Yavaş yavaş kararma dönemi başlıyor

TBMM’deki Covid-19 vakalarının artması, yukarıdan gelen yasa teklifi geçirme talimatlarının hızını kesmedi. Biri vatandaşların yasaya erişimini değiştirecek olan “Çoklu Baro” yasası, diğeri “Sosyal Medya” diye bilinen yasa tasarıları Genel Kuruldan geçerek yasalaştı. Tasarıları ilgili komisyonlardan 48 saatte geçirme azmi, bir an önce Genel Kurul’a getirme çabaları takdire şayandı. Eh, ani bir kararla Twitter’ı terk eden Devlet Bey’e yeniden tweet atması için bir yasa desteği lazımdı. 

WhatsApp’a temsilci gerek

Elbette Bahçeli’nin sosyal medya konusundaki kısıtlamaları sadece kendisinin bir anda baskı yaratarak yasayı geçirip tweet atma isteğiyle sınırlı değil. Bu düzenlemeye göre, Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan dış kaynaklı her sosyal ağ sağlayıcı, ülkede temsilci bulundurmak durumunda. Yani WhatsApp, Facebook, Instagram, Twitter gibi tüm haberleşme ve sosyal medya araçlarının yasal temsilcisi olmazsa ilk aşamada 10 milyon idari para cezası kesilecek; 30 gün bekleme süresi içinde temsilci atanmazsa 30 milyon lira para cezası kesilecek. Eğer bunlar da hayata geçirilmezse - ki sosyal medyanın reklama ne kadar sırtını dayadığı ortada - Türkiye’de vergi mükellefi olan gerçek ve tüzelkişilerden reklam alması da üç aylığına yasaklanacak. Bu yaptırımların da karşılığı olmazsa, yüzde 50, yüzden 90 bant daraltma cezaları da gelecek. 

Amaç örtülü sansür

Twitter’ın Türkiye’de hukuki temsilcisi var ancak bir ofisi yok. Facebook, Instagram ile WhatsApp’a sahip; Türkiye birimi var ancak ülkede bir ofisi yok. Bu yasa, sosyal ağ sağlayıcılarını vergi ile idari ve hukuki cezalarla Türkiye’ye girmesine zorluyor. İşin devlet kasasını ilgilendiren kısmı bu. Diğer kısmı ise sosyal medya içeriklerinin de bu yasadan etkilenecek olması; bunun ana kaynağı ise örtülü bir sansür mekanizması olan “bant genişliğinin daraltılması”. 

Twitter, şimdiye kadar muhalif kişilere erişim engelleme kararlarını uygulamadı; bazı hesaplara Türkiye’den erişim engeli getirdi. Prof. Dr. Yaman Akdeniz’e göre sosyal ağ sağlayıcılarının ülkede yasal temsilcisi olması, çok sayıda muhalif kişinin ve de siyasetçinin hesabının kapanması anlamına geliyor. 

Unutulma hakkı!

Haberlere kolaylıkla erişebildiğimiz, doğru ile sahte haberi ayıklamak için uğraştığımız sosyal medya mecraları yavaş yavaş karanlığa bürünecek. Gezi’den beri ısıtıp ısıtıp getirilen bu tasarı, sosyal ağ sağlayıcılarına kurulan finansal baskı üzerinden de vatandaşın temel hak ve hürriyetlerinden olan bilgiye erişim hakkını kısıtlamayı hedefliyor. Bir de tabii unutulma hakkı denilen, haber içeriğine erişimin engelleneceği bir başka muğlak bir yasa getiriyor. Yani, sen ya da benim attığımız herhangi bir tweet unutulmaz da AKP’li Şirin Ünal’ın evinde şüpheli şekilde bulunan Nadira unutulur...

Olay Bahçeli’nin yeniden tweet atması değil elbette. Yasa yürürlüğe girdikten sonra kademeli bir kararma dönemine gireceğiz. Devlet Bey tweet atamadığında durumu idrak edecek. Ancak, yabancı sermayeye sırtını dayayan iktidarın büyük ortağı, bu yasanın ardından yatırımlar tamamen kesildiğinde ne yapacak? Belki de yakın geleceğe dair en kilit sorulardan biri bu.