UCM 'soykırım' demedi

Eski Yugoslavya’daki savaş suçlarını soruşturan Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), 1990’lı yıllarda Yugoslavya’nın parçalanmasına yol açan kanlı savaşlar sırasında Sırbistan ve Hırvatistan'ın karşılıklı “soykırım suçu” işlemediklerine hükmederek tarihin bu kanlı sayfasının çevrilmesini salık verdi.

17 yargıçın aldığı kararı UCM’nin Slovak Başkanı Peter Tomka açıkladı. Tomka, Sırplar ve Hırvatlar arasında savaş sırasında karşılıklı birçok suç işlendiğini belirtse de iki tarafın da amacının “soykırım olmadığını” söyledi. “Tüm nüfusu yok etme amacı yoktu. Bu iki ülkeye karşı da ispatlanamadı” diyen Tomka, “Etnik temizlik eylemleri soykırım planının parçası olabilir fakat sadece hedef grubu fiziksel olarak yok etme niyeti bulunuyorsa” vurgusu yaptı. Tomka, mahkemenin iki tarafa da işbirliğini geliştirme ve bölgede barış ve istikrarı teşvik etme çağrısında bulundu. UCM yargıçlarının Hırvatistan’ın iddiası konusunda 2 lehte oya karşılık 15 oyla olumsuz karar verdikleri; Sırbistan’ın karşı iddiasının ise oybirliğiyle reddedildiği belirtildi.

Hırvatlar memnun değil ama 'kabullenecek'

İki ülke de mahkemenin kararını kabul edeceklerini önceden duyurmuşken, Hırvatistan Başbakanı Zoran Milanoviç, karardan memnun olmadıkarını söylese de “Medeni davranıp kabulleneceğiz” tutumu takındı. Hırvatistan Adalet Bakanı Orsat Miljeniç asıl amaçlarının savaşta Hırvatlara yönelik saldırganlığı sergilemek olduğunu kaydederken, Dışişleri Bakanı Vesna Pusiç kararın “Avrupa’nın bu kısmında tarihi bir faslı kapatması ve daha iyi ve güvenli bir döneme yönelmeye katkı yapacağını umduğunu” söyledi.

Sırplar 'kim daha kötüyü ıspatlama savaşı bitti'

Sırbistan Dışişleri Bakanı Ivica Dacic “15-20 yıldır hangi tarafın daha kötü bir suçlu olduğunu ıspatlamaya yönelik savaş sona erecek” derken, Adalet Bakanı Nikola Selkoviç de kararı “Bu geçmişin bir sayfasının sonu anlamına geliyor ve ben geleceğe yönelik çok daha aydınlık ve iyi bir yeni sayfa açılacağına ikna oldum. Birbirimizle yaşamak zorundayız. Gelecek için iyi bir ders aldığımıza eminim” sözleriyle karşıladı. Sırbistan geçen yıl yayınladığı açıklamada, “Hırvatistan’la ilgili ironi şurada. Güç kullanarak ayrılmak isteyerek eski Yogoslavya’da korkunç bir iç savaş çığını tetikleyenler başkalarını soykırımla suçluyorlar” demişti.

Mahkeme Srebrenitsa'ya ‘soykırım” demişti

İki ülkenin de açtığı davalarda verilen karar, Avrupa’nın 2. Dünya Savaşı sonrası tanıklık ettiği ve en az 130 bin insanın canını alan en kanlı savaşlar sırasında işlenen suçlara dair uzun bir soruşturmanın nihayete ermesi oldu. Hırvatlar 1999’de, Sırp isyancılar ve Yugoslav ordusunun 1991’de Vukovar kasabası ve çevresinde soykırım yaptığı iddiasıyla UCM’ye başvurmuştu. Sırplar ise 2010 yılında Hırvatların ünlü komutanı Ante Gotovina liderliğindeki “Fırtına Operasyonu” sırasında Krajina bölgesinde 200 bin Sırp’ın yerinden yurdundan olması ve onbinlerce sivilin katledildiğini belirterek karşı dava açmıştı. Gotovina temyiz davasını kazanarak aklanmıştı. Hırvatistan 2013’te AB’nin son üyesi olurken, Sırbistan bugün AB’yi aday ülke konumunda.

Eski Yugoslavya’daki savaş suçlarını soruşturan Lahey’deki UCM, 1995 Temmuz’unda Srebrenitsa’da 8 bin boşnak erkek ve erkek çocuğun katledildiği davada “soykırım suçu işlendiğine” hükmetmişti. Sırbistan “soykırımdan” ötürü doğrudan suçlanmasa da BM Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırma Sözleşmesi'ne göre “soykırımı önleme yükümlülüğünü ihlal ettiğine” hükmedimişti.