Taziye Erivan'da karşılık bulmaz

Türkiye’nin 99 yıl sonra Ermeni halkına taziye dilediği metin için karar 2013 yılında alındı. Açıklamanın zamanlaması ise tarihi tezler de göz önünde bulundurularak, 23 Nisan olarak belirlendi. Ankara, bu açıklamayla başta Washington’ın 1915 olaylarına bakışını, Ermeni diyasporasının yaklaşımının değişmesini ve Erivan’ın görüşme sürecinin canlanması için adım atmasını bekliyor.

UTKU ÇAKIRÖZER - ‘Gül’ün Üslubuna Benzemiş!’

Türkiye’nin bugüne kadar hep savunmacı bir yaklaşım içinde olduğunu ve yapılan açıklamalara karşılık verdiğini belirten Türk diplomat, “Bu bir yanıt çabası değil. Beklentimiz adil bir hafıza; ortak bir gelecek. Kayıplar hepimizin” yorumunu yaptı. Aynı yetkili, açıklamanın yapıldığı 23 Nisan tarihinin Türkiye için de çok özel olduğunu ve zamanlamanın bilinçli seçildiğini belirtti.

Ankara’nın 3 hedefi

- Ankara’nın öncelikli beklentisi, 100. yıl anma törenleri sırasında Türkiye’nin de adım attığını göstererek Ermeni diyasporasında tartışma başlatmak ve başta ABD ve Fransa olmak üzere ülkelerin yaklaşım kalıplarını değiştirmek

- Erivan’ın, 100. yıl anma törenleri öncesinde müzakereler için adım atmayacağını bilen Ankara, Ermenistan yönetimini de çözüme zorlamak ve İsviçre arabuluculuğunda 1 yıldır sessiz diplomasi ile sürdürülen adımları ilerletmeyi hedefliyor.

- AGİT bünyesinde Minsk’in sürdürdüğü Azerbaycan-Ermenistan arasındaki sürecin ilerlemesi için de açılımın etkili olması bekleniyor

‘Soykırımın kabulü için mücadeleye devam edecekler’

Erdoğan’ın açıklamasını değerlendiren bir AB Büyükelçisi, açıklamayı anında uzmanlarına da değerlendirttiğini ve kendi dilindeki tercümesini okuduğunu belirtirken, “Süpriz ve olumlu bir adım” dedi. Büyükelçi, “İçerik eski fakat yeni, olumlu bir dil var. İlk defa Başbakan düzeyinde acılara yönelik bir yaklaşım sergileniyor. Savunmacı söylemlerin yerini olumlu bir yaklaşım almış. Çok önemli bir hamle ancak bu Ermeni iddialarının sonunu getirmez. Ermeniler, ‘soykırım’ın kabulu için mücadeleye devam edecektir” yorumunu yaptı. Bir başka AB’li diplomat da, “Bu açıklamanın yapılması çok çok önemli. Umarım kullanılan dil kadar hedeflenen de samimidir. Bu açıklama Ermenilerin acılarını tanıma yerine geçer ama Ermeniler yine de ‘soykırım’ iddialarından vazgeçmeyecektir. Türkiye’den bir açılım beklentisi ve ihtiyacı vardı. Bu açıklamadan sonra kısa sürede Azerbaycan-Ermenistan meselesinde bir adım beklemem. Zaten, AGİT şu an Ukrayna ile yeterince meşgul” yorumunu yaptı.

Açıklama rutinleşebilir

Türkiye’nin açıklamasının gelecek yıl da tekrarlanması bekleniyor. Bir Türk diplomat bunu, “Bir defa bu açılımı yaptıysanız, neden yapmayasınız ki” diyerek mutat hale gelebileceğini belirtti. Kaynak şu mesajları verdi: “Bir şeyi sürekli tekrarlamak anlamını yitirmesine de neden olabilir. Ancak artık acılara yönelik tabu yıkılmıştır. Zaten kimse tehcirde kötü anlar yaşanmadığını düşünmüyor. Şu anda alınmış nihai bir karar yok; bunun tekrarlanması için verilecek kararda 2015’teki konjektür de önemli olacaktır.”

İlk açılım sinyali Erivan’da

Türkiye’nin, Erivan ile görüşme sürecini 3 yıl aradan sonra 2013’te başlattığı öğrenildi. 2009 yılında imzalanan ancak Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin 2010 Ocak’ta aldığı kararın ardından süreç donduruldu. Ankara, görüşmelerin başlaması için anayasa mahkemesinin kararına karşılık Ermenistan yönetiminden ek açıklama istedi. Ancak Ankara’nın bu şarttan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun aralık ayında Erivan’a yaptığı ziyaret sırasında vazgeçti. Davutoğlu, “Tehciri benimsemiyoruz. Gayrı insani bir uygulama” diyerek değişimin işaretini verdi.