Pitbull neden saldırır? Saldırıların kaynağı insan mı?

İnsanların evcil hayvanları yetiştirme şekillerinin veya hatalı davranışlarının, bazı hayvanları olduğu gibi köpekleri de saldırganlaştırdığı biliniyor. Saldırganlığı sebebiyle Türkiye’de yasaklanan 4 köpek ırkından biri olan pitbull da bu örneklerden biri. Pitbull cinsi köpekler zaman zaman saldırı haberleriyle gündeme gelebiliyor. 

Geçen yılın Şubat ayında Kağıthane Seyrantepe Oto Sanayisinde meydana gelen olayda sahibiyle gezen pitbull cinsi köpek, sokakta dolaşan bir başka köpeğe saldırmış, sahibi köpekleri tazyikli su sıkarak ayırmıştı. Olayda her iki köpek de yaralanmıştı.

Antalya’da ise arkadaşı ile tatile gelen Gökhan Diker’e (39) otelde beslenen pitbull cinsi 2 köpek saldırmış, vücudunun çeşitli yerlerinden yaralanan Diker’e 40'a yakın dikiş atılıp 100'e yakın iğne yapılmıştı.

Muğla'nın Köyceğiz ilçesinde de bir evin elektrik sayacını okumak isteyen elektrik dağıtım şirketi çalışanı Hayati Güler, bahçedeki pitbull cinsi bir köpeğin saldırısına uğramış, vücudunun çeşitli yerlerinden yaralanan Güler’i vatandaşlar kurtarmıştı. Olayla ilgili soruşturma başlatılmıştı.

SON SALDIRI HABERİ ANKARA’DAN

Son olarak Ankara'da pitbull cinsi bir köpek, anneannesiyle markete giden 2,5 yaşındaki Bahar Dağaşan'a saldırdı. Çevredekilerin sopalarla müdahale ederek pitbulldan kurtardığı Dağaşan'ın sağ bacağında derin diş izleri, kas yırtılması, doku zedelenmesi ve vücudunun çeşitli yerlerinde de yaralar tespit edildi. Bahar Dağaşan, bacağındaki kas yırtılması nedeniyle ameliyat edildi. Polis, olayla ilgili soruşturma başlattı.

SALDIRILARIN SEBEBİ İNSANLAR MI?

Türkiye’deki yasaklı ırklardan olan ve genelde saldırı haberleriyle gündeme geldiği için hakkında ciddi önyargılar oluşan pitbullar neden saldırıyor? Saldırıların nedeni insanlar mı? Her pitbull saldırgan mıdır? Pitbull yetiştirilirken nelere dikkat edilmeli? Veteriner Hekim ve Veteriner Davranış Uzmanı Gökhan Durukan Cumhuriyet’e anlattı.

“SALDIRGANLIK ÇEVRESEL ETMENLERLE ORTAYA ÇIKAR”

Pitbulllar neden saldırır? Pitbullar doğuştan mı saldırgandır?

Pitbull Terrier dediğimiz ırk da diğer tüm köpek ırkları ya da melezleri gibi korku, kaygı ve stres bozukluklarında tepkisel olarak ve öğrenme sonucu saldırganlık davranışları olan, havlama, hırlama, diş gösterme ve ısırma atağı davranışlarını gösterebilir. Pitbull ırkı ya da herhangi bir köpek saldırganlık davranış bozukluğu ile doğmaz; yaşanılan stres, korku ve kaygı içerikli olayların sonrasında kendini rahatlatmak ya da o sorundan kurtulmak ya da sorununu çözmek için saldırganlık davranışını bir araç olarak kullanır. Açıkçası saldırganlığın sonradan yaşanılan çevresel etkenlerle ortaya çıktığını söylemek doğru olacaktır.

“HER PİTBULL SALDIRGANDIR DEMEK BİLİMSELLİĞE AYKIRI”

Her pitbull saldırgan mıdır?

Herhangi bir ırka ait hayvanların saldırgan olduğunu söylemek son derece yanlış ve gerçekleri çarpıtmak üzerine kurulmuş bir söylemdir ve bilimsel olarak hiçbir geçerliliği yoktur. Örneğin davranış tedavilerinde saldırganlık şikayetiyle gelen hastalarımın içerisinde pitbull ırkı hiç olmadı. Bilinçli insanlarla birlikte yaşayan pitbullar da tüm diğer ırk köpekler gibi normal davranışlar sergiler.

Pitbulların saldırma sebeplerinin altında ne yatıyor? Asıl sorun insanlar mı?

Doğrudan insanlar demek de doğru olmaz fakat köpeklerin psikolojik sorunlarının büyük bir kısmı insanlarla ilişkilidir. Örneğin köpeği uygunsuz ve uyarımı az ortamda büyütmek, köpeğe kötü davranmak, elektrikli/boğma/dikenli tasmalar kullanmak, vurmak (fiziksel şiddet) ya da köpeğe bağırmak, kızmak, azarlamak ve korkutmak gibi psikolojik şiddet etkileri de köpekte saldırganlık davranış bozukluğu ve korku-fobik davranışlar, kaygı bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu, depresyon gibi psikolojik bozukluklara yol açar. Bunlara ek kalp, damar bozuklukları, strese bağlı mide-bağırsak sorunları, demans, fiziksel travmalar ve tiroid bezlerinin yaralanması gibi çok farklı sorun da ortaya çıkar.

“DİĞER KÖPEKLERDEN HİÇBİR FARKI YOK”

Pitbull cinsi köpeklerin diğer türlerden farkı nedir?

Pitbull ırkı köpeklerin de DNA dizilimi diğer köpeklerle aynıdır. Anatomik yapısı, beyin yapısı, diş dizilimi, kasları da tüm köpeklerle aynıdır. Diğer köpeklerden görüntüsü dışında temelde bir farkı yoktur.  Her ırkın onu yetiştiren insanlar için bazı yönlerini ve davranışlarını diğerlerinden daha önde tutmaya eğilimi eskiden vardır ama bu global dünyada o kadar belirgin değil. Örneğin Huskyler bir iki ülke dışında kızak çekmiyor, çoğu kangal ırkı köpek koyun gütmüyor, yani davranışsal açıdan da kullanım yönüyle bir uğraşma şu an için en azından ülkemizde yapılmıyor. O nedenle psikolojik ve saldırganlık açısından bir farklılık kesinlikle yok.

Pitbulllar sahiplerine de saldırır mı?

Birlikte yaşadığı insanla yeterli bir bağı olmayan, insan tarafından travmatik etkileşimler yaşayan, korkutulan, dövülen, zor kullanılan, strese sokulan her köpek; birlikte yaşadığı, elinden yemek yediği kişiye de, başka insan ya da diğer tür canlılara da saldırabilir. Saldırganlık öncesinde, çok yoğun kaygı, korku ve stres artışı olması nedeniyle canlıların rasyonel düşünme, kendini kontrol etme, etkileşim kurma gibi üst düzey bilişsel yetiler anlık ya da uzun dönemli olarak çalışmaz olur. Bu nedenle elinden yemek yediği bir kişiye bile tüm köpekler psikolojik durumlar bozuksa saldırabilir ya da ondan korkabilir.

Pitbulların çocuklarla arası nasıldır?

Herhangi bir ırk köpek, doğuştan insanla yaşamaya uygun olarak hayata başlar ama 0-16. haftalar arasındaki ‘hassas dönem’ dediğimiz, nörogelişimsel süreyi; stressiz, rahat, çevresel uyarımların bol ve yeterli düzeyde olduğu etkileşimlerle geçirirse, çocuklarla da arası iyi olabilir. Ama bu süreci stresli, travmatik ve insan etkileşiminden uzak, uyarımsız geçiren her ırk köpek çevresindeki canlı ve cansız ortamla sorun yaşayabilir, bu pitbullar için de böyledir. Pitbullara özel olmamakla birlikte, 12-14 yaşında altındaki bireylerle köpekleri her zaman bir yetişkin gözetiminde tutmakta fayda vardır. Maalesef yapılan çalışmalarda köpeklerin çocuklara saldırganlık davranışları bu kontrolsüzlük ve davranış sorunları nedeniyle azımsanmayacak düzeydedir.

Pitbull, Türkiye'de yasaklanan 4 köpek ırkından biri. Sizce bu doğru bir karar mı?

Herhangi bir ırkın ya da canlının yasaklanması yaşam hakları açısından doğru değildir. Pitbull ırkı köpekler de diğer yasaklanan ırk köpeklerin de saldırganlık açısından diğer köpeklerden bir farkı yoktur. O nedenle yanlış bir uygulama demek doğru olacaktır. Maalesef bu uygulama İngiltere’de pitbull ırkı köpeklerin uyuşturucu satıcıları tarafından talep görmesi ve buna bağlı olarak tamamen asayiş nedeniyle alınmış bir karar. Bize de dönemin yasa yapıcıları tarafından ‘Avrupa yaptıysa biz de yapmalıyız’ mantığıyla alınmış ve yanlış olduğunu düşündüğüm bir karar. Mutlaka bu durumdan vazgeçilmesi lazım.

“HERKES KÖPEĞİNİN SORUMLULUĞUNU ALMALI”

Pitbull yetiştirilirken nelere dikkat edilmeli? Pitbull sahipleri ne gibi önlemler almalı?

Sadece pitbull sahipleri değil, tüm köpek sahipleri köpeklerinin sorumluluğunu almak zorunda. Bu, hem köpekleri hem kendileri hem de çevreleri için almaları gereken bir sorumluluk. Bu sorumluluk temelde şunları kapsar; örneğin köpekler hakkında sadece veteriner hekim ve veteriner davranış uzmanı kişilerden davranış ve psikolojik gelişim konusunda destek almaları ve kendilerini geliştirmeleri gerekir. Bunun için hassas dönemde onları olabildiğince doğru şekilde çevrelerine alıştırmalı, onların çevresinden mutlu olmasını sağlamalı, anneden ayrılması için kesinlikle 12 hafta beklenmeli ama bu sürede de mutlaka insanla temas etmesi sağlanmalı, strese girmesini önlemek için temel ihtiyaçlarını karşılamalı, doğru bir şekilde oyun oynanmalı ve köpekle bağ kurucu etkileşimlere girilmeli. Köpekte stres yaratacak itaat eğitimi için boğma/dikenli/elektrikli tasma ile yapılan eğitim metotları kullanılmamalı, köpek beden dili öğrenilmeli, fiziksel ve psikolojik şiddet uygulanmamalı. Köpeğin kendine ve çevreye zarar vermesini önlemek için köpeğe rahatsızlık vermeyecek ve doğru bir şekilde yönlendirmeye imkan verecek kayış ve ağızlıklar kullanılmalı.

Sevgi ve saygı ile her hayvanı mutlu edip rahatsızlığını önlemek mümkündür. Davranış bozuklukları, saldırganlık sorunları kesinlikle biz veteriner hekimler tarafından tedavi edilebilir. Bu konuda sorun yaşayan kişilerin mutlaka, veteriner hekim ve veteriner davranış uzmanlarından destek almaları gerekecektir.