Viyana’yı müzikle fethettik

Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası (BİFO) 6 günde dört kenti kapsayan Avrupa turnesini tabiri caizse fevkalade bir başarıyla sonlandırdı. Essen’de başlayan, Ljubljana ve Viyana üzerinden Zürih’te biten turnenin üçüncü ayağında basının da katılımıyla genişleyen BİFO kadrosu tatlı bir yorgunlukla yurda dönerken arkalarında kulaklardan ve belleklerden kolay kolay silinmeyecek tınılar ve imgeler bıraktı. Tınılar pek mümkün değil belki ama o imgelerin bazılarını size tarif etmeye çalışalım.

18 yıl gibi kısa sayılabilecek bir sürede Avrupa’nın önemli orkestralarından biri haline gelen ve adı her geçen gün daha da parlayan BİFO bu yılki Avrupa turnesine Avusturya doğumlu maestro Sascha Goetzel’in önderliğinde çıktı. Dünyanın en namlı konser salonlarından biri olan Wiener Musikverin’de izlediğimiz konser nihayete erdiğinde coşkuyla alkışlayan kalabalığa baktığımızda Viyana’yı nihayet fethettiğimiz duygusuna kapıldığımızı itiraf etmeliyiz. Yüksek tavanlarındaki altın varaklarla bezeli süslemelerinde kaybolduğumuz, bir müzik mabedinde olduğumuza ikna olup saygıyla boyun eğdiğimiz 153 yaşındaki bu mekândan başımız dik ayrıldık elbette ama daha da önemlisi müziğin yüceltici, birleştirici ve sağaltıcı duygularını da beraberimizde götürdük.

Hemen hemen hiç boş koltuğun kalmadığı 1744 oturma kapasiteli salonda yerimizi aldığımızda ilk dikkatimizi çeken bu tarihi salonun bunca yaşına rağmen çok az müdahale ve makyaj gördüğüydü. İstanbul’da olsa defalarca yenilenecek koltukların muhtemelen en az yarım asırdır yerinde durduğunu, parke çiziklerinin kimbilir hangi onyıldan kaldığını, neoklasik mimarinin en güzel örneklerinden biri olan binanın pencerelerinin bile belli bir yaşanmışlığı temsil ettiğini görünce Emek Sineması ve AKM gibi binaların yıkımına daha da bir yanıyor insan.

Turnage’ın sipariş eseri

İngiliz klasik müzik sahnesinin dâhi çocuğu, çağdaş besteci Mark Anthony Turnage’ın BİFO (ve Essen Filarmoni ve Trans- Siberian Art Festival) için bestelediği sipariş eser, İstanbul’daki dünya prömiyerinin ardından ilk kez bu turnede seslendirildi ve Viyana’daki konserin ilk bölümünde de Balakirew’in “Islamej. Fatasie orientale”ının ardından dinleyiciyle buluştu. Turnage’ın iki keman ve orkestra için bestelediği “Shadow Walker” başlıklı konçertoda günümüzün önemli virtüözleri arasında sayılan Vladimir Repin ve Daniel Hope solist olarak sahne aldılar. Heykeltıraş ve video sanatçısı Mark Wallinger’in kimlik ve taklit edilen imge konularını sorguladığı bir video işinden esinlenen, iki kemanın birbirini gölge gibi takip ettiği, kanonik olarak da tarif edebileceğimiz eser açıkçası hem çok etkileyiciyi hem de solistler için gerçek bir “tour de force” fırsatı. Repin ve Hope’un da bu fırsatı kaçırmadıklarını söyleyebiliriz rahatlıkla.

‘Sarı Gelin’ sürprizi

BİFO’nun İstanbul’daki sezon açılış konserini izleyenler için bir sürpriz olmadı belki ama o konseri kaçıranlar Repin ve Hope’un bis olarak yorumladıkları “Sarı Gelin” türküsü ilk kez dinleyenler için müthiş bir deneyimdi. Muhtemeldir ki ilk kez insan sesinin yer almadığı bir türkü neredeyse aslı kadar duygulandırdı, dinleyenleri başka diyarlara götürdü.

Konserin ikinci yarısı BİFO’nun favori bestecilerinden Berlioz’a ayrılmıştı. Hector Berlioz’un beş bölümlü “Fantastik Senfoni”si (ki açılış konserinde de çalınmıştı yine) Musikwerein’da coşkulu bir finale taşıdı ve orkestra uzun dakikalar boyunca alkışlandı. Sascha Goetzel’in Almanca ve İngilizce olarak girizgâh yaptığı ve “Siz batı Avrupalıları Türk bestecilere âşık edeceğiz” dediği bis bölümünde ise sahne Ferit Tüzün’e ve onun “Çeşmebaşı” süitine ayrılmıştı. Böylece yüksek perdeden bir finali daha da coşkulu bir bisle taçlandırmış oldu. Orkestra nihayet geri çekildiğinde salonda başıboş bir adrenalin fırtınası kopuyordu.

Önümüzdeki yılın Avrupa turnesi için şimdiden kontratlar imzalayan BİFO 2018’de Paris, Stuttgart ve Amsterdam’da konserler verecek. Elbette yurtiçinde de konserleri devam ediyor orkestranın. Sezon programındaki ilk konserini 16 Kasım’da Lütfi Kırdar’da verecek BİFO ve şef Gürer Aykal’ın yönetiminde Şostakoviç, Ramirez ve Jenkins’ten eserler çalacak. Bu konserin bir güzel sürprizi de geçen yıl Polonya’da düzenlenen Wieniawski yarışmasında birincilik elde eden genç kemancı Veriko Tchumburidze’nin de solist olarak sahne alacak olması. Yerinizi şimdiden ayırtın deriz.