Yargıya bir büyük operasyon daha... Tüm üyelikler düşecek

Hükümet; Yargıtay ve Danıştay’ın içini boşaltarak tam uyumlu yüksek yargıyı oluşturacak yasa tasarısını Meclis’e sundu. Tasarıyla Yargıtay ve Danıştay’ın tüm üyelerinin görevlerine son verilirken; Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la çay toplayan Yargıtay ve Danıştay Başkanları ile başsavcılar ve daire başkanları koltuklarını koruyacak.

Yargıtay ve Danıştay’ın üye sayıları düşürülürken, HSYK 5 gün içinde mevcut üyeler arasından buraya yeni atamalar yapacak. Seçilemeyenler ise taşrada düz hakim veya savcı olarak görev yapacak. Böylece hükümet, istediği yüksek yargıyı kuracak. Tasarıyla özel yetkili savcılıklar iller bazında yeniden getirilirken, terör suçları gerekçesiyle de kayyım atanabilecek. AKP hükümeti, uzun süredir üzerinde çalıştığı Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’nı dün TBMM Başkanlığı’na gönderdi. Tasarıyla, yüksek yargıda şu değişim yaşanacak:

1 Görev süresi 12 yıl

Tasarıyla Danıştay ve Yargıtay üyelerinin görev süresi 12 yılla sınırlandırıldı. Normalde, üyeler emekli olana kadar görev yapıyordu. Yargıtay’ın daire sayısı 46’dan 24’e düşürülüyor. Kapatılması öngörülen 22 daire ellerindeki mevcut dosyalara bakmayı sürdürecek. 17 daireli olan Danıştay’ın daire sayısı ise 10’e iniyor. Yargıtay ve Danıştay Başkanı seçilmek için kurumdaki kıdem şartı 6 yıl olarak belirlendi.

2 Eski üyeler taşraya

Yargıtay’ın 516 olan üye kadrosu nihai olarak 200’e, Danıştay’ın 195 olan üye sayısı ise 90’a düşürülecek. HSYK, görevi sona eren üyeler arasından yeni üyelikler için seçim yapacak. Yargıtay üyeliğine yeniden seçilmeyenler, HSYK tarafından sınıf ve derecelerine uygun olarak bölge adliye veya ilk derece mahkemelerine atanacak.

3 Yönetim kalacak

Tasarıda “Ancak bu tarih ibitariyle Yargıtay Birinci Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı, birinci başkanvekili, Cumhuriyet Başsavcıvekili ve daire başkanı olarak görev yapanların Yargıtay üyelikleri devam eder” hükmü yer alıyor. Aynı istisna, Danıştay için de geçerli. Böylelikle, hükümetin yüksek yargı yönetimine seçtirdiği tüm üyeler koltuğunu koruyacak. Erdoğan’la çay toplamaya giden Danıştay Başkanı Zerrin Güngör ile Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, görevde kalmaya devam edecek.

4 Görevlere sınır

20 Temmuz’da istinaf mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle Yargıtay ve Danıştay’ın görev alanı iyice daralacak. Tasarıda, “(Yargıtay ve Danıştay) ..temyiz mercii olarak görevi, bir hukuk kurulanın uygulanmaması veya yanlış uygulanması şeklinde ortaya çıkan hukuka aykırılıkların denetimini yapmakla sınırlıdır” denilerek, iki yüksek yargı kurumunun içtihat mahkemesi haline getiriliyor.

5 ÖYM’ler illere

20 Temmuz’da istinaf mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle Yargıtay ve Danıştay’ın görev alanı iyice daralacak. Tasarıda, “(Yargıtay ve Danıştay) ..temyiz mercii olarak görevi, bir hukuk kurulanın uygulanmaması veya yanlış uygulanması şeklinde ortaya çıkan hukuka aykırılıkların denetimini yapmakla sınırlıdır” denilerek, iki yüksek yargı kurumunun içtihat mahkemesi haline getiriliyor. Kararlarında yerindelik denetimi yani kararın kamu yararına aykırı olduğu gibi yorumlara yer veremeyecek.

6 Sözlü sınav dönemi

İktidar, tasarıyla yargıda kadrolaşmanın önünü açacak yeni düzenlemeler getirecek. Bu kapsamda hâkim ve savcı adaylarına meslek öncesi eğitim sonunda yapılan yazılı sınava ilave olarak sözlü sınav getiriliyor. Tasarıyla Danıştay ve Yargıtay üyeleri, temyiz incelemesi sırasında dosyasına baktığı istinaf mahkemesi veya yerel mahkemenin hakimi veya savcısı hakkında not verecek. Bu kapsamda “Kanun yolu değerlendirme formu” uygulaması yürürlüğe girecek.