Renault’da emekçiyi kırma operasyonu

Dünkü giriş yazımda, size, Renault’da son günlerde yaşanan işçiyi kırma operasyonunun gerekçelendirmelerindeki hafiflik ile işçiye ödetilen bedeller arasındaki ağırlığın çelişkisinin, örnekleri üzerinden kimi dersler çıkarmaya, aktarımlarla anlatmaya yönelik verilmiş sözüm var. İşçinin her ağır bedeli ödediğinde yüreği ile duyumsadığı zincirlerin ağırlığını, nedenlerini anlayabilmek, anlatabilmek sanılandan çok daha zor ve karmaşık. Ülkemizde sendikal hak ve özgürlüklerin kullanılabilmesini dibe vurdurmuş çalışma düzeninde, toplu işçi katliamı niteliğindeki iş kazalarında ancak medyatik ağıtlar yakılıyor. İşçi sınıfının çoğunluğunun asgari ücretle çalışmaya mahkûm kaldığı kuralsız düzenin var oluşu, insani gelişmişlikte dünyada en gerilerde oluşumuzun gerçek nedenleri gündeme taşınamıyor. Rejimi demokrasi sayılan ülkelerin en dibinde kalışımızda, 12 Eylül’ün ağır sendikal düzen yasaklarının üzerine iktidarların katkıları eşliğinde yaşatılanların görülmesi yasak.

İdari izinli 30 kişi oldu

12 Eylül darbesinin asıl hedefinin, bu ülkede gelişmiş sendikal, demokratik örgütlülüklerin kazanımları, gücü, düzeni geçerli iken, bir 24 Ocak kararlarının dikte edilemeyişi gerçeği karşısında, başta sendikalar, sol, tüm demokratik örgütlenmelerin silindir gibi ezilmesi olduğu çoktan unutturuldu. 12 Eylül’e giriş tarihlerinde ülkemizdeki sigortalı işçilerin yarısından fazlasının sendikalı, toplu pazarlık haklarından yararlananlar olduğunu anımsayan var mı? Bugünün en yandaş, en sarı sendikaları içinde sendikalı, toplusözleşme haklarının var gibi görülüp buharlaştığı düzenden yararlanabilenler birkaç yüz binle, çalışanların yüzde onları oranında sayılabiliyor. 12 Eylül yasaklı sendikal düzenin iğne oyası gibi örülmüş, kalın zincirleri oluşturan ağında, 36 yıl geçtikten sonra, hâlâ siyasi gücün, işverenlerin istemediği bir tek yeni sendikanın kurulmasını unutun, var olanlarının en sarısından, işçi aleyhine en kötü koşullarda sözleşme imzalamalarının ötesinde, olumlu örneklerin pek de yaşanamadığını bilmek ister misiniz?

Doğrusu 1963-80 dönemi güçlü sendikacılığın kazanımlarını yaşamış işçilerden hâlâ yaşayanlar, çocuklarına, torunlarına bir şeyler anlatıp durdukları, özellikle de sendikal bellek hemen silinmediği için sendikal hak ve özgürlüklerin tadı, özlemi hâlâ silinmiş değil. 12 Eylül yıkımı ile Özal döneminin, sendikal hak kazanımlarına yönelik dört koldan güçlü saldırılarında, emek örgütlülüğü, kazanımlarını kırmak çok kolay olmadı. Örgütlü yüz binlerin hak arayabilme dinamikleri, kâğıt üstünde, yasaklı düzene karşın çok anlamlı kazanımları da üretti. Bahar eylemleri, yaz direnişleri, büyük Zonguldak direnişi ile emekten yana anlamlı düzeltmeleri getiren hak kazanımları geçerli oldu. Gerçek sadaka düzenine, biat kültürüne geçiş operasyonu 14. yılına giren AKP iktidarı sürecinde yaşandı. Sözün özü siyasi erk ve işverenlerin istemediği bir tek sendika adına, izin verilmeyen kazanımlarla sözleşme imzalanmasının söz konusu olmadığı düzenin geçmişini bu tarihin içinde aramalıyız.