Uzmanından ünlülerin gözde diyeti için uyarı: Ölüme kadar götürebilir

Son dönemlerde popülerliği giderek yükselen, özellikle de ünlü oyuncu Rıza Kocaoğlu’nun uygulamasıyla tekrar gündeme gelen ‘su diyeti’nin sağlıklı olup olmadığı tartışma konusu oldu. Söz konusu diyeti değerlendiren İstanbul Aydın Üniversitesi Anadolu BİL Meslek Yüksekokulu Gıda İşleme Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Ayla Ünver Alçay, ‘su orucu diyeti’ olarak da adlandırılan su diyetinin son derece tehlikeli sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekerek, “Sadece suyla yapılan uzun süreli terapötik diyet araştırmaları, yöntemin obezite tedavisi olarak kullanıldığı 1960'larda ve 1970'lerin başlarından sonra,  ölüm de dahil olmak üzere ciddi komplikasyonların bildirilmesi ile azalmıştır” ifadelerini kullandı.

DİYABET HASTALARI İÇİN ÇOK TEHLİKELİ OLABİLİR

Bu diyetin özellikle diyabet hastaları için çok daha tehlikeli olabileceğini vurgulayan Alçay, “Çünkü kan şekerini güvenli olmayan, hatta ölümcül bir seviyeye düşürebilir. Eğer herhangi bir hastalığınız varsa kesinlikle su diyeti ve diğer şok diyetlerden uzak durmalısınız. Ayrıca bu tip diyetlerde kısa vadede verilen kiloların büyük çoğunluğunu su ve kas kütlesi oluşturur. Kişi, eski yeme alışkanlıklarına döndüğünde de bu verdiği kiloları aynı hızla alır, hatta eski kilosunun dahi üstüne çıkabilir” dedi.

72 SAATTEN FAZLA UYGULAMADAN KAÇINILMALI

Sağlıklı yetişkin bir bireyin günlük yaklaşık ideal su tüketiminin, erkeklerde 3 litre (yaklaşık 13 bardak) kadınlarda ise 2 litre (yaklaşık 9 bardak) olduğuna dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Alçay, “Diyette su içmek uzmanlar tarafından sıklıkla önerilmektedir. Ancak sadece su ile yapılan diyet bunun çok ötesinde bir uygulamadır. Su orucu diyeti, su dışında hiçbir şey tüketilmeyen bir tür uygulamadır. Şifa orucu, açlık orucu, sağlık orucu gibi çeşitli isimlerle de adlandırılır. Çoğu su orucu diyeti genelde 24 ila 72 saat arasında sürer. Ancak son yıllarda 7 günlük, 10 günlük 21 günlük su orucu diyetleri de, popülerlik kazanmaya başlamıştır. Tıbbi gözetim olmadan su orucu diyetinin 72 saatten (3 gün) daha uzun süre uygulanmasından kesinlikle kaçınılmalıdır. Sağlıklı bir beslenme programı ve günlük yeterli sıvı tüketimiyle yapılan diyetler vücudumuz için daha uygundur” diye konuştu.

FARKLI UYGULAMALARI VAR; ORTAK NOKTASI TEHLİKELİ OLMASI

Su diyetinin birçok varyasyonu olduğuna dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Alçay, “Tamamen hiçbir şey yemeden sadece su içerek oruç tutmaktan, günlük içtiğiniz suyunuzun soğuk olmasını sağlamaya kadar değişen birçok varyasyonu vardır. Örneğin bir versiyonunda, düşük kalorili bir diyet uygularken her yemekten önce iki bardak su tüketmenizi önerir. Diğer bir su diyetinde, suyla birlikte örneğin bir meyve yemenize izin verilir. Bazı su diyetleri size birkaç gün su içmenizi söyler, ancak kilo vermeye başladığınızda meyve ve sebzeleri eklemenize izin verir. Bir başka versiyonunda su, çay ve kahve gibi içeceklerin dışında sadece çorba içme durumu söz konusudur. Çok farklı uygulamaları olan bu diyet trendlerinin tek ortak noktası bunların her durumda sağlığı zorlayabilecek kadar aşırı olmasıdır. Uzun süre, hiçbir şey yemeden sadece su içmek şeklinde uygulandığı versiyonu tehlikeli olabilir” ifadelerini kullandı.

SU DİYETİNE DAİR BİLİMSEL BİR KILAVUZ YOK

Su diyetine dair bilimsel bir kılavuzun olmadığını ancak kilo vermenin hızlı bir yolu olarak son yıllarda oldukça popüler hale geldiğini hatırlatan Alçay, ünlü oyuncu Rıza Kocaoğlu’nun uyguladığı diyet programını da değerlendirdi.

Alçay, “Rıza Kocaoğlu’nun iki hafta boyunca uyguladığı program, bir günden bir haftaya veya daha uzun süre hiçbir yerde su dışında yiyecek veya içecek tüketmemeyi içerir. Mutlaka hızlı bir şekilde kilo vermenize yardımcı olacaktır. İki hafta boyunca hiçbir şey yemiyorsanız elbette kilo verirsiniz. Ancak riskler, herhangi bir faydadan çok daha ağır basarsa yarardan çok zarara neden olabilir. Su diyeti bu şekilde hızlı bir şekilde kilo vermenize yardımcı olacaktır, ancak kaybettiğiniz şeylerin çoğu kas olacaktır.  Bu süreçte içilecek kahvede bulunan kafein diüretik (idrar söktürücü) olup vücuttan su atımına neden olacaktır ve daha fazla su kaybıyla sanki daha çok yağ kaybettiğinizi düşünebilirsiniz, ancak sonuçları çarpıtabilir. Eski yanlış beslenme alışkanlıklarına dönüldüğünde, vücuttan atılan su kısa sürede geri dönecek ve kas kaybı nedeniyle metabolizma da yavaşladığı için verilen kilolar hızla yerine konacak ve hatta fazlası alınacaktır” ifadelerini kullandı.

“VERDİĞİMİZDEN DAHA FAZLASINI ALABİLİRİZ”

Mümkün olduğunca çabuk yağ yakmak için vücudu “ketoz” durumuna sokmak gerektiğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Alçay,  “Ketoz, vücudunuzun kan şekeri (glikoz) yerine ketonlardan enerji aldığı metabolik bir süreçtir. Vücudunuzda bol miktarda karbonhidrat bulunmadığında, enerji ihtiyaçlarınızı karşılamak için keton üretimi artar. Vücudunuz yakıt için daha fazla keton yakmaya alıştıkça, bir ketoz durumuna girersiniz. Ketozise girmek için, karbonhidrat alımınızı ciddi şekilde sınırlamanız veya ortadan kaldırmanız yeterlidir.

Bunu çok düşük karbonhidratlı bir diyetle (tipik olarak günde 30 gramdan az) veya hiçbir şey yemeyerek yapabilirsiniz. Bu yöntemlerden herhangi biriyle ketozise girdiğinizde, hızlı kilo kaybı yaşanır. Karbonhidrat alımınızı kestiğinizde, su diyeti uygulamasında tüm vücut glikojen depolarınızda hızlı bir düşüş olur. Glikojen, kas ve karaciğer dokusunda depolanan bir glikoz şeklidir ve karbonhidrat yemeyi bıraktığınızda glikojen seviyeleri düşer. Glikojen ile vücutta su depolanır. Karbonhidrat alımını ketojenik bir diyetle veya su orucu diyeti ile keserseniz, birkaç gün içinde bu suyu kaybedersiniz. Ketonların idrar söktürücü etkisi olabilir, bu da sadece karbonhidrat alımınızı kısıtlamaktan beklediğinizden daha fazla su ağırlığı kaybetmenize neden olur. Sonuç olarak, ne kadar çok karbonhidrat yerseniz, o kadar çok su depolayacaksınız ve ne kadar az karbonhidrat yerseniz, o kadar su kaybedip hızlı kilo vereceksiniz. Ayrıca, su orucu diyeti ile lif veya başka yiyecekler de almamış olacaksınız.  Midenizde lif, su ve diğer gıda maddeleri şeklinde birkaç kilo yiyecek ağırlık da taşımayacaksınız. Su diyeti sırasında yiyecekleri yemeyi aniden bırakırsanız, vücut ağırlığınızdan birkaç kiloyu da bu şekilde kaybedebilirsiniz, ancak bu da yanıltıcı olacaktır. 

 Kısacası, ketojenik diyete veya su diyetine geçmek, birkaç gün içinde 10 kilodan fazla vücut ağırlığı kaybetmenize neden olabilir. Bu kısa vadede tatmin edicidir. Bir miktar yağ da kaybedeceksiniz, verdiğiniz kiloların çoğu su ağırlığı olacak ve eski yeme alışkanlıklarınıza döndüğünüzde kilonuz kısa sürede eski haline geri gelecektir. Bu şekilde bir uygulamada, kaybettiğiniz kadar hızlı kilo alırsınız. Sonuç olarak, su diyeti çok fazla kilo vermenize yardımcı olacak, bir kısmı yağ olacak, çoğu su ve kas olacaktır. Kendinizi tamamen aç bırakarak, biraz kas ve yağ kaybettikten sonra eski yeme alışkanlıklarınıza döndüğünüzde kilonuz da eski haline dönecektir” açıklamalarında bulundu.

“İDEAL DİYET KİŞİYE ÖZEL VE SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMALI”

İdeal bir diyetin kişiye özel ve sürdürülebilir olması gerektiğinin altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Alçay, “Diyet, hayatımızın tamamında uygulayacağımız ve benimsediğimiz beslenme düzeni ve biçimi anlamına gelmelidir. Sağlıklı bir diyet programı oluşturmak için mutlaka bir uzmandan destek alınması gerekir. Kişiye uygun diyetin bir uzman tarafından belirlenmesi önemlidir. Kesinlikle ve keskinlikle aklınıza esen, kimin hazırladığı belli olmayan liste veya programla diyetinizi oluşturmayın. Ayrıca spor yapmadan uygulanan diyet programı, özellikle ileri obez durumlarda deride sarkmalara ve çatlamalara neden olabilir. Spor ve diyet bir arada götürülürse hem sağlıklı kilo verilebilir, hem de kas kütlesi kazanılabilir. Düzenli spor yapmak hem beden hem ruh sağlığı için oldukça önemlidir” diyerek sözlerini tamamladı.