Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları klasiklerinden ‘Julius Caesar’

“Bir tek insan var benim bildiğim. Yerinden oynatılmaz, sarsılmaz... İşte o insan da benim...” Jül Sezar böyle diyordu. Bunu diyen Sezar, 33 hançer darbesiyle öldürüldü. En acıtanı, Marcus Brutus’un darbesiydi. Çünkü Brutus, Antonius’un deyimiyle Sezar’ın “koruyucu meleği” idi. Sezar, acı şaşkınlığını şu sözle yansıttı: “Sen de mi Brutus?” 

Sezar can verince, suikastçilerden (şair) Cinna sevinç dolu bir haykırışta bulundu: “Yaşasın özgürlük! Kulluk, zorbalık bitti! Koşun, verin bu müjdeyi, verin sokaklarda!” Kimler mi vardı suikastçiler arasında: “Brutus, Cassius, Casca, Trebonius, Ligarius, Metellus Cimber, Cinna...” 

Bu kişiler arasında Brutus, farklıydı. ‘Sezar suikasti’ gerçekleşmeden evvel şu ifadeleri kullanmıştı Brutus: “Ah ne olurdu, Caesar’ın canına kıymadan, Caesar’ın düşüncesini alaşağı edebilseydik. Ama ne yazık ki, kanı akması gerek Caesar’ın. Bari, dostlarım, yüreğimiz sarsılmadan öldürelim onu, yüreğimiz kinle dolu olarak değil. Tanrılara kurban keser gibi vuralım onu, köpeklere atılacak et doğrar gibi değil...” 

‘SAYGI DUYARIM AMA ÖLDÜRÜRÜM!’

Marcus Brutus, Sezar’ın cenazesinde halka yaptığı konuşmada, Sezar’a karşı hislerini açıkça ortaya koyuyordu. Çok etkileyici bir konuşmaydı bu. Bu konuşmada Brutus, “Roma’yı Sezar’dan daha çok sevdiğini” söyledi ve şöyle devam etti: “Sezar yaşayıp da hepinizin köle olarak ölmeniz mi daha iyi, yoksa Sezar ölüp de hepinizin hür insanlar olarak yaşamanız mı? Sezar beni severdi, ağlarım onun için. Mutluluğa ermişti, sevinirim. Bir kahramandı, saygı duyarım. Ama tutkuya kapıldı, öldürürüm. Sevgisine gözyaşı, mutluluğuna sevinç, yiğitliğine saygı, tutkusuna ölüm… Beni en çok seven insanı nasıl Roma uğruna vurdumsa, aynı hançeri kendime saklıyorum. Yurdum için ölmem ne zaman gerekirse.” 

BRUTUS VE RÜŞVET

Brutus, Sardislilerden rüşvet alan Lucius Pella’yı lekeleyip yere vurmuştu. Oysa ki, Cassius Brutus’a mektup göndermiş, bu mektupta “Lucius Pella’nın kendisinin tanıdığı olduğunu” söylemiş ve onu korumasını istemişti. Brutus Cassius’u dinlememişti... 

Cassius’a “Senin için de bana, gözü para peşinde diyorlar. Devlet işlerini para karşılığı, değersiz kişilere veriyormuşsun” diyen Brutus, sonra şu ifadeleri kullandı: “Ne demek? Dünyanın en büyük adamını, hırsızları korumak için mi vurduk? Aşağılık rüşvetlerle mi kirlenecek ellerimiz? Engin şerefimizin yüce yurdunu bir avuç altına satacak insanlar mıyız biz? Böyle bir Romalı olmaktansa, köpek olup aya karşı uluyayım daha iyi!” 

BRUTUS’ÜN ÖLÜMÜ

Sezar’ın ölümünden sonraki süreçte, iki taraf, ordularıyla Philippi’de savaşacaktır. Bir tarafta; Antonius, Octavius ve Lepidus. Diğer tarafta, Sezar’ı öldürenler... 

Savaşın sonlarıydı. Brutus ve arkadaşları yeniliyordu. Durumu gören Brutus, kendi canına kıydı. Kendi canına kıyarken dedikleri ise şöyleydi: “Sezar artık rahat uyu. Seni öldürürken bunun yarısı kadar bile istekli değildi Brutus.” Bu ifadelerden de anladığımız o ki, Brutus, Sezar suikastine tam istekli bir biçimde katılmadı. 

Brutus’un cesedinin başında, Antonius ile Octavius’un yakaladıkları takdirde muhtemelen öldürecekleri Brutus ile ilgili söyledikleri de aktarılmaya değer... Antonius: “En soylu Brutus’tu aralarında. Bütün arkadaşları arasında, yalnız o kin duygusuyla yapmadı Sezar’a yaptığını. Yalnız o, çıkarını düşünmeden, temiz yürekle, halkın yararı için katıldı aralarına. Mertçe yaşadı Brutus ve öyle değerler bir araya gelmişti ki onda; yaradılış kalkıp ayağa, diyebilir bütün dünyaya: İşte bu, bir insandı.“ 

Octavius: “Değerince saygı gösterelim ona. Ölüm töreni şanına yaraşır olsun. Bu gece çadırımda yatsın ölüsü, bir askerin şeref örtülerine bürünerek...” 

William Shakespeare’in Julius Caesar tragedyasını okuduktan sonra Brutus ile ilgili çeşitli sorgulamalarda bulunacaksınız: Brutus hain bir suikastçi miydi? Yoksa Roma halkının iyiliği için, çok sevdiği Sezar’dan bile vazgeçen bir isyancı mıydı?...

William Shakespeare / Julius Caesar / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 168 s.