Ruslar: Biz de normalleşme istiyoruz, ama...

Rus uçağının düşürülmesinin ardından gerilen Türk-Rus ilişkilerinde Ankara, Moskova’ya peş peşe mesaj göndermeye devam ediyor. Bunun son örneğini 12 Haziran’daki Rusya Milli günü nedeniyle Cumhurbaşkanı ve Başbakanın gönderdiği mesajlar oluşturdu. Ancak mesajların içeriğinin Ankara yerine Moskova’dan sızması dikkat çekti. Açıklama, Rusya’nın Açık Semalar Anlaşması çerçevesinde Türk ve Finlandiyalı uçaklara gözlem uçuşu izni vermesinin ardından geldi. Ancak diplomatik kaynaklar, “Her adım bir yumuşama anlamına gelmez. Bu uluslararası bir anlaşma. Normalleşme istiyoruz ama şartlar belli” yorumunu yaptı.

Devlet ve hükümet başkanları için olağan olan resmi günlerde gönderilen tebrikler çerçevesinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım Rus muhataplarına birer mesaj yolladı. Erdoğan, Putin’e mesajında, “Umut ederim ki Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkiler yakın gelecekte hak ettiği seviyeye ulaşır” dedi. Yıldırım da Medvedev’e benzer bir mesaj verdi ve “Umarım ülkelerimiz arasındaki işbirliği ve ilişkiler vatandaşlarımız için ortak hedefleri gerçekleştirebileceğimiz seviyeye erişir” dedi. Rusya Milli Günü resepsiyonuna hükümetten temsilci bile katılmazken, diplomasideki olağan mesajın içeriği bu defa dikkat çekti. Başbakanlık kaynakları da kutlama mesajı ile ilgili “mutad uygulama” dedi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen hafta Rusya’ya aracılar vasıtasıyla da mesaj gönderildiğini söylemiş ancak bunlara yanıt gelmediğini açıklamıştı. Erdoğan da ABD’deki cenaze töreninden dönüşte yaptığı açıklamada Putin’e açık mesaj göndermişti:

Kopma noktasına geldi

“Putin ile aramızdaki hukuk, ikili ilişkileri çok ileri bir noktaya taşıdı. Türkiye- Rusya ilişkileri iktidarımızda en güçlü dönemini yaşadı. Ama bu denli güçlenmiş olan ikili ilişkiler, malum olaydan sonra neredeyse kopma noktasına geldi. Koptu demek istemiyorum, çünkü ben ikili ilişkilerin halen toparlanacağı ümidini taşıyorum. Çünkü ben ve Putin, ikili ilişkileri gerçekten çok ileri bir noktaya taşımıştık. Rusya ile olan ticaret hacmimiz Amerika ile olan ticaret hacmimizden daha fazlaydı. Hedefimiz 100 milyar dolara ulaşmaktı. Biz ABD ile dahi böyle bir hedef koyamadık. Böylesine güçlü olan ilişkilerin bugünkü duruma gelmesi üzücü. Temenni ederim ki ilişkilerimiz kısa zamanda toparlanır, yine o eski günlerimize çok daha güçlü bir şekilde döneriz”.

Rusya’dan uçuş izni

Rusya Savunma Bakanlığı, uluslararası “Açık Semalar Anlaşması” uyarınca Türk ve Finlandiyalı askeri uzmanlardan oluşan ekibe Türk Hava Kuvvetleri’ne ait CN/235 gözlem uçağıyla Rusya üzerinde gözetleme uçuşu gerçekleştirme izni verdi. Rus tarafı bu iznin Türkiye’nin geçen şubat ayında benzer bir uçuş için “Rusya’ya izin vermemesine rağmen” müsaade edildiğini hatırlattı. Kaynaklar, bu uçuşun onaylanmış güzergâhta yapılacağına dikkat çekti. Ankara ise uçak düşürme krizinin ardından Rusya’nın Türkiye’nin güneyinde uçma talebine olumsuz yanıt vermişti. Ancak bu uçuşların başlayıp başlamadığı henüz açıklanmadı.

Rus kaynaklar, “Pozisyonumuzda değişiklik yoktur. Biz de normalleşme istiyoruz, ama şartlarımız belli” diyerek “Özür tazminat ve cezalandırma” taleplerinde geri adım olmadığına işaret etti.

Açıklamalar döndü

Hükümet kanadı krizin ilk günlerinden itibaren olumlu mesajların tonunu hiç düşürmemiş; Erdoğan ise “Yine ihlal olursa aynı karşılığı veririz” ifadeleri ile dile getirdiği tutumunu iki gün önce “Rusya’yla yaşadığımız uçak krizi gibi sorunlar gerçekten yorucuydu. İnşallah artık bu dönemi yavaş yavaş geride bırakacağız” noktasına kadar getirmişti.