Üretime ve istihdama dönüşmeyen teşvik... Bu kaçıncı paket?

Hükümetin önceki gün açıkladığı teşvik paketlerine ilişkin yazılı bir açıklama yayınlayan Umut Oran, bu paketlerin yıllardır ‘cazip’ ve ‘süper’ gibi sıfatlarla açıklanmasına rağmen, vaat edilen üretim, yatırım ve istihdam artışı sağlamadığını ifade etti.

AKP’nin 16 yıllık iktidarı döneminde ülkenin ekonomik sorunlarını çözemeyip, tümden ağırlaştırarak ağır bir kriz aşamasına getirdiğini söyleyen Oran, yazılı açıklamasında “Ainesi iştir kişinin, lafa bakılmaz; ülkede ne işsizlik azalıyor ne cari açık küçülüyor. İktidar inandırıcılığını yitirmiştir. “Süper” diye niteledikleri yeni paketi açıkladıkları gün döviz yeni rekorlar kırdı, Borsa geriledi. Açıklanan yeni teşvik paketi, içinde süslü vaatler olan bir seçim çalışmasıdır. AKP ekonomi yönetimi inandırıcılığını-güvenirliğini yitirmiştir” ifadelerine yer verdi.

 Yoksul illerin teşvikteki payı düşük

 Bakanlık verilerine göre 1 Ocak 2003-31 Aralık 2017 döneminde verilen toplam 56 bin 315 teşvik belgesi ile 833.7 milyar TL’lik yatırım öngörüldüğünü; 2 milyonu aşkın da istihdam yaratılmasının taahhüt edildiğini anımsatan Oran, bu yatırımlardan en büyük payı yatırımcıların gözdesi olan en gelişmiş 8 ilin aldığını; yoksul illerin yine arka plana itildiğine dikkat çekte. Oran, “15 yılda verilen teşviklerde belge bazında 21 bin 203 adet (yüzde 38), yatırım tutarında 314.7 milyar (yüzde 38) ve öngörülen istihdamda 906 bin 874 kişi (yüzde 44) ile en büyük payı, yatırımcıların zaten gözdesi olan en gelişmiş 8 il aldı. Bu dönemdeki teşvik belgelerinin yüzde 8.3’ü en yoksul 15 ile düzenlendi. Yatırıma aç ve sürekli göç veren bu iller, teşvik kapsamında desteklenen yatırımlardan sadece yüzde 3.6, bu kapsamda yaratılacak istihdamda da yüzde 9.7 pay alabildi. Bölgeler arası gelişmişlik farkları kapanmadı daha da büyüdü” dedi.

Bu kaçıncı teşvik paketi?

 AKP’nin ilkini 2004 yılında açıkladığı “teşvik” paketlerinden başlıcaları:

 Haziran 2009: “Bölgesel gelişmişlik farklılıklarını azaltacak, rekabet gücünü artıracak, teknoloji ve Ar-Ge içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımlara destek öngören” yeni teşvik paketi Başbakan Erdoğan tarafından açıklandı.

Nisan 2012: Açıklanan bölgesel bazlı teşvik paketi ile Türkiye 6 bölgeye ayrılarak en etkili teşvikler Doğu ve Güneydoğu’daki en yoksul 15 ili kapsayan 6. Bölgeye verildi.

Nisan 2015: Başbakan Ahmet Davutoğlu, Çankaya Köşkü'nde İstihdam, Sanayi Yatırımı ve Üretimi Destekleme Paketi'ni açıkladı.

Haziran 2016: Başbakan Yıldırım’ın yatırımcılara her türlü kolaylığın sağlanacağını “Turkuaz halı sereceğiz” şeklinde betimlediği yeni teşvik paketi açıklandı.

Temmuz 2016: Başbakan Binali Yıldırım Bakanlar Kurulu'nun ardından içinde “devrim niteliğinde yeniliklerin” olduğu iddia edilen teşvik paketini açıkladı.

Eylül 2016: Başbakan Binali Yıldırım, çok sayıda bakanla birlikte Diyarbakır'da, Doğu ve Güneydoğu'da 23 ili “cazibe bölgesi” yapacağı iddia edilen ve yatırımcılara 35 milyar dolarlık destek vaat edilen yatırım paketi açıkladı.

Şubat 2017: “İstihdam seferberliği” kapsamında işverenlerin gerçekleştirecekleri ilave istihdam için sağlanacak teşviklere ilişkin destek paketi Resmi Gazete'de yayımlandı.

Aralık 2017: Cumhurbaşkanı Erdoğan, “istihdam seferberliğinde ikinci dönem” mottosuyla yeni teşvikleri açıkladı.

 ‘Sonucunu kimse bilmiyor’

 Teşviklerin sonucunu kimsenin bilmediğini, verilen yatırım teşvik belgelerinin sonuçlarına ilişkin ortada sonuçlanmış bir etki analizi çalışması bulunmadığını kaydeden Oran, “Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen sabit yatırım tutarlarının ne kadarının gerçekten yatırıma dönüştürüldüğü, istihdam taahhütlerinin ne kadarının gerçekleştirildiği bilinmiyor. Bu da AKP’nin üretim, yatırım, istihdam açısından sonuçlarını ölçmeye gerek bile duymadığı teşvik paketlerini bir seçim yatırımı, kamuoyuna yönelik bir Halkla İlişkiler (PR) çalışması olarak gördüğünü, aynı zamanda popülist biçimde savurduğu kamu kaynaklarını nasıl israf ettiğini gösteriyor. Sonuçları ölçülmeyen hiçbir paket, amacına ulaşmış bir teşvik uygulaması değildir” diye konuştu.

 Oran’ın yayınladığı yazılı açıklamada dikkat çeken diğer noktalar ise şöyle:

 "Hiçbir teşvik haksız rekabet yaratmamalı"

Proje bazlı yeni teşvik paketi ile 19 firmanın 23 projesinin destekleneceği belirtiliyor. Türkiye’nin köklü dev sermaye kuruluşları art arda yatırımlarını yurt dışına kaydırma ihtiyacı duyarken; 10 yıl boyunca vergi ve sigorta primi muafiyeti, kredi kullandırımı, yatırım yeri tahsisi, sermaye katkısı, enerji desteği gibi “süper” teşviklerden yararlanacak bu firmalar neye göre seçilmiştir? AKP ile “teşrik-i mesaide” olan firmalara mı özeldir bu teşvikler?

"Hukuk yoksa ekmek de yok"

Ülkenin mevcut yönetim anlayışı ve içinde bulunduğu koşullarda, hiçbir teşvik paketi ülkeye fayda sağlamaz. Demokrasiden, hukuk devletinden uzaklaşma, yatırımcıyı caydırır, en süper teşvik tedbirleri bile kimseyi yatırıma ikna edemez.

Ülkede demokrasiyi, hukuk devletini rafa kaldıran AKP, güveni ve yatırım ortamını yok etmiştir. AKP, OHAL rejimi altında yürüttüğü keyfi yönetimle, ülkeye ve geleceğe olan güveni tümden tüketmiştir.

"AKP ekonomi yönetimi inandırıcılığını-güvenirliğini yitirmiştir"

 Açıklanan yeni teşvik paketi, içinde süslü vaatler olan bir seçim çalışmasıdır. Durmadan yeni teşvik paketleri açıklayarak ekonomi yönetilmez. Yeni açıklanan teşvik paketi de öncekiler gibi süslü vaatler içeren, ancak uygulamada yatırımları, üretimi canlandıracak nitelikten uzak, seçim çalışması kapsamında göz boyamaya yönelik bir pakettir.

İktidar, kâğıt üzerinde ne kadar cazip teşvik paketleri açıklarsa açıklasın, ülkede demokrasiyi, hukuk devletini yeniden tesis edip, belirsizliği ortadan kaldırmadığı, herkesin önünü görebileceği bir ortamı yaratamadığı sürece açıklanan bu teşvik vaatleri yatırımları harekete geçiremeyecek, ekonomiyi canlandıramayacaktır.

Teşvikler de 4 yandaşa! 135 milyarlık teşvikte aslan payı Erdoğan aşığı Sancak'a verildi