Sansürsüz Blade Runner 2049

21. yüzyılın başlarında Tyrell şirketi robot evrimini Nexus seviyesine ulaştırmıştır. Bu robotlar nerdeyse insanla özdeştiler ve kopya, replikant olarak adlandırılıyorlardı. Nexus 6’lar onları yaratan genetik mühendislerden daha üstün ve en az onlar kadar zekiydiler. Dünya dışı keşif ve kolonileştirme sürecinde köle olarak kullanılıyorlardı. Bir Nexus savaş timi insanlara karşı isyan edince replikantlar dünyada yasadışı ilan edilip ölüme mahkum edildiler. Keskin nişancı (blade runner) birimleri adı verilen özel polis ekipleri dünyaya gelen tüm kopyaları öldürmekle görevlendirildiler. Bu infaz değildi, emekliye ayırmaydı.

Philip K.Dick’in Do Androids Dream of Electric Sheep adlı öyküsünden Hampton Fancher ile David Peoples’ın senaryolaştırdığı fütüristik film noir Blade Runner’ı Alien’ın (Yaratık/ 1979) çeken Ridley Scott filmleştirdi. Los Angeles’ta 2019’da geçen öyküde yerküre savaşlardan ve salgınlardan ötürü gittikçe yaşanmaz duruma gelir, hava kirlenmesi, nüfus artışı, hayvanların yok olmasından ötürü dünya dışı kolonilerde yaşam başlatılır. Sipariş üzerine insansı robot kopyalar yapılır. Tasarımcılar bir süre sonra bu replikantların kendi duygusal tepkilerini geliştirdiklerini farkederler ve onlara dört yıllık ömür süresi verirler.

Dünyaya gelen dört Nexus 6 modelini avlaması için Los Angeles polis bölümünden Rick Deckard (Harrison Ford) görevlendirilir. Replikantların tek istekleri yaşam sürelerini uzatmaktır, onlar da insanların sordukları aynı soruları sorarlar: Bizler nereden geldik, nereye gideceğiz, ömrümüz ne kadar ? Blade Runner’ın mirası çok karmaşıktır. Seksenlerin başında, filmden sonra ‘Blade Runner’dan Sonra Marksizm’ başlıklı stil etüdleri yapıldı. Filmi her yere , ekonomiye, sanata, şehirciliğe koymak mümkündü. ana temaları ekoloji ve vahşi kapitalizmdi.

Kopyaların lideri Roy Batty (Rutger Hauer) insanlığını ve kimliğini sorgular. Yaratıcısı Tyrell’e ulaşıp ona sorular sormak ister. Sonunda babasına ulaşır, Tyrell’I öldürerek Lucifer’e dönüşür. Ardından İsa peygamber konumuna geçer, avcısı Deckard’ı ölümden kurtarır. Replikant Batty’nin konuşması etkileyicidir: “ Öyle şeyler gördüm ki siz insanlar inanamazdınız. Orion üzerinde ateş almış saldırı gemileri. C- ışınlarının Tannhauser Kapısı yanında karanlıkta parlayışını izledim. Bütün bu anlar zaman içinde yitip gidecek tıpkı yağmurdaki gözyaşları gibi. Ölme zamanı”. Batty replikant olmasına karşın insandan daha duyarlıdır. Origamiler yapan polis Gaff (Edward James Olmos) finalde “Ama zaten kim yaşıyor ki ?” der.

Seksenlerin başında ABD’inde başkan Ronald Reagan topluma geleceğin güzel olacağını vaad eder, insanlar mutlu olmak ve güzel filmler görmek isterler. 1982’nin en iyi iş yapan filmi E.T olur, ardından Star Trek 2: The Wrath of Khan gelir. Distopik, felsefi, karanlık varoluş filmi Blade Runner gişede başarılı olmaz. Ridley Scott çekimden önce kardeşini kanserden yitirdiği için tüm ruh halini filmine yansıtır. Harrison Ford, Rutger Hauer, Sean Young, Daryl Hannah, Edward James Olmos, Joanna Cassidy’den oluşan yetkin Bir oyuncu kadrosu kurar. Vangelis’in elektronik müziği, özel efektler, ekileyici görüntüler (Jordan Cronenweth) filmi zaman içinde kült bir klasiğe dönüştürür.

1982’de Blade Runner yapım şirketinin istediği versiyonla gösterime girdi. 1992’de ‘Yönetmenin Kurgusu’ vizyona çıktı, 2007’de Blade Runner sinema salonlarında yeniden gösterime girdi, çift diskli Dvd satışa sunuldu. 2011’de Alcon Entertainment filmin devam haklarını satın aldı. 2012’de Ridley Scott devam filmini yapmayı kabul etti, özgün senaryoyu yazması için ilk filmin senaristi Hampton Fancher’ı ikna etti. 2013’te senarist Michael Green senaryo yazımına katıldı. 2014’te Harrison Ford, Deckard rolü için evet dedi. 2015’te Scott, Alien Covenant’la uğraştığı için devam filmini Denis Villeneuve’ün çekmesini istedi, 2016’da 35 yıl sonra devam filmi Blade Runner 2049’un çekimlerine Budapeşte’de başlandı, süper prodüksiyon bağımsız yapım gibi gerçekleştirildi.

“İlk kez bir başkasının düşsel vizyonunu perdeye uyarlıyorum. Ridley Scott ve senaristi Hampton Fancher’ı onurlandırma endişesiyle doluydum. İlk kez bu kadar uzun bir zamanda film çektim, 150 gün boyunca setteydim. Oda müziği yaparken kendimi senfoni orkestrasının karşısında buldum. Hindistan, Yeni Zelanda, Kanada, İngiltere’den katılan elemanlarla çalıştım. Zaman zaman hiç alışık olmadığım bir diktatöre dönüştüm. Bu filmde bekaretimi yitirdim” diyor Incendies, Enemy, Prisoners, Sicario, Arrival filmlerinin yönetmeni Villeneuve.

Filmlerinde iki dünya arasında bağlantı kuran, bu bağlantıyı bilinçaltıyla oluşturan Villeneuve, Blade Runner 2049’da da bu temanın varolduğunu belirtiyor: “Benim vizyonuma yakın Ridley’inkine uzak bir film oldu ama Ridley filmi çok sevdi. Yeniden çevirimi kabul etmek intihar etmek demekti ama senaryo beni büyüledi. Ridley ilk filmin gizemini ve çekim açısı dışında kalanı korumamı önerdi. İlk film bir düştü, senin de aynı düş dünyasını kurman gerek dedi. Amacım ilk versiyona saygıda bulunmaktı” diyen sinemacı planlarının % 99’unun doğal olduğunu, özel efekt kullanmadığını açıklıyor. Yeşil ekran önünde çekim yapmadığını, dekorların, arabaların gerçek olduğunu, hepsinin Budapeşte’de yapıldığını belirtiyor. Müzikler Johan Johansson, Benjamin Wallfisch, Hans Zimmer’in. Devam filmi yine aynı soruları soruyor : anıların önemi, insan olmak, insanın empati kapasitesi nedir ? İnsan ve yapay insan arasındaki fark, etik, gerçeğe dönüşen sanallık, vahşi kapitalizm gibi aynı temaları işliyor.

Los Angeles 2049. Kıyametin ardından ekosistemlerin çöküşü sanayici Niander Wallace’ın (Jared Leto) önünü açmıştır. Wallace, Tyrell şirketinden arta kalanları ele geçirip itaatkar yeni nesil kopyalar yarattı. Çok sayıda eski kopya yaşamda kalınca bu eski kopyaları avlama görevi yeni modellere verilir. Los Angeles Polis Departmanı’nda dedektif olan K (Ryan Gosling) eski model bir kopyayı imha etmeye gittiği çiftlikte gizemli bir ipucu bulur. Bu ipucu onu 30 yıldır kayıp olan keskin nişancı Rick Deckard’a (Harrison Ford) götürecektir.

1960’ların 70’lerin kült bilimkurguları Planet of the Apes, 2001: A Space Odyssey, Silent Running, Soylent Green, Dark Star, Logan’s Run tarzında filmini çeken Denis Villeneuve, ustası Ridley Scott’ın hatırını kıramamış. İlk versiyondaki karanlık atmosferi ustalıkla kurmuş, görselliği doruğa çıkarmış. Blade Runner 2049’un final sekansı ikinci bir devam filminin iletisini veriyor.

Blade Runner 2049 ülkemizde yapım şirketi Sony tarafından sansürlenerek sinemalarımızda gösterime sokuldu. Fransızların bir sözü vardır: Bon pour l’Orient (Şark için iyidir), Bu sansürleme tam da bu sözün kanıtı niteliğinde. BirFilm’in çıkardığı Dvd, 2 diskli Dvd ve 2 diskli Blu-ray kopyalarla filmin sansürsüz versiyonunu izleyebilirsiniz.

Filmin Özel Bölümler’inde Kopyaların Evrimi, Keskin Nişancılar, Wallace Şirketi’nin Yükselişi, 2049’a Hoşgeldiniz, Joi, 2022: Karartma, 2036: Nexus Dawn, 2048: Kaçacak Yer Yok adlı prologlar, oyuncu seçimleri, yaratıcının kadronun söyleşileri, aksiyon ve dövüş sahnelerinin provaları, üçlü sevişme sahnesinin dijital efektleri, Blade Runner 2049’un kostüm tasarımları yer alıyor.

Blade Runner 2049 Yönetmen: Dennis Villeneuve Oyuncular: Ryan Gosling, Ana De Arnas, Sylvia Hoeks, Robin Wright, Mackenzie Davis, Carla Juri, James Earl Jones, Jared Leto ve Harrison Ford / 2017, 157 dakika, BirFilm / Format: Dvd, Dvd 2 diskli versiyor, 2 diskli Blu-ray.