TUSAŞ tarafından üretilen ve üzerinde ABD-İngiltere ortak üretimi motor bulunan helikopter için izin çıktı

ABD-Türkiye ilişkilerinde son dönemde esen soğuk rüzgârlara karşın Türkiye’nin uzun süredir ihracı için ABD onayını beklediği ATAK helikopteri konusunda önemli bir gelişme yaşandı. ABD’nin, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) tarafından üretilen ve üzerinde ABD-İngiltere ortak yapımı motor kullanılan ATAK helikopterinin Filipinler’e ihracı için Türkiye’ye gereken izni verdiği bildirildi. ABD’nin, Türkiye’ye yönelik CAATSA yaptırımlarını uyguladığı dönemde ATAK helikopterlerinin Filipinler’e ihracı için onay vermesi dikkat çekti.

Türkiye ve Filipinler, 2018 Aralık ayında iki ayrı partide 6’şar adet olmak üzere 12 adet ATAK helikopteri satışı için mutabakat muhtırası imzalamış, ancak helikopterin ihracatında yaşanan sorun nedeniyle geçen yıl Filipinler’in bu alımdan vazgeçerek alternatiflere yöneleceği yönünde haberler çıkmıştı. Türkiye, 2018’de 30 adet ATAK helikopteri satışı için Pakistan’la da anlaşma sağlamış ancak bu satış da gerekli ABD onayı gelmediği için gerçekleşememişti.

TUSAŞ tarafından üretilen T-129 ATAK taarruz helikopterinde ABD’nin Honeywell ve İngiltere’nin Rolls Royce şirketlerinin ortaklığında geliştirilen LHTEC motoru kullanılıyor. Bu nedenle ATAK helikopterinin üçüncü ülkelere satışı için ABD hükümetinin izni gerekiyor. ATAK’ın Pakistan ve Filipinler’e ihracatı için anlaşmaya varılsa da ABD’nin, ATAK’ın motoru için gerekli izni vermemesi nedeniyle bu satışlar gerçekleşememişti.

ATAK helikopterinin Filipinler’e ihracatına ABD’den onay çıktığına ilişkin ilk bilgiyi TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, 25 Nisan’da katıldığı bir televizyon programında paylaşmış ve ATAK helikopterlerinin ihracatı için ABD’nin vermesi gereken onay konusunda “Filipinler’e inşallah transfer edeceğimiz görünüyor, fakat Pakistan için onay gelmedi” ifadelerini kullanmıştı.

Türkiye’nin Filipinler’e ATAK helikopteri satışı için ABD’den onay geldiğine ilişkin son açıklama TUSAŞ Kurumsal İletişim ve Pazarlama Başkanı Serdar Demir’den geldi. Yıldız Teknik Üniversitesi’nin önceki gün düzenlediği “Savunmanın Yıldızı Parlıyor” başlıklı çevrimiçi etkinlikte konuşan Demir, konuyla ilgili “Bugüne kadar 60’tan fazla ATAK helikopteri Türk Silahlı Kuvvetleri’ne, (TSK) Emniyet ve Jandarma’ya teslim edildi. Pakistan ve Filipinler’e ihraç için kontratlar yaptık. Pakistan’a ihraç için halen şu an ABD’de Kongre onayı bekleniyor, onun için çalışıyoruz. Filipinler’le ilgili (ABD’den) onay işlemleri tamamlandı. İlk defa ATAK helikopteri yurtdışına ihraç edilecek” ifadelerini kullandı.

SON SÖZ ABD HÜKÜMETİNDE

ABD yasalarına göre ABD hükümetinin, NATO ülkelerine satış bedeli 25 milyon dolar ve üzeri olan savunma sanayii ürünleri satışları konusunda Dışişleri Bakanlığı kanalıyla ABD Kongresi’ni 30 gün önceden bilgilendirmesi gerekiyor. Bilgilendirme şartı, “hükümetten hükümete silah satışı” ve “ticari lisanslı silah satışı” yöntemleriyle yapılan satışları kapsıyor. ABD Kongresi’nin, bildirimleri görüşmemek gibi yollarla gayriresmi olarak bu satışları engelleme olanağı bulunsa da bu konuda da son karar, ABD hükümetine ait. 

Eski ABD Başkanı Donald Trump, ABD Kongresi’nin karşı çıkmasına karşın Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne silah satışını onaylamıştı.

Türkiye’nin Pakistan’a ihraç edece-ği ATAK helikopterleri için ABD Kong-resi’nden onay beklendiğinin açıklanması, bu satış bedelinin, ABD Kongresi’ne bildirim gerektiren meblağın üzerinde olduğunu ortaya çıkardı. Türkiye’nin Filipinler’e ihraç edeceği 6 ATAK helikopterinde kullanılacak motorların bedelinin ise ABD Kongresi’ne bildirim gerektiren meblağın altında kaldığı için iznin doğrudan ABD Dışişleri Bakanlığı kanalıyla verildiği bildirildi.