Tarım sektöründe en büyük emek gücü çocuk işçiler oldu

Türkiye’de tarım sektörü, çocuk işçiliğinin en yaygın ve sayısal olarak en yüksek olduğu sektörlerin başında geldiği, özellikle mevsimlik tarım işçileri arasında çocuk işçilerin sayısının da yüksek oranda olduğu belirtildi.

Tarım işçilerinin durumuyla ilgili çalışmalarıyla bilinen Kalkınma Atölyesi, UNICEF-Türkiye işbirliği ile hazırladığı raporda, yoksul yaşam süren mevsimlik işçilerin umudunun “çocuk” olduğu vurgulandı. Kalkınma Atölyesi tarafından UNICEF Türkiye Ofisi’nin desteği ile uygulanan, Türkiye’de tarımsal üretimde çocuk işçiliğiyle mücadele programı kapsamında Saniye Dedeoğlu ve Sinem Bayraktar’ın hazırladığı, “Yoksulun umudu çocuk: Mevsimlik tarım işçisi hanelerin sosyoekonomik profili ve çocuk işçiliği araştırması” raporu için ağırlıklı olarak Adana ve Şanlıurfa bölgelerinde çalışıldı.

18 YAŞ ALTI YÜZDE 43

“Yoksulun umudu çocuk” araştırmasının, mevsimlik gezici tarım işçilerinin sosyoekonomik durumlarını gün ışığına çıkarmak ve Türkiye’nin tarım sektöründe çocuk emek arzını şekillendiren faktörleri ortaya koymayı amaçladığı belirtildi. Dedeoğlu ve Bayraktar, raporlarında mevsimlik tarım işçilerinin seslerinin çoğunlukla duyulmadığına işaret etti: “Mevsimlik tarım işçiliği yapan hanelerin birçoğu yoksul kalmakta ve yoksulluk döngüsünden çıkamamaktadır. Hanelerin sosyoekonomik özelliklerine odaklanan bu rapor, yapısal nedenler ortadan kalkmadıkça ve mevsimlik gezici tarım işçiliği yoksulluk üretmeye devam ettikçe çocuk işçiliğini sonlandırması zor görünmektedir.” İncelenen Türkiyeli ve Suriyeli hanelerde aktif olarak çalışanların yüzde 43’ünü 18 yaş altı çocuklar oluşturmakta.

Mevsimlik gezici tarım işçiliği yapan hanelerin demografik özellikleri ve yaş kompozisyonu, bu hanelerin kalabalık ve çok çocuklu olduğunu da ortaya koymaktadır. Hanelerdeki yaş ortalaması ise 16 olarak görüldü. Raporda, Türkiyeli ve Suriyeli hanelerin farklı motivasyonları bulunsa da her iki hane tipinde de çocuk işçiliğinin yaygın olduğu, çocukların tarım işçiliği yapmalarının hanelerin temel geçim stratejisi olarak görüldüğü, tarım işçiliği dışında başka gelir getirici faaliyetlere erişebilen hane sayısının da çok az kaldığı belirtildi.

Türkiye’de çocuk işçiliğine dair en güncel resmi veri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2012 Çocuk İşgücü Anketi’nde görülüyor. 6-17 yaş arasındaki 893 bin çocuk çalışmakta ve bu çalışan çocukların yüzde 44.7’sinin (399 bin) tarım sektöründe istihdam edildiğinin görüldüğü belirtilen raporda, “Türkiye’nin de kabul ettiği Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 182 sayılı sözleşmesi mevsimlik tarımsal üretimde çocuk işçiliğini en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliği olarak tanımlamaktadır. Mevsimlik gezici tarım işçileri senenin neredeyse 8 ayı sürekli göç ettiklerinden koruyucu sağlık hizmetlerine ulaşmaları da zorlaşmaktadır” denildi.

TÜİK’in son yıllarda çocuk işçiler ile ilgili rakamları açıklamaması da dikkat çekiyor.

KALICI BİR SORUN

Raporda özetle şu konulara vurgu yapıldı: “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı (2017 - 2023) ve Mevsimlik Tarım İşçileri ile İlgili bir genelge var. Ne var ki çocuk işçiliğiyle mücadele için politika çerçevesi ve birçok alanda uygulanan hükümet eylemlerine rağmen çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri Türkiye’de kalıcı bir sorun haline gelmiştir. Türkiye’deki mevsimlik göçmen tarım işçilerinin sayısı tam olarak bilinmemekle beraber kayıt dışı ekonominin bu önemli sektöründe çalışan çocuk sayısına dair bilgi de yoktur.”