Sen de bunu yıkabilir misin Kadir Ağabey?

Beyoğlulu olması nedeniyle tarihi Eftelapulos Kıraathanesi’ni herhalde herkes anımsıyordur. Peki Eftelapulos’un başına geleni de herkes bilir mi? Eftelapulos’un hazin öyüküsünün aktörlerini... İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, “Günümüzün Fahrettin Aslan’ı” Rıza Sarraf’ın, Boğaz’daki kaçak inşaatını nasıl yıkacağını düşünürken Eftelapulos’un öyküsünden ve belediye sarayında resmi asılı olan eski başkan Ahmet İsvan’dan ders alabilir ve belki “Onurlu belediye bu dönemde Sarraf’ın Boğaz’daki yalı ve köşkündeki kaçak eklemeleri yıkabilen belediyedir” diyebilir.

Balıklı Rum Hastanesi Vakfı’na ait olan Eftelapulos Çaybahçesi’nin çatısı, 1972 yılında yanar. Çay bahçesini işleten Kemal Hanlar, Vakıf yönetim kuruluyla birlikte belediyeye başvurarak onarım izni ister. Belediye, Eftelapulos arazisinin imar planında yeşil alan olarak görüldüğünü, ayrıca Lozan Antlaşması gereğince azınlıklara ait yapıların yıkılıp yeniden yapımının mümkün olmadığı görüşünü bildirir.

Müdüre sürgün

Onarım izni alamayan işletmeci Kemal Hanlar, yeri “Gazinocular Kralı” olarak bilinen Fahrettin Aslan’a devreder. Yeni işletici Fahrettin Aslan, belediyeye yeniden başvurarak onarım ruhsatı ister. Dönemin Belediye Başkanı Fahri Atabey’in emriyle Beyoğlu ufak onarım ruhsatı verir. Bu izinle Fahrettin Aslan, binayı da yerle bir ederek yeni bir bina inşa etmeye başlar. Yeni bina yapıldığını gören Beyoğlu şube müdürü inşaatı mühürler. Ancak Başkan Fahri Atabey, şube müdürünü görevden alarak başka bir göreve atar. Çünkü Fahrettin Aslan belediyeye yüklü miktarda bağış yapmıştır. Bu durumu CHP’li belediye meclis üyeleri belediye meclisine getirerek Belediye Başkanı Fahri Atabey hakkında soruşturma açılmasını isterler. Meclis, Atabey ve Aslan’ı suçlu bulur ve inşaatın mühürlenmesi yönünde karar alır.

Mührü söktü

Mührü söken Fahrettin Aslan meclis kararına aldırmaksızın binayı bitirir ve iskân ruhsatını bekler. Ruhsatı beklerken yerel seçimler gelir çatar. Seçim kampanyasında “Onurlu Belediye” sloganını kullanan CHP’nin adayı Ahmet İsvan, bu sloganla ne anlatmak istediğini soran gazetecilere “Onurlu belediye Eftelapulos’u yıkabilen belediyedir” yanıtını verir.

Aslan’a ret

İsvan’ın belediye başkanı seçilmesinden sonra ilk ziyaretçilerinden biri de Fahrettin Aslan’dır. “Benim bina ne olacak?” diye sounca İsvan, “Sizin binanız yıkılacak” yanıtını verir. Fahrettin Aslan, parasızlık içinde kıvranan Ahmet İsvan’a işe yarayacağını düşündüğü teklifini sunar: “Ben Fahri Bey’e çok yardım yaptım, size de yaparım”. Fahrettin Aslan’ın bu teklifine İsvan şu yanıtı verir: “Ben sizin yardımınızı kabul etmem. Belediye bir devlet birimidir. Devlet yardımla değil, vergiyle yaşar. Siz verginizi ödeyin, başka bir şey yapmanız gerekmez.”

Yargıdaki ‘dostlar’

Belediye ekipleri yıkıma gittiklerinde, mahkemenin tedbir kararıyla karşılaşırlar. Yargıda etkili “dostları” olan Fahrettin Aslan, Danıştay’dan yürütmeyi durdurma kararı almıştır. Üç yıllık bir cebelleşmeden sonra mahkemeden yıkım kararı çıkar. İsvan 22 Temmuz 1976 günü Aslan’ın kaçak binasına ilk kazmayı vurarak yıkımı başlatır.