Uzaya uçakla gidilir mi?

19 Temmuz 1963'te uzay yolculukları tarihinde bir ilk yaşandı. O güne dek Sovyet ve ABD'li astronotlar 12 uzay uçuşu yapmıştı. ABD'nin Edwards Hava Kuvvetleri Üssü'nde başlayan bu 13. yolculuğu özel yapan neydi peki?

X-15 uzay uçağının kokpitinde test pilotu Joe Walker vardı. Evet, "uzay uçağı" dedik. Walker, ünlü geri sayım süreci sonucu "3, 2, 1, Kalkış!" komutuyla roketinin ateşlenmesi sonucu dikey olarak değil, bildiğimiz uçaklar gibi "neredeyse yatay bir kalkışla" yolculuğuna başlayan ilk astronot olmak üzereydi.

(Şekil 1. "X-15 astronotu Joe Walker")

Yine de görüntü alışılmış uçak kalkışlarından biraz farklıydı: X-15 pistte kendi tekerlekleri üzerinde durmuyordu, daha büyük bir uçağın, bombardımancılıktan "ana gemi"liğe terfi etmiş bir B-52'nin sağ kanadının altına takılmış vaziyetteydi.

(Şekil 2. "B-52, kanadına asılı X-15'le havalanırken")

İki pilotun yönettiği B-52, kanadına asılı X-15'le birlikte havalanıp belirli bir yüksekliğe ulaşınca X-15 ana gemisinden ayrıldı, özel roketini ateşledi, ve 85 saniye süren (ve Walker'a Dünya yüzeyinde alışık olduğumuzun dört katı ivme uygulayan) bu itme sayesinde uzayın sınırı olarak tanımlanan 100 km'yi aşıp daha önce hiç bir uçağın çıkamadığı irtifaya, 106 km 10 m'ye yükselmeyi başardı. 3-5 dakikalık ağırlıksızlıktan sonra Dünya'ya düşerken Walker bu kez de alıştığımızın 5 katı ivmeye maruz kaldı. X-15'in Rogers Kuru Gölü'ne inmesiyle sonlanan uçuş toplamda 12 dakikadan az sürmüştü.

(Şekil 3. "X-15 ana gemisinden ayrıldıktan hemen sonra roketini ateşlerken")

22 Ağustos'ta Walker aynı X-15'le bu kez 107 km'yi aştı, böylece hem o uzaya iki kez giden ilk insan ünvanını kazandı, hem de aynı uzay aracı ilk kez iki uçuş için kullanılmış oldu.

Walker 1966'da henüz 45 yaşındayken, tahmin edebileceğiniz gibi bir uçak kazası sonucunda hayatını kaybetti.

X-15, 2004 yılında özel girişimciler tarafından başarılan ilk uzay uçuşunu gerçekleştiren SpaceShipOne'ın yaratıcısı dahi mühendis Burt Rutan'ın esin kaynaklarından biri oldu. İlk ticari uzay uçağı olmaya aday olan SpaceShipTwo'nun hikayesini de başka bir yazıda anlatırız.

Bir X-15 uçuşunu baştan sona şu videoda izleyebilirsiniz: https://www.youtube.com/watch?v=7LqYAbnNmTo

Twitter: @say_cem