Umman Sultanı Kabus bin Said 79 yaşında öldü

Arap dünyasının en uzun süre görevde kalan lideri olan Umman Sultanı Kabus bin Said, 79 yaşında hayatını kaybetti. 50 yıldır ülkeyi yöneten Kabus'un ölüm nedeni açıklanmazken yerine kuzeni Kültür Bakanı Heysem bin Tarık el Said geçti.

Sultan Kabus Belçika'da sağlık kontrolünden geçmiş ve tedavi gördükten sonra 13 Aralık'ta ülkesine dönmüştü.

Kendisinin kanser olduğuna yönelik haberler de basında yer almıştı.

SULTAN KABUS KİMDİR?

Kabus, 1744 yılından beri El Said hanedanlığı tarafından yönetilen Umman'da tahta geçen sekizinci sultan.

18 Kasım 1940'da Züfar'da dönemin Sultan'ı Saidn Bin Timur'un tek çocuğu olarak dünyaya geldi.

1958'de gittiği İngiltere'de Sandhurst Kraliyet Askeri Akademisi'nde iki yıl eğitim aldı. İngiliz Ordusu'yla Batı Almanya'da altı ay görev yaptı.

1966 yılında ülkesine dönen Sultan Kabus yaklaşık 50 yıl boyunca Umman siyasetinde etkin bir rol üstlendi.

Sultan, münzevi ve muhafazakar bir lider olarak bilinen babası Said bin Timur'u 1970 yılında bir saray darbesiyle tahttan indirdi. Henüz 29 yaşında ülkenin lideri oldu.

Babası, Said bin Timur döneminde ülkede radyo dinlemek ve güneş gözlüğü takmak gibi yasaklar bulunuyordu. Ayrıca, kimin evlenebileceğine, eğitim görebileceğine ya da ülkeden ayrılabileceğine Said bin Timur karar veriyordu.

Sultan Kabus, tahta geçtikten sonra modern bir hükümet kurmak istediğini ve petrol gelirini ülkeyi geliştirmek için kullanmak istediğini açıkladı.

Liderliğinin ilk yıllarında, ülkenin güneyindeki Züfar eyaletinde çıkan ve Marksist Halk'ın Yemen Demokratik Cumhuriyeti tarafından desteklenen isyanı İngiliz özel kuvvetleri ve Ürdün'ün yardımıyla bastırdı.

Dışişlerinde tarafsız bir politika izleyen Sultan Kabus, 2013 yılında ABD ile İran arasındaki gizli görüşmelerde aktif rol oynadı. Bu görüşme 2015'te sene sonra tarihi nükleer anlaşmayla sonuçlandı.

1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgaliyle başlayan krizde Irak'a karşı ABD öncülüğünde kurulan ve 40 ülkenin katıldığı koalisyona katılsa da Bağdat'taki Saddam Hüseyin yönetimiyle ilişkilerini tamamen kesmedi.

Kabus, 1994'te de İsrail Başbakanı İzhak Rabin'i başkent Muskat'ta ağırlayarak tarihte bir İsrail Başbakanı'na ev sahipliği yapan ilk Körfez ülkesi lideri oldu.

Sultan Kabus karizmatik ve vizyoner biri olarak görülse de ülkedeki yönetimi tek elde toplayıp muhalif sesleri bastırmakla eleştiriliyordu.

2011'de Tunus'ta başlayıp Arap ülkelerine yayılan protestolar sırasında Umman'da da aykırı sesler daha yüksek çıkmaya başladı.

Binlerce kişinin sokağa çıktığı gösterilerde 'yolsuzluğa son verilmesi, maaşlara zam ve daha fazla istihdam' çağrıları yapıldı.

Gösteriler daha sonra güvenlik güçleri tarafından biber gazı, plastik ve gerçek mermilerin kullanıldığı müdahalelerle bastırıldı.

Protestolarda 2 kişi öldü, çok sayıda kişi de yaralandı.

Gösteriler ülkeye büyük bir değişim getirmezken, Sultan Kabus ülkede uzun süredir bakanlık yapan bazı isimleri yolsuzluk yaptıkları iddiasıyla görevden alarak gösterilerin tansiyonunu düşürmeye çalıştı. Danışmanlık Konseyi'nin yetkilerini artırıp, kamu sektöründe daha çok iş olanağı sözünü verdi.

İnsan Hakları Komitesi'nin belirttiğine göre o zamandan beri yetkililer muhalefet eden yerel bağımsız gazetelere, dergilere ve kitaplara el koymaya devam ediyor.

Ülkedeki insan hakları ihlalleri ve ifade özgürlüğüne yönelik baskılar nedeniyle Muskat yönetimine yönelik eleştiriler de sürüyor.