Tarımda Suriye’ye bile muhtacız

Savaşa rağmen Türkiye ile Suriye arasındaki ticaret devam ediyor. Son dönemde Suriye’den patates ve zeytinyağı ithalatı yapılması iki ülke arasındaki ticareti tekrar gündeme taşıdı. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye’nin Suriye’ye ihracatı 2018’in ilk 11 ayında geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 1.6 artarak 1 milyar 251 milyon dolar oldu. Türkiye’nin Suriye’den ithalatı ise aynı dönemde 60 milyon dolar oldu.

2011’de başlayan savaş öncesinde 2010’da iki ülke arasındaki ticaret zirveye ulaşmış, ihracat 1.8 milyar dolar, ithalat 452 milyon dolara yükselmişti. 2012’de ihracat 497 milyon dolara kadar sert bir düşüş gösterse de sonrasında toparlandı.

Türkiye, silahlı gruplarla birlikte kontrol ettiği bölgeler üzerinden Suriye’ye ihracat yaparken, bu ürünler ülke geneline iç ticaret yoluyla yayılıyor. İthalat da yine söz konusu grupların kontrol ettiği sınır bölgeleri üzerinden yapılıyor.

İhracatta buğday, ithalatta pamuk

Türkiye’nin, desteklediği gruplarla birlikte kontrol altına aldığı Afrin’den zeytinyağı ithalatı 2018’de yerli üreticilerin tepkisini çekmişti. 2018’de zeytinyağı ithalatında rakam 2.7 milyon dolar oldu. Patateste ise ithalat 509 bin doları buldu.

Türkiye’den Suriye’ye değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteninde 105 milyon dolar, hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlarda 98 milyon dolar ihracat yapıldı. Kişisel eşyalardaki ihracat, deniz ve hava taşıtlarına verilen kumanya ve malzeme 95 milyon dolar, gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için kaba yem 83 milyon doları buldu. Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünlerinde 74 milyon dolar ihracat yapılırken, plastikler ve mamullerinde 55 milyon dolar, demir ve çelik 43 milyon dolarlık satış var.

Türkiye’nin Suriye’den ithalatı ise pamuk ve pamuklu ürünlerde 18 milyon dolar, bakır ve bakırdan eşyada 11 milyon dolar, kahve, çay ve baharatta 9 milyon doları buldu. Alüminyumdan eşyada 5 milyon dolar, hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlarda 2 milyon dolar ithalat var.

Suriyeliler 8 bin şirket kurdu

Resmi rakamlara göre Türkiye’de 3.5 milyonun üzerinde Suriyeli sığınmacı bulunuyor. TEPAV’ın verilerine göre, Ocak-Kasım 2018’de Suriye ortak sermayeli 1517 şirket kurulurken Suriye ortaklı şirketlerin toplam Suriye ortak sermayesi 258.4 milyon TL oldu. 2010-2018 savaş döneminde Türkiye’de kurulan Suriye ortak sermayeli şirket sayısı
8 bin 106’ya
ulaştı.