Rusya Navalny’e yönelik artan ilgiden endişeli

Navalny, 20 Ağustos’ta Sibirya’dan Moskova’ya dönerken uçakta rahatsızlanınca acil inişle Omsk şehrinde hastaneye kaldırılmış, iki gün sonra ise Berlin’in araya girmesiyle ve Kremlin’in onayıyla Almanya’ya gönderilmişti. Burada kendisine zehirlenme teşhisi konmuştu. Olay, kısa sürede ABD ve AB ile Rusya arasında büyük bir krize dönmüştü. Moskova, Navalny’nin zehirlendiği iddialarını reddederek Almanya’nın elde ettiği verileri Rusya’yla paylaşmadığını, Batı’nın kendi sorunlarını unutturmak ve Rusya’ya zarar vermek için böyle bir iddiayı uydurduğunu söylüyor.

Navalny, önceden tecilli hapis cezasına çarptırılmış olduğu halde, zamanında polise yer bildiriminde bulunmamak suçlamasıyla gözaltına alındı. Önceki günkü mahkeme, avukatlara bile son anda bildirimde bulunarak, alelacele, Moskova’da Himki Karakolu’nda toplandı (Sovyetler’in Naziler’i durdurdukları yerin orada). 

Mahkeme Navalny’yi, kendi kurduğu vakıftaki parayı zimmetine geçirmekle suçluyor. Navalny’nin avukatlarına bile son anda bildirim yapıldığı ve meseleyi kamuoyundan kaçırmak için, yasalara aykırı şekilde, mahkeme salonunda değil, karakolda davanın görüldüğü dile getiriliyor. 

Meslekten gazeteci olan Navalny, sağcı çizgiye sahip ve 15 yıldan beri Putin karşıtı hareketlerin örgütlenmesinde yer alıyor. 2012 ve 2017 yıllarındaki protesto gösterileri, büyük ölçüde, onun eseriydi. Navalny, uzun yıllardan beri parlamentoda yer alan ve hükümeti eleştirip Devlet Başkanı Vladimir Putin’le çoğu zaman işbirliği yapan “parlamento için muhalefet”ten farklı olarak, daha radikal çizgideki “parlamento dışı muhalefet”in önde gelen ismi. 

Sosyal medyada yayımladığı videolarla, aralarında eski Başbakan Dmitri Medvedev de dahil olmak üzere, Rusya’nın üst düzey yöneticilerinden pek çoğuna ilişkin yolsuzluk verilerini yayımladı (fakat doğrudan Putin’i eleştirmeden). Kimileri, Navalny’nin eleştirdiği kişilerin, Putin’in zaten görevden almaya hazırlandığı kişiler olduğunu, Navalny’nin pek çok araştırmasını, Putin’in örtülü onayıyla yaptığını söylüyor (Rusya gibi bir yerde, dönemin başbakanının çiftliği üzerinde dron uçurmak, herkesin yapabileceği bir iş değildir). 

Dolayısıyla her ne kadar Kremlin yönetiminin geçmişte suçlanmasına neden olan çeşitli faili meçhul cinayetlerle bağı iddiası olsa da, Kremlin’in Navalny’yi zehirlemeyi planladığını söylemek, aceleci olur (Putin de basın toplantısında, “eğer onu zehirlemeyi isteseydik, bu işi sonuna dek götürürdük” demişti). 

Ancak, Navalny’nin Rusya’ya dönerken önce uçağın ineceği havalimanının Vnukovo’dan Şeremetiyevo’ya kaydırılarak apar topar gözaltına alınması ve görülmemiş biçimde karakolda mahkemesinin düzenlenmesi, Rusya yönetiminin son aylarda Navalny’e yönelik artan ilgiden endişe duyduğunu gösteriyor.

SEÇİM İÇİN GERİ SAYIM

Bu yıl eylül ayında, Rusya’da parlamento seçimleri olacak ve Putin’in Birleşik Rusya Partisi, güç kaybediyor. Navalny’nin bu zamana kadar aktif siyasetteki en büyük başarısı, 2013 yerel seçimlerinde Moskova’da yüzde 27.8 oy almak oldu. Fakat Rusya’nın kırsalında fazla destekçisi olmadığı gibi, örgütlü siyaset yapabilecek durumda değil. Ancak, yayınlarıyla, toplumun bir kısmının ilgisini çekiyor. Dolayısıyla Navalny meselesini, hem kızışan Rus iç siyaseti, hem de bozulan Rusya-Batı ilişkileri çerçevesinde değerlendirmek gerekiyor.