Rant uğruna büyük risk

Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nde, Boğazlar ifadesiyle aynı zamanda Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi de kastedildiği için Kanal İstanbul yoluyla gemilerin Karadeniz’e Montrö’ye aykırı olarak geçirilmesi uluslararası hukuk açısından olanaklı değil, ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları, “hükümetin Montrö’yü tartışmaya açma girişimi” olarak görülüyor. 

Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan emekli Deniz Kurmay Albay Bora Serdar, “Sözleşmede çok açık olduğu üzere Montrö, Çanakkale ve İstanbul boğazları ile Marmara’dan geçişleri düzenliyor. Dolayısıyla ‘Montrö, Kanal İstanbul’u bağlamaz’ değerlendirmesinin hukuki bir karşılığı yok” dedi. Kanal İstanbul’un doğrudan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni hükümsüz kılma olanağı olmadığını vurgulayan Serdar, “Ama Montrö’nün tartışılabilir hale getirilmesi bile Türkiye açısından büyük risk. Bu tür açıklamalar böyle bir niyetin olduğunu da gösteriyor. İstatistikler, Boğazlardan geçişin düştüğünü ortaya koyarken, tüm çevresel riskler varken ayrıca Montrö’yü de tartışacak şekilde bir kanal yapma ısrarı, rant uğruna jeopolitiğin göz ardı edildiğini, elimizi güçlü kılan bir sözleşmeden göz göre göre vazgeçilmek istendiğini gösteriyor. Bu da sağlıklı bir dış politika felsefesinden yoksun olunduğunu gösteriyor” değerlendirmesini yaptı.

ERDOĞAN’IN AÇIKLAMASI

Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki gece katıldığı canlı yayında Kanal İstanbul’la ilgili Montrö tartışmalarına ilişkin “Montrö sadece Boğaz’ı bağlar. Burası Montrö içinde olan bir şey değil. Montrö’nün tamamen dışında olan bir şey” demiş, “Savaş gemileri Montrö kapsamında Boğazlardan o sınırlamalar çerçevesinde geçmeye devam mı edecek” sorusuna “Onlara da bir çözüm buluruz. Gerekirse buradan da geçebilirler” yanıtını vermişti.