveren, 1 Ocak 2019 ile 17 Nisan 2020 arasında işten ayrılanlar ile hizmetleri SGK’ya bildirilmeksizin (sigortasız) çalıştırılanları işe alırsa günlük 44.15 lira destek verilecek. Eğer işveren işçiyi işe alıp ücretsiz izne çıkarırsa işçiye günlük 39.24 lira nakdi ücret desteği sağlanacak. İşveren tarafından işe alınmayanlara ise hane başına günlük 34.34 lira destek verilecek.   Düzenleme ile işçiyi SGK’ya bildirmeksizin yani sigortasız çalıştıranlara bir anlamda “af”, bir de üstüne destek verilmiş olacak. 

. İşverene Ocak 2019 ile Nisan 2020 döneminde en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısına ek olarak istihdam edilecek her bir sigortalı için destek verilecek. 

. Evde imal ettikleri malları internet üzerinden satanlar gelir vergisi kapsamında esnaf muaflığından yararlanabilecek. Ancak bunun için bankada hesap açılacak ve tüm hasılat bu hesap aracılığıyla tahsil edilecek. Bankalar bu hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden vergi ödeyecek. 

. Mal ihracatından elde edilen kazançların yüzde 50’si beyannamede bildirilen gelirlerden indirilebilecek. Ancak bunun için hasılat ve istihdam şartı aranacak.

. Tam mükellef sermaye şirketleri kendi hisselerini iktisap ederek vergisiz bir şekilde kâr dağıtımı yapamayacak.

. Jokeylere ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden yüzde 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmasında süre 31 Aralık 2025 tarihine kadar uzatılacak.

KAYITTA OLMAYAN PARAYA AF

. Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymeti Türkiye’ye getirenler bu varlıkları serbeste tasarruf edebilecek. Yurtdışındaki kredilerin kapatılmasında kullanabilecek. Bu durumda borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirme şartı da aranmayacak. Türkiye’ye getirilen varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın işletmelere dahil edilebilecek. Ayrıca Türkiye’de bulunan ancak işletmelerin kayıtları arasında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların yasal defterlere kaydedilebilmesine olanak sağlanacak. Tüm bu varlıklar için hiçbir surette vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılamayacak. Süre 30 Haziran 2021 olarak belirlendi. Ancak Cumhurbaşkanı bu süreyi 1 yıla kadar uzatabilecek.  

HİZMETİNE İHTİYAÇ YOKSA GÖNDER!

. Cumhurbaşkanlığı raportörlüğü ve Cumhurbaşkanlığı raportör yardımcılığı oluşturulacak. Roportörlükte hizmetine ihtiyaç kalmayanlar ise diğer kamu kurum ve kuruluşlarına atanacak. Hakimler ve savcılar, yasama uzmanları raportör kadrolarında “süreli personel” olarak görevlendirilebilecek. 

. Baz istasyonları için aranan şartlar esnetilecek. Bundan böyle artık bazı belgeler istenilmeyecek. 

. Adlarına kamu arazisi tahsis edilen Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli yatırımcılar ve işletmecilerin kira ödemeleri ertelenecek.

‘DOĞRUDAN’ CEZA VE SORUŞTURMA YOK

. Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kurum personeli kamusal görev ve hizmetleri yerine getirirken işledikleri suçlar nedeniyle doğrudan ceza soruşturması ve kovuşturmasına tabi tutulamayacak.  

HÜKÜMLÜLERİN İZNİ UZATILDI

. Salgın nedeniyle denetimli serbestlikten yararlanan hükümlüler 31 Mayıs 2020 tarihine kadar izinli sayılmıştı. Bu süre 31 Temmuz 2021 tarihine kadar uzatılabilecek.

‘YIPRANMA’ GELDİ

. Anayasa Mahkemesi, gazetecilerin yıpranma hakkında iptal kararı vermişti. Öneri ile gazetecilere yıpranma hakkı yeniden düzenlenecek. 

VERGİDE 5 PUAN YETKİSİ 

. Cumhurbaşkanı’na yüzde 20 olan kurumlar vergisi oranını 5 puana kadar indirme ve yeniden kanuni seviyeye getirme yetkisi verilecek. 

. Konaklama vergisinin yürürlük tarihi 1 Ocak 2022 tarihine ertelenecek.

. Derneklerin genel kurullarının erteleme süreleri de uzatılacak.