Tartışmalı “Büyük Kadın Sanatçılar” kitabını kadın sanatçılarımız yorumladı

İngiliz editörlerin seçip sanat eleştirmenlerine yazdırdığı 400 kadın sanatçının hayatının paylaşıldığı, Hasan Bülent Kahraman’ın çevirisini yapıp önsözünü yazdığı ve Türkiye’de de referans kitap olarak bastırılıp armağan yapılan “Büyük Kadın Sanatçılar” kitabının tanıtımını dün yapmıştık ve bir soru sormuştuk: Bu kitapta niye hiç Türk kadın sanatçı yok? Türk kadın sanatçılar yeterince “büyük” mü değil, büyük kadın sanatçı ne demek, bunu kadın sanatçılara soracağız. Tabii ki kitabın çevirmeni Hasan Bülent Kahraman ve yayıncılarına da sayfamız açık. İlk aşamada kültür sanat yazarı Serfiraz Ergun’un aldığı üç görüşü paylaşıyoruz. 

Ergun, dünyaca ünlü sanatçımız Alev Ebuzziya’ya Paris’te ulaştı; yine ünlü sanatçımız Füsun Onur ve küratör Fulya Erdemci’den görüş aldı. Pandemi olmasaydı 2021 yılında 59. Venedik Sanat Bienali Türkiye Pavyonu’nda Türkiye’yi temsil edecek olan, Altan Gürman’la birlikte Türkiye’de çağdaş sanatın öncüsü Füsun Onur: “Büyük kadın sanatçı ne demek, küçük kadın sanatçı da mı var? Büyüklük nasıl bir kavram? Anlamamışlar kadın sanatçıları ya da bizleri sanatçıdan saymamışlar. Umurumda da değil.” 

Paris’te yaşayan ve Danimarka Kraliyet Porselen Fabrikası’nın bile “Bizi biz yapan 5 kadın sanatçıdan biridir” dediği seramik sanatçısı Alev Ebüzziya: “Fahrelnissa Zeid tabii ki bir Türk sanatçıdır ama onu da koymasalardı bari başka bir Türk kadın sanatçı da yoksa. Saçma sapan bir iş yapmışlar. Sonra ‘Büyük Kadın Sanatçı’ da ne demek. Sanatçının iyisi olur, kötüsü olur, uluslararası olur, yerlisi olur ama büyük ve küçüğünü hiç duymadım.”

KÜRATÖR GÖRÜŞÜ

2008 Yeni Zellanda Bienali küratörü, 2011 Venedik Bienali Türk Pavyonu küratörü, 13. İstanbul Bienali küratörü, Danimarka’nın Kos Museum of Art in Public Spaces direktörü Fulya Erdemci ise şunları söyledi: “Hasan Bülent Kahraman, çok bilgili ve entelektüel bir yöneticidir ama çağdaş sanat konusunda bilgisi derin değildir. Küratör değil, idarecidir o. Bir Ayşe Erkmen, Nil Yalter, Füsun Onur, Nilbar Güreş, Hera Büyüktaşçıyan neden yok kitapta? Neden kütüphanelere girecek kalıcı bir sanat kitabı değil de çeviri bir kitap yapmaya karar vermişler? 2017 yılında Alman Dışişleri Bakanı, Venedik Bienali sanatçımız Ayşe Erkmen’le bizzat görüşmek istedi. Çünkü Münster Limanı projesiyle şehir planlaması sorununa dikkat çekip ödül almıştı. Nil Yalter, video sanatını gündeme getiren ilk sanatçılardandır. Henüz 1969’da Fransa Çağdaş Sanat arşivine girdi. MOMA, Nil Yalter sergisi yaptı. Nilbar Güreş, dünyanın ünlü kurumları tarafından sürekli davet ediliyor. Hera Büyüktaşçıyan’ın eseri Paris’te Tuileries Sarayı’nda sergileniyor. Hasan Bülent Kahraman yıllar önce küratörlerle ilgili yazdığı bir kitapta da bana yer vermemişti, beni arkadaşlarım arayıp bilgilendirdiler. Burada ben tabii bir kadın düşmanlığı (misogyny) da seziyorum. Hasan Bülent Kahraman, kendisi iyi bir yönetici olabilir ama elindeki maddi gücü iyi kullanmamış. Yazık kaç kitap basılıyor ki zaten.”

AKBANK SANAT’TAN AÇIKLAMA

Akbank Sanat, gazetemize kitapla ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Akbank Sanat olarak konserlerimiz, etkinliklerimiz, seminerlerimiz ve sergilerimizin yanı sıra her yılın başında sanatın farklı dallarında bilgilendirici ve aynı zamanda görsel zenginliği olan kaynak bir kitabı da yayımlıyoruz. Yayımladığımız kitabı da yeni yıl vesilesiyle dostlarımıza ve gençlerin faydalanabilmesi için de üniversite kütüphanelerine armağan ediyoruz. 2004 yılından bu yana Türkiye’de çağdaş sanattan mimariye, fotoğraftan resme kadar sanatın faklı disiplinlerinde 16 kitap yayımladık. 2014 yılında yayımladığımız ‘Contemporary Art in Turkey’ kitabımızda birbirinden değerli çağdaş sanata emek veren 200’ü aşkın Türk sanatçı ve eserlerine yer verdik. Her bir kitabı belirlerken de çağdaş sanata hizmet eden, daha önce Türkçe yayımlanmamış, görsel dünyası zengin bir eser olması konusuna hassasiyet gösterdik. Bu yıl yayımladığımız ‘Büyük Kadın Sanatçılar’ kitabı da 2019 yılında yayımlanmış bir çeviri kitap. Sizin de çok iyi bildiğiniz üzere kurum olarak bir müdahalemiz olamıyor. Her sene yayımladığımız söz konusu kitaplarımız ile ilgili bizim için çok değerli olan farklı görüş ve yorumları titizlikle değerlendiriyor, özgün, daha önceden yayımlanmamış eserleri sanatseverler ile buluşturmak için özenle çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”