Sesimizi duyan var mı?

İzmir’de 30 Ekim 2020’de meydana gelen ve 118 kişinin ölümü ile sonuçlanan depremin ardından binlerce insan 7.5 aydır verilen sözlerin yerine getirilmemesinden, arazilerinin gasp edilmesinden dolayı mağdur edildi. Yüzlerce depremzede konteynırlarda yaşarken bazı depremzedeler kredilerin yüksek ve kısa vadeli olmasından dolayı kredi çekemedi, yıkılan evlerini yapamadı. Devlet güvencesinde olan DASK, yurttaşlara komik rakamlar ödedi. Yüzlerce kişi hâlâ kayıp eşyalarını enkazlar arasında bulamadı. Evlerinin metrekaresi düşürülen, eşyaları hırsızlar tarafından çalınan, kira ve eşya parası alamayan depremzedeler 7.5 aydır devlet tarafından yalnız bırakılmalarına isyan etti. İzmirli depremzedeler yaşadıkları sorunları ve istedikleri çözümleri Cumhuriyet’e anlattı.

KREDİ MAĞDURİYETİ 

Binlerce depremzedenin yeterince desteklenmediğini belirten İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği (İZDEDA) Başkanı Haydar Özkan, bankaların verdiği faizli krediyi 10 yıla değil 20 yıla kadar uzatması gerektiğini söyledi. Özkan, “Depremin ardından aylar geçti. Devlet, ‘Evini yık, güçlendir veya kentsel dönüşümle yap’ teklifinde bulunuyor. ‘Sana da düşük faizli 10 yıl vadeli kredi imkânı veriyorum’ diyor. Yeniden ev yapmanın bedeli en az 400 bin TL. Bankalar, düşük faizle kentsel dönüşüm kredisi olarak 200 bin lira veriyor. Para yetmediği için 100 bin TL de konut kredisi çektiğiniz zaman bunun aylık ödemesi 5 bin 200 TL’yi buluyor. Depremzede bu parayı nasıl ödeyecek. Taksitleri ödendi, peki nasıl geçinecek? Şuan kredi alarak evini yapan bir tane depremzede yok. Devlet şimdi yanımızda olmayacak da ne zaman olacak?” dedi.

Eşi ve kızı ile konyetnırda yaşayan ve eşya yardımı almadığını belirten Nevzat Kaya, “Ailem ile birlikte kiracı olarak oturduğum ev ağır hasarlı olarak belirlendi. Eşyaları almamıza dahi izin vermediler. Yardım yapacağız dediler ama yardım yapılmadı” diye konuştu. Kaya, sözlerini şöyle sürdürdü: Bize verdikleri 1 saatlik sürede özel eşyalarımızı zor aldık. 7.5 ay geçti ama bize 30 bin TL değil, 5 bin TL taşınma parası verdiler. Neden eksik dediğimiz zaman “1 saat süre verdik eşyalarınızı alsaydınız” diyerek alay ettiler. Eşya alamadığımız ve düzen kuracak para bulamadığımız için konteynır kentte yaşıyoruz. Hak sahiplerine ev yapılıyor. Düşük faizle kredi veriliyor. Bizler de mağduruz, deprem psikolojisi yaşadık. Konteynırda yaşamaktan bıktık.

Evleri hasarlı olduğu için eşyalarını alamayan ve içeri giremeyen depremzedelerin yaşadıkları yetmiyormuş gibi bir de hırsızlar mağdur etti. Ağır hasarlı olan evlerin önünde polis olmasına rağmen hırsızlar içeri girerek değerli eşyaları aldı. Deprem sonrasında vatandaşlar, enkaza ve hasarlı binalara can güvenliği gerekçesi ile sokulmamış, yetkililer yıkım ve enkaz kaldırma işleminin ardından eşyanın teslim edileceğini açıklamıştı. Ancak yurttaşlar önemli eşyasına kavuşamadığını söyledi. Enkazdan canlarını zor kurtaran deprem mağdurları bu kez de anılarının ve özel eşyalarını bulmak için kapı kapı devletin kurumlarını dolaşmak zorunda kaldı. Yıkılan binalardan çıkarılan enkazlar ayrıştırmak için Kemalpaşa’da boş bir alana götürüldü. Güvenlik güçleri eşliğinde yapılan ayrıştırmada bazı para, tabanca ve ziynet eşyaları bulundu, teslim edildi. Ama yüzlerce kişinin özellikle altın ve paraları bulunamadı.

KİRA YARDIMI YETERSİZ 

8 katlı binanın içerisinden çıkan emekli polis Erdoğan Dalkılıç, “Ağır hasarlı evimden eşyalarımızı alamıyoruz. Binamız yıkılmadı ama içeri de giremiyoruz. Bütün anılarımız orada kaldı. Binamız yıkılmadığı için inşaat yapamıyoruz. Bina yıkılsın inşaat yapalım evimize taşınalım. Devlet bin TL kira yardımı yapıyor ama benim kiram 3 bin TL. Eşimle birlikte emekliyiz. 3 bin 500 TL maaş alıp 3 bin TL kira ödüyoruz. Nasıl geçineceğiz. Kira yardımı 4 ay sonra bitecek o zaman ne yapacağız. Devlet bizim mağduriyetimizi çözsün” dedi. Binaları hasar alan depremzedelere Doğal Afet Sigorta Fonu (DASK) gereken ödemeleri yapmadı. Yücel Yılmaz Apartmanı sakinlerinden Türkan Değirmencioğlu, “DASK’tan 170 bin TL’lik deprem sigortam var. Bunun yanı sıra bir de 130 bin TL’lik konut sigortam var. 300 bin TL gibi bir rakam almam gerekirken bina depremde değil de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yıktığı için para ödenmedi. DASK yalnızca 13 bin 295 TL tadilat ve boya badana parası yatırdı. Yıkılmış binaya tadilat parası teklif edildi. Benim gibi 34 daire yıkılmış binaya tadilat parası aldı. DASK ödeme yapmadığı için konut kredisi de zararımı karşılamadı. Hem deprem hem DASK bizi mağdur etti. 15 yıldır DASK ve özel konut sigortası yaptırdık. DASK hayatta bir kez lazım olur. Bize de lazım oldu ama bu sefer DASK ortada yok. Yanlıştan geri dönmelerini istiyoruz” dedi.

PLANLARA NEDEN İTİRAZ EDİYORLAR

30 Ekim İzmir depreminin ardından, depremde hasar gören evlerin yeniden aynı metrekareyle yapılması için düzenlenen, plan notu 1 Mart’ta gerçekleştirilen İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclis oturumunda onaylanmıştı. Geçtiğimiz haftalarda Şehir Plancıları Odası Genel Merkezi yapılacak olan planla ilgili ‘iş yürümez, yeni bir plan yapılması gereklidir’ kararı aldı ve yargıya taşıyacaklarını açıkladı. Depremzedeler, “Bizler bu büyük borç yükünün altına girmekten korkarken Şehir Plancıları Odası ne yapmaya çalışmaktadır? Şehir Plancıları Odası almış olduğu bu kararla biz depremzedelerin mağduriyetlerine bir yenisini daha eklemektedir. Şehir Plancıları Odası evlerimizi terk etmek zorunda kaldığımız bu bölgede yapılan çok yüksek katlı gökdelenlere itiraz etmiş midir? Bu planlara neden itiraz ediyorlar. Başta Cumhurbaşkanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Bayraklı Belediyesi olmak üzere tüm yetkili kurumları biz depremzedelerin sorunlarına kulak vermeye çağırıyoruz” diyerek plan notlarına itiraz etmekten vazgeçmelerini istedi.