TL bir gecede eridi: Dolar ve Avro iflası getiriyor

ABD’li Rahip Andrew Brunson’a ev hapsi verilmesi sonrası piyasalarda yaptırım gerginliği devam ediyor. Dolar/TL dün de rekor üstüne rekor kırarak en son  5.3927 ile tarihi zirvesini yeniledi. Yükselişte ABD’nin İran’a ambargo uygulamasının başlaması da etkili oldu. Merkez Bankası’ndan (TCMB) kurun ateşini düşürmek için akşam saatlerinde dolaylı adım geldi. TCMB rezerv opsiyonu mekanizması kapsamında döviz imkân oranı üst sınırını yüzde 45’ten 40’a düşürdü. Kararla 2.2 milyar tutarındaki döviz bankaların kullanımına geçti. Ancak kurdaki yükseliş sürdü.
Geçen hafta Beyaz Saray’ın Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun ABD’deki mal varlıklarını dondurma kararı alması dolar kurunu 5 seviyesinin üzerine taşımıştı. Hafta sonu ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye yönelik yaptırım kararına aynı şekilde karşılık verileceğini ve ABD adalet ve içişleri bakanlarının Türkiye’de varsa malvarlıklarının dondurulması talimatı verdiğini açıkladı.

‘Trafik kazası gibi’

Öte yandan ABD cuma günü Türkiye’de üretilen bazı ürünlerin gümrük vergisi olmadan ithalatına imkân veren GSP programına Türkiye’nin katılımını gözden geçirme kararı aldığını açıkladı. Buna gerekçe olarak Türkiye’nin, ABD’nin mart ayında ithal çelik ve alüminyuma getirdiği gümrük vergisine karşılık vermesi gösterilirken karar, geçen yıl verilerine göre Türkiye’den yapılan 1.66 milyar dolarlık ithalatı etkileyebilir.

BlueBay Asset Management Stratejisti Timothy Ash, kurdaki yükselişin tehlikeli bir hal aldığını vurgulayarak ekonomi yönetiminin bir an önce harekete geçmesi gerektiğini uyarısında bulundu. Türkiye’nin eylül ayındaki Orta Vadeli Plan’ı bekleyebileceğini düşünmediğini söyleyen Ash, piyasalardaki son gelişmeleri “trafik kazasını izlemek gibi” diye özetledi. TEB Yatırım/BNP Paribas stratejisti Işık Ökte, dün sabahki notunda TL’deki düşüşün ABD-Türkiye ikili ilişkilerindeki haber akışının yanı sıra Erdoğan’ın açıkladığı 100-günlük eylem planında kamu harcamalarının azaltılması konusunda somut bir gelişme olmamasından kaynaklandığını söyledi.

Üçte birden fazla kayıp

İki ülkenin karşılıklı yaptırım açıklaması ardından piyasalar da haftaya gergin başladı. Türkiye diğer gelişen piyasalardan negatif ayrışırken TL sadece dolara karşı değil diğer önde gelen para birimleri karşısında da yüzde 1’i aşan düşüşler yaşadı. Avro/TL yüzde 4.35 yükselişle 6.23’e çıkarak rekor tazeledi. Sterlin/TL yüzde 3.4 artışla 6.8448, İsviçre Frangı yüzde 3.1 yükselişle 5.3071 seviyesine gördü. Dolar/TL’deki günlük artış yüzde 4.5’e ulaşırken yılbaşından bu yana kurdaki düşüş yüzde 36’yı buldu. Lira bu yıl değerinin dörtte birinden fazlasını kaybetti. Türkiye’nin fiyat düzeyinin ticaret yaptığı ülkelerin fiyat düzeylerine göre değişimini gösteren TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi de TL’deki değer kaybına paralel haziranda 76.01 ile tarihinin en düşük seviyesine geriledi.

Merkez’den kur vurgusu

Merkez Bankası temmuz ayında tüketici fiyatlarındaki yükselişe en belirgin katkının döviz kuru geçişkenliğinin yüksek olduğu temel mal grubundan geldiğini açıkladı. Turkey Macro View Consulting Yönetici Direktörü Ali Kırali, Türk varlıklarındaki bu resmin geriye dönebilmesi için yatırımcıların, ekonomi politikasının enflasyonu aşağı çekecek şekilde organize edildiğine ikna olması gerektiğine dikkat çekti.

Maliyetler arttı

Piyasalardaki gerginlik borçlanma maliyetlerini de artırdı. Gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik faiz yüzde 19.83’e kadar çıkarak yeni zirveyi gördü. İki yıllık gösterge tahvilin faizi yüzde 22.5’e çıktı. Türkiye’nin beş yıl vadeli borcunu iflasa karşı sigortalamanın maliyetini gösteren CDS’ler ise 330 puanı geçti. Borsada kayıplar gün içinde yüzde 2’yi buldu.

<haber-yatay:1048075,1048061,1048063,1048054>