Uluslararası Af Örgütü: "İran'da gösteriler sırasında en az 143 kişi hayatını kaybetti"

Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) İran'da 15 Kasım'da başlayan hükümet karşıtı gösterilerde en az 143 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.

Örgüt, yaptığı son basın duyurusunda, sahadaki gazetecilere ve aktivistlere dayandırdığı araştırmalara göre çoğu ölümün polisin kasten göstericileri ateşli silahlar ile hedef alması sonucu gerçekleştiğini söyledi.

Uluslararası Af Örgütü, bir göstericinin gözyaşartıcı gaz koklaması bir diğerinin fiziksel şiddet görmesi sonucu hayatını kaybettiğini, çoğu göstericinin ise polisin direkt hedef alması sonucu hayatını kaybettiğini, hayatını kaybedenlere dair sayının yükselmesini beklediklerini aktardı.

Kurum, sahadan elde ettiği tanıklıklara ve İran'dan gelen videoları inceleyen dijital biriminin yaptığı araştırmalara göre bir tehdit oluşturmayan ve silah taşımayan göstericilerin direkt polis tarafından hedef alındığını belirtti.

Teyit edilen bazı videolara göre güvenlik güçlerinin göstericilere yakın mesafeden ateş açtığı, bazı göstericilerin kaçarken vurulduğu belirtildi.

Kimi videolarda ise güvenlik güçlerinin adalet bakanlığı binası dahil olmak üzere kimi devlet binalarının teraslarından göstericileri hedef aldığı aktarıldı.

Uluslararası Af Örgütü, 19 Ekim'de yaptığı açıklamada ise İran'da benzin fiyatlarının yükseltilmesiyle başlayan protestolarda en az 106 kişinin hayatını kaybettiğini aktarmıştı.

İran'da 15 Kasım'da benzin fiyatlarına beklenmedik şekilde en az yüzde 50 zam yapılması ve daha ucuz fiyata benzin satışına kota konması sonrası en az 21 şehirde protesto gösterileri düzenlendi.

Resmi açıklamaya göre 5 gün süren gösteriler sırasında İran devleti internete erişimi kesti. İnternetin tekrar geri gelmesinin ardından gösteriler sırasında polisin uyguladığı yöntemlere dair yeni videolar ortaya çıkmaya başladı.

'Cenazeler ailelere verilmiyor'

Uluslararası Af Örgütü, yaptığı son açıklamada İranlı yetkililerin yaralanan göstericileri hastanelerden toplayarak gözaltına aldığını, bunun da yaralıların hayatını tehlikeye attığını aktardı.

Aynı zamanda hayatını kaybeden protestocuların cenazelerinin ailelerine teslim edilmediği ve bazı durumlarda güvenlik güçlerinin bu cenazeleri başka yerlere taşıdığı öne sürüldü.

Hatta bazı durumlarda yetkililerin hayatını kaybedenlerin yakınlarına cenazeyi teslim almak için para ödemeleri gerektiğini, bunun sebebinin ise "göstericilerin vücuduna isabet eden kurşunun maliyeti ve gösterilerin kamu malına verdiği zarar" olarak belirtildiği iddia edildi.

Bu iddiaların bir İranlı yetkili tarafından reddedildiği de açıklamaya eklendi.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, "yabancı güçler" tarafından körüklenen gösterilere karşı İran devletinin zafer kazandığını söylemişti.

Hükümet, benzin için verdiği sübvansiyonların yılda 2,5 milyar dolar maliyete yol açtığını ve kaçakçılık için fırsat yarattığını söyleyerek bu yardımı kestiğini açıklamıştı.

Bu kararın ardından gerçekleşen gösterilerde belediye binalarının ve bankaların ateşe verildiği ve büyük trafik sıkışıklıklarının yaşandığı görüldü.

Bir sivil toplum kuruluşu olan ve internete uygulanan blokajları takip eden Netblocks internet sitesi, 16 Kasım'da attığı tweetinde İran hükümetinin interneti kestiğini teyitleyerek ülkede internet aktivitesinin sadece yüzde 7'sinin gerçekleştiğini açıkladı.

24 Kasım itibarıyla internet bağlantısı normale dönmeye başlasa da Netblocks halen İranlıların internet üzerinden dünyaya bağlanmakta sıkıntı yaşadığını belirtti.