Türkiye’nin eğitim alanındaki ilk sivil toplum örgütü olan Darüşşafaka Cemiyeti 158 yaşında

“Darüşşafaka olmasaydı, belki okuryazar bile olamazdım, şimdi yoktum” diyen Aziz Nesin, okuryazar olur muydu? Ahmet Rasim olmasaydı, ne kadar eksilirdi fikir ve edebiyat hayatı? Prof. Rıdvan Cebiroğlu olmasaydı, Türkiye’de kurulur muydu çocuk psikiyatrisi? Prof. Dr. Adnan Sokullu olmasaydı, ultrason tıpta kullanılır mıydı?

1873 yılında yetim ve yoksul çocuklara eğitim vermek amacıyla “Darüşşafakat’ül İslamiye” adıyla parasız yatılı, özel statülü bir okul açan cemiyet, 158 yılda durmadan güçlenerek, çağa ayak uydurarak binlerce çocuğun hayatına dokundu. 

158 yıllık köklü tarihinde çok sayıda ilkleri var Darüşşafaka’nın. Örneğin 1955 yılı, Darüşşafaka için önemli bir dönüm noktası. 1955-1956 öğretim döneminde “İngilizce eğitim veren kolej” statüsüne geçiliyor. 1971’de ilk kez kız öğrenciler Darüşşafaka’ya alınıyor ve karma eğitime geçiliyor. 2012 yılında, “Olağanüstü Genel Kurul ile Cemiyet Tüzüğü”nün “Amaç Maddesi” değiştiriliyor, babası hayatta olmayan çocukların yanı sıra annesi ölmüş çocukların da Darüşşafaka’da eğitim görmesinin önü açılıyor. “Türk-İslam çocukları” ibaresi de “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı” olarak değiştirilerek çağa uyarlanıyor. 

AZİZ NESİN, AHMET RASİM...

Darüşşafaka Cemiyeti Yönetim Kurulu Başkanı M. Tayfun Öktem, “Yusuf Ziya Paşa, 1863 yılında Kapalıçarşı esnafına okuma yazma ve matematik öğretme sorumluluğunu duyup arkadaşlarıyla ‘Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye’yi kurmaya karar verdiğinde ne Birleşmiş Milletler ne UNICEF vardı. Ne sosyal devlet anlayışı ne de sosyal sorumluluk kavramı vardı. Evet, bundan tam 158 yıl önce yaşları 24 ile 38 arasında değişen beş Osmanlı aydını bu topraklara ‘iyiliğin’, ‘karşılıksız vermenin’, ‘paylaşmanın’ tohumlarını serpti. O tohumlar yeşerdi, kök saldı, bir eğitim çınarına dönüştü. O çınar ki nitelikli eğitim almayan tek çocuk kalmayana kadar yeşermeye devam edecek” dedi.

Öktem, “Darüşşafaka olmasaydı, 1863’ten bu yana neler olmazdı” sorusunun yanıtını da şöyle verdi: 

“1864 yılında yoksul bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen ve yaramazlığından ötürü öğretmeninin isteğiyle okuldan alınıp bir esnafın yanında çıraklığa verilen Salih Zeki’nin yeteneği yoksulluğa yenilir miydi? Ya Salih Zeki olmasaydı, bilim dünyamız ne kadar eksilirdi? ‘Darüşşafaka olmasaydı, belki okuryazar bile olamazdım, şimdi yoktum’ diyen Aziz Nesin, okuryazar olur muydu? Ahmet Rasim olmasaydı, ne kadar eksilirdi fikir ve edebiyat hayatımız?

Prof. Rıdvan Cebiroğlu olmasaydı, Türkiye’de kurulur muydu çocuk psikiyatrisi? Prof. Dr. Adnan Sokullu olmasaydı, ultrason tıpta kullanılır mıydı? Mahmut Cuda olmasaydı, ne kadar eksilirdi resim sanatından renklerimiz? Ya Tekin Aral olmasaydı, ne kadar eksilirdi gülmece dünyamız?”

DARÜŞŞAFAKA REZİDANSLARI

Darüşşafaka Cemiyeti, bağışçılarının ileri yaşlarını mutlu, güvenli, sağlıklı, konforlu, yeni dostlarla beraber, yaşam dolu bir atmosferde geçirmelerini sağlamak amacıyla 1997 yılından bu yana huzurevi hizmeti de veriyor.

65 yaş ve üstü büyükler için 1997 yılında Yakacık Rezidans’ı açan Darüşşafaka Cemiyeti, bu yöndeki talepler üzerine Maltepe Rezidans, Şenesenevler Rezidans ve Urla Rezidans’ı da hizmete sundu. 

SINAV 30 MAYIS’TA 

“Eğitimde fırsat eşitliği” misyonunu üstlenen Darüşşafaka’ya girişler her yıl açılan bir sınav üzerinden gerçekleşiyor. Kriterlere uygun tüm çocukların ücretsiz olarak katılabileceği bu sınava başvuru için Türkiye genelindeki tüm çocuklara ulaşabilmek amacıyla çalışılıyor.

Sınav, her çocuğa fırsat eşitliği sağlayabilmek için tamamen bilgiye dayalı olmuyor. Sınavın birinci bölümünde genel bilgi düzeyinde Türkçe-matematik soruları, ikinci bölümde ise öğrencilerin algılaması ve yorumlanmasını ölçmek için genel yetenek soruları yer alıyor. 

Sınava, Türkiye’nin her ilinden annesini ya da babasını kaybetmiş, maddi durumu yetersiz, 4. sınıf öğrencileri katılabiliyor. Sınavda başarılı olan öğrencilerin maddi durum kontrolleri gerçekleştiriliyor; yönetim kurulu üyeleri çocukları evlerinde ziyaret ediyor ve kampusa geldiklerinde çocukların sağlık kontrolleri yapılıyor. Tüm bunların sonunda her yıl 100’ün üzerinde yeni öğrenci, Darüşşafaka’ya adım atıyor ve lise sona kadar 8 yıl boyunca tam burslu ve yatılı eğitim alıyor.

Bu yılki Darüşşafaka giriş sınavı 30 Mayıs 2021 Pazar günü, 28 farklı ilde düzenlenecek. Sınava Türkiye’nin her ilinden başvuru kabul edilecek. 28 il dışından sınava katılmak isteyen ancak maddi durumu elverişsiz öğrenci ve velilerinin en yakın sınav merkezine gelmek için yapacakları ulaşım masrafına ise Darüşşafaka Cemiyeti tarafından destek verilecek.

Sınav başvuruları 24 Mayıs’a kadar devam edecek. Konuyla ilgili tüm bilgilere “https://www.darussafaka.org/” adresinden ulaşmak mümkün. 

MEYVE SEPETLERİ 

Ulu önder Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım, 28 Kasım 1921 tarihinde yaptığı 20 bin kuruşluk bağışla Darüşşafakalı öğrencilerin eğitimine destek oldu. 

Bugün Darüşşafaka’da öğrencilere diledikleri zaman mevsim meyveleri yiyebilme imkânı sunma geleneği de Zübeyde Hanım’dan kalma bir miras. Öğrenciler, okul koridorlarında bulunan sepetlerdeki meyvelerden diledikleri zaman diledikleri kadar yiyor. 

SAİT FAİK HİKÂYE ARMAĞANI 

Şair ve yazar Sait Faik Abasıyanık’ın 1954 yılında hayatını kaybetmesinin ardından annesi Makbule Abasıyanık, yazarın isteği üzerine kitaplarının telif haklarını ve bazı mal varlıklarını Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışladı ve yazarın ölüm yıldönümlerinde (11 Mayıs) bir önceki yılın en beğenilen hikâye kitabına verilmek üzere “Sait Faik Hikâye Armağanı”nı kurdu. Vasiyetin Darüşşafaka’ya intikal ettiği 1964 yılından bu yana “Hikâye Armağanı”, Darüşşafaka Cemiyeti tarafından veriliyor. Ayrıca yazarın Burgazada’daki evi Darüşşafaka tarafından müze olarak halkın ziyaretine açıldı. 

72 İLDEN 905 ÖĞRENCİ 

Darüşşafaka’da halen 433’ü kız, 472’si erkek toplam 905 öğrenci öğrenim görüyor. 

Kız öğrenci oranı yüzde 48 olan okulda, 72 ilden öğrenci var.