Tarihe Morante ile bir devam! (03.10.2020)

Elsa Morante, Ve Tarih Devam Ediyor’da (La Storia), hem İtalya’nın Nazi Almanya’sının kesin denetimi altına girdiği 1940’lı yıllara hem de insanın insana yapabildiklerine ışık tutuyor. Arturo’nun Adası’nda ise umarsız bir ilkgençliğin tüm düşleri ve düş kırıklıklarına tanıklık sunuyor Morante. Endülüs Şalı’na gelince, yazarın en yalın gerçekleri bile, yer yer buruk bir şiirle yansıtarak dile getirdiği öykülerinden bir seçki.

VE TARİH DEVAM EDİYOR!

İtalyan yazar Elsa Morante, Ve Tarih Devam Ediyor’da (La Storia), hem İtalya’nın Nazi Almanya’sının kesin denetimi altına girdiği 1940’lı yıllara hem de insanın insana yapabildiklerine ışık tutuyor.

Şaşırtıcı gözlemleri, akıcı üslubu, mesafeli taraflılığıyla II. Dünya Savaşı’ndaki İtalya’yı anlatıyor. Okuru cepheye götürmeden, top gümbürtülerine, kanlı siperlere taşımadan, mermi sesleriyle kulağını sağırlaştırmadan yapıyor bunu.

Almanların işgal ettiği ülkeyi ırzına geçilmiş bir kadın bedeniyle simgeleyerek, çöken ekonomiyi, o çöküşü izleyen ahlaki yozlaşmayı, soykırımı, Direniş hareketini, inançları ve eylemleri sonuçsuz kalan kimi Partizanların savaş sonrasındaki fırsatçılıklarını bir ailenin, bir mahallenin gündelik yaşantısına indirgeyerek aktarıyor.

İtalya’nın Nazi Almanya’sının kesin denetimi altına girdiği 1941’den, yenilgiye ve Müttefiklerle 1947’de yapılacak barışa kadar geçen, dünyayı yetmiş yıl geriye atan, bugün tarih sayfalarında kalan yedi yıl...

Ama tarih devam ediyor ve henüz hesaplaşma bitmedi. 

ARTURO’NUN ADASI

Morante, Arturo’nun Adası’nda, bir delikanlının düşlerle yüklü çocukluk çağından acılar ve düş kırıklıklarıyla dolu yetişkinliğe geçişini ele alır. Morante’nin gerçekçi ayrıntılarla gerçek dışı bir atmosferi lirik bir ustalıkla kaynaştırır. Okuru, Arturo’nun dünyasında umarsız bir ilkgençliğin tüm düşleri ve düş kırıklıklarına tanık eder.

ENDÜLÜS ŞALI

Elsa Morante, birçok yazar gibi, erken yaşlarda yazmaya başlamış. Eşi ünlü romancı Alberto Moravia, O’nu, “Elinde kalemle doğmuş” diye niteliyor ve yazarlığını şöyle değerlendiriyor: “Elsa, Tolstoy ya da Balzac türü bir yazardır. Değişik ve kalabalık kişileriyle bir toplumun panoramasını verir.”

Endülüs Şalı, Elsa Morante'nin, en yalın gerçekleri bile, yer yer buruk bir şiirle, zaman zaman derin sularda yansıtarak dile getirdiği öykülerinden bir derleme. Morante’nin bu şiirsel, dramatik, gizemli öyküleri, yazılış sırasına göre sunuluyor.

ELSA MORANTE: 18 Ağustos 1912’de Roma’da doğdu. Denemeleri Gizli Oyun adıyla 1941’de yayımlanan yazar, İkinci Dünya Sava­şı’nın sonlarına doğru Faşistler tarafından arandıkları için eşi ünlü yazar Alberto Moravia ile Roma yakınlarındaki Ciociara bölgesine kaçmak zorunda kaldı.

Bu kaçış sürecinde yaşadığı ve tanık olduğu olaylar 1974’te yayımlanan Ve Tarih Devam Ediyor romanının esin kaynağı oldu.

Morante, bu gönüllü sürgün dö­­neminde bir yandan Katherine Mansfield’in yapıtlarını İtalyancaya çevirmeye, öte yandan Viareggio Ödülü’nü kazanan Yalan ve Büyü adlı ilk romanını yazmaya başladı.

Morante’nin Arturo’nun Adası (Strega Ödülü), Arturo’nun Adası ve Endülüs Şalı’nın dışında diğer yapıtları arasında, Aracoeli (Cennetin Mihrabı), çocuklar için yazdığı Caterina’nın Olağanüstü Serüveni romanları ile Alibi ve Çocukların Kurtardığı Dünya adlı şiir kitapları yer alır.

Elsa Morante 1985’te Roma’da öldü.