Tutku, hastalık hem de sığınak

Fotoğraflar: Vedat Arık

Galata Köprüsü’nde bir cumartesi sabahı, saat 5.30. İstanbul, henüz uyanmamış. Bir tek taksiciler, sabaha kadar eğlenenler ve evsizler sokakta. Sokak hayvanları uykuda, martılar bile uyuşuk. Karaköy’ün müdavim balıkçıları ise, köprünün tırabzanlarında çoktan yerini almış. Tramvayla, otobüsle köprüden geçerken, sadece can sıkıntısından orada olduğunu sandığımız bu kişiler için balık tutmak, bir hobiden daha fazlası.

Konuştuğumuz balıkçılardan bunun bir “tutku”, “hastalık”, hatta “sığınak” olduğunu söyleyen var. İçlerinden biri soruyor: “Sence de çok keyifli değil mi?” Köprüde olmak, kimileri içinse bir iş. Gün doğmadan köprüyü dolduranlar arasında geçimini balıkçılık malzemeleri satarak sağlayan da var, tuttuğu balıkları satıp ek gelir kazanan da. Temmuz, ağustos ve eylül aylarında; köprünün balıkları küçük cinsten, ama lezzetli oluyormuş. Bugünlerde en çok sardalya, istavrit ve izmarit veriyormuş deniz. Olta balıkçılığını hobi edinmek için 50 ila 100 lira arasında bir harcamak yapmak yeterliymiş.

‘Bunalıma girmemek için’

Karaköy’den Eminönü yönüne yürümeye başladığımızda ilk sırada karşımıza Ökkeş bey çıkıyor. Taşeron olarak çalıştığı Avcılar Belediyesi’nden 3 ay önce kadroya geçme sırasında güvenlik soruşturmasına takılıp atılmış. Tümceleri ve sözcükleri arasına uzun uzun nefesler koyarak, “Yurtdışında 31 yıl önce cezaevinde yatmış, çıkmıştım... Cezaevinden çıktım... 16 yıl çalıştım. Bir evrak bulamamamdan dolayı işe geri dönemedim. Ankara’ya dilekçe gönderdim... Kaç kere gönderdim dilekçe... Hep geri geldi. Yanlış göndermişim dilekçeyi. Doğru yere gönderdim şimdi” diyor. Ökkeş bey, köprüye 3 aydır hafta sonları geliyormuş. “Sıkıntıdan biraz... Bunalıma girmemek için... Yapacak daha iyi bir şey yok.”

7 yaşından beri tutuyor

26 yaşındaki Volkan, 15 yılı aşkın süredir balık tutuyormuş. “Balık ayrı bir şey. Zevki farklı bir şey. Rahatlatıyor” derken, “Bak, bak! Şimdi mesela geldi, 3 ya da 4 tane” diye bölüyor kendi sözünü. 8 balık birden yakalıyor. Yavru balık tutunca da hemen denize geri atıyor. Volkan’la birlikte “bisikletle geze geze” 1 saat yolculuğun ardından köprüye gelen Emirhan, 18 yaşında. “Küçüklüğünden beri” balık tutuyormuş. Oltayı eline ilk alışını tam hatırlayamıyor: “Nereden baksanız 7-8 yaşımdan beri. Burada oturuyorduk zaten. Babam tutuyordu. Ben de başladım.”

Memlekete de yolladılar

Köprünün ortalarına doğru bir aile takılıyor gözümüze. Haftada 2 kez, geçen seneden beri, ailecek geliyorlarmış balığa. 14-15 yaşlarındaki Sena, “Güzel balık tuttuğumuzu anlayınca ilgimizin olduğunu gördük, devam ettik böyle” diyor. Tuttukları balıkları onlar da dağıtıyormuş; komşulara, akrabalara. Sevgi Hanım, “Memlekete bile göndermişliğimiz var; Afyon’a... Ben Manisa’dan, eşim Afyon’dan” diye giriyor söze. “Hayattan sıkıldık. Çevre yok, akraba yok. Bir aktivitemiz olsun istedik. Eşimin -çok şükür- kahvesi yok, arkadaş çevresi de yok. Çocuklar akşamdan başlıyor, ‘Baba bizi balığa götürecek misin?’ diye. Biz de kırar mıyız onları? Sabah 4’te kalkıyoruz, geliyoruz işte” diyor. Bu 5 kişilik ailenin en küçüğü de o sırada arabada uyuyor.

4 aileyi geçindiriyor

Galata Köprüsü’nde balık tutmak ve erken saatte orada olmak herkes için bir eğlence değil elbette. Balıkçılık malzemeleri satanlardan Muammer, tezgahını gösterip, “Babadan kalma ekmek teknesi. 32 yaşındayım, 32 senedir bu işi yapıyorum. Bu tezgah 4 aileyi geçindiriyor” diyor. Muammer, köprünün ve İstanbul’un eski günlerini özleyenlerden. “Eski balık yok. Denizi kuruttular. Gırgırcılar, trolcüler denizi mahvediyor. Sektör de ölüyor.”