RTÜK’te ve YSK’de ‘hukuki sorumluluk’ endişesi

CHP kontenjanından seçilen RTÜK üyesi İlhan Taşcı; YSK Başkanı Sadi Güven ve İlhan Yerlikaya’nın, gizli bir toplantıda, “denetimsizliğin ileride hukuki bir sorumluluk doğuracağı” yönünde görüş birliğine vardıktan sonra bu kararın alındığını söyledi. Taşcı, kararın hem geç hem de eksik olduğunu belirterek, geçmişteki seçim dönemlerinde benzer kararların aksine YSK’nin bu karar ışığında hazırlanacak denetim raporlarını haftalık olarak RTÜK’ten talep etmediğini, hatta ne zaman iletilmesi gerektiğini kararında yazmadığını da belirtti.

 YSK, özel radyo ve televizyon kanallarının seçim döneminde uyması gerek yayın ilkelerini 29 Nisan’da belirledi. Özel radyo ve televizyon kanallarının; tek yönlü, taraf tutan yayın yapamayacaklarını, demokratik kurallar çerçevesinde Cumhurbaşkanı adayları, siyasi partiler ve bağımsız adaylar arasında fırsat eşitliği sağlamak zorunda olduklarını karara bağladı. Ancak özel televizyon kanallarının, seçim çalışmalarını YSK’nin belirlediği ilkelere göre kamuoyuna aktarmadığı yönündeki eleştiriler her geçen gün arttı. Muhalif Cumhurbaşkanı adayları ve muhalefet partilerinin neredeyse her gün şikayet etmesine karşın, seçim yayınlarını YSK adına denetlemekle görevli olan RTÜK, televziyon kanalları için hiçbir adım atmadı. YSK, kararını aldığı yayın ilkelerine hangi özel televizyon ve radyo kanallarının uyması gerektiğini, ancak 30 gün sonra belirledi. YSK’nin 28 Mayıs tarihinde aldığı karar, dün Resmi Gazete’de yayımlandı. Karara göre, 157 özel televziyon kanalı, 22 özel radyo kanalının Türkiye’de ve Türkiye’ye yönelik ülke çapında Türkçe yayın yaptığı belirlendi.

 1 aylık denetim boşluğu

 YSK, kararını 1 ay önce almış olsaydı, RTÜK’ün YSK adına tüm televizyon ve radyo kanallarını tek tek izlemesi, denetim raporlarını oluşturması, raporlar ışığında karar alması ve kararlarını YSK’ye göndermesi, YSK’nin da belirlediği yayın ilkelerine göre yaptırım uygulaması gerekiyordu. Ancak YSK, kararını bir ay geç aldığı için, bu adımların hiçbirisi atılmadı. Bir aylık seçim yayınlarının eşit ve adil yapılıp yapılmadığı denetlenmedi. Hükümetin OHAL gücünden yararlanarak yaptırımsız bıraktığı yayın ilkelerine uyulup uyulmadığı kayıtlara bile geçirilmedi.

 Hukuk endişesi 1 ay sonra sardı

 YSK, anayasal ve yasal görevini 1 ay gecikmeli de olsa yerine getirdi; ancak geriye, “bu kararın neden bir ay süre sonra alındığı” sorusu kaldı. RTÜK üyesi Taşcı, YSK Başkanı Sadi Güven ve RTÜK Başkanı İlhan Yerlikaya’nın bürokratları ile bir araya gelerek bir toplantı yaptığını ve seçim yayınlarının denetimsiz kalmasının hukuki bir sorun oluşturacağına karar verdiklerini anlattı. Taşcı, bu gizli toplantıyı, “Bir ‘üst akıl’ bir anda bir şey farketti. ‘Siz denetlemiyorsunuz, biz denetlemiyoruz’ dedi. ‘İleride bir hukuki sorumluluk doğabilir’ denildi. Buradan hareketle bu karar alındı” ifadelerini kullandı. Taşcı, “Bu ‘üst akıl’; YSK’yı, RTÜK’ü uyarmamış olsaydı, RTÜK öylesine bakacaktı, YSK da izleyecekti. Hiçbir şey yapılmayacaktı” değerlendirmesini yaptı.

 Geç ama eksik karar: Gönülsüz denetim

 YSK’nin bir ay boyunca, “Anayasa ve yasaların verdiği görevini yapmadığını, adil seçim zeminini hazırlamadığını, eşitliğe aykırı yarışa RTÜK ile beraber seyirci kaldığını” belirten Taşcı, 1 ay sonra alınan kararda bile bir eksiklik olduğuna dikkat çekti. Taşcı, “YSK son kararı ile hukuksuzluğa, eşitisizliğe göz yummaya devam edeceğini de ilan etti. Normalde YSK, televizyon ve radyo kanallarını belirleyip, RTÜK’ten de haftalık denetim raporları isterdi. Bu raporların haftanın hangi günü, saat kaça kadar iletilmesi gerektiğini bile belirlerdi. Ancak alınan son kararda bu kurala uyulmadığını görüyoruz. YSK, sadece televizyon ve radyo kanallarının hangileri olduğunu belirledi. Yani ‘denetim raporunu yazın, yasal boşluk olmasın, ama yaptırım uygulamayacağım’ dedi. YSK, son kararı ile denetim raporlarını gönülsüz istedi. Denetleyeceklermiş gibi yapacaklar” ifadelerini kullandı.

 Taşcı, RTÜK’ün önceki günkü haftalık olağan toplantısında bile, seçim yayınlarının denetlenmesi gerektiğini tekrar vurguladıklarını belirterek, “YSK kararını aldı. Bu noktaya bizim girişimlerimizle gelindi. Ancak RTÜK Başkanı Yerlikaya, dünkü (önceki günkü) toplantıda YSK’nın kararının Resmi Gazete’de yayımlanmadığını, ancak yayınlandıktan sonra denetim raporlarının üst kurul gündemine alınacağını bildirdi” dedi.