Turkuvaza dair her şey

Orta Asya Türk Mitolojisi’nde koruyucu olarak kabul edilen, Selçuklu döneminde çift başlı kartal betimlemesindeki süslerde, Otağ-ı Hümayun’da yani padişahın görkemli çadırında, İznik çinilerinde, Anadolu lalesinde, Kanuni Sultan Süleyman’ın tahtında, Osmanlı İmparatorluğu döneminde raht yani at koşumlarında, mücevher sorguçlarda ve daha birçok yerde tarih boyunca sürekli kullanılan bir renk turkuvaz. Orta Asya’dan başlayarak Selçuklu ve Osmanlı’dan günümüze Türklerin rengi olmuş. Hatta Türk adının da Avrupalılar tarafından bu renkten yola çıkarak koydukları turkuvaz rengi üzerine ilk ve en geniş kapsamlı araştırma “Turkuaz Gökyüzünün ve Yeryüzünün Mirası” adlı kitapta toplandı.

Türk markası oldu

Filli Boya, onlarca turkuvaz renk seçeneğinden oluşan koleksiyon ile sanat tarihçisi Prof. Dr. Gül İrepoğlu’nun hazırladığı turkuvaz üzerine yazılmış ilk ve en kapsamlı kitabın tanıtımını yaptı.

“Turkuaz Gökyüzünün ve Yeryüzünün Mirası” kitabının tanıtımında konuşan Betek Genel Müdürü Tayfun Küçükoğlu, “Değerli bir taşın adının bir ulusla anılması tarihte görülmüş bir şey değil. Bu durum ilk kez turkuvaz rengi ile birlikte ortaya çıkıyor” dedi. Turkuvaz rengini de Türk markası olarak tescillediklerini belirten Küçükoğlu, bunu bir sosyal sorumluluk olarak gördüklerinin altını çizdi.

Prof. Gül İrepoğlu ise turkuvazın Anadolu coğrafyası için özel bir renk olduğunu, yeşilimsi mavinin sayısız çeşidini sergileyen bu değerli mat taşın İranlılar tarafından firuze olarak adlandırıldığını, halen Nişabur’daki madenlerden çıkarıldığını, Avrupalıların 16. yüzyıldan itibaren Türk taşı anlamındaki turquoise adını verdiklerini, Shakespeare’in ‘Venedik Taciri’ adlı yapıtında bunu dillendirdiğini hatırlattı.

Filli Boya’nın, turkuvaz renk koleksiyonunda toplam 48 farklı turkuvaz bulunuyor.

Bunlardan 7 renk Selçuklu dönemi turkuvaz örneklerinden oluşurken diğer 34 farklı turkuvaz tonu ise Osmanlı dönemi sanat ve mimari eserlerden belirlenen yansımalardan oluşuyor. Koleksiyonda ayrıca günümüz turkuvaz örneklerinden de 7 renk yer alıyor.