Ombudsman Soma'da faturayı bürokrata kesti

Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık), Soma faciasından hareketle hazırladığı “Kömür Madenciliğinde İş Sağlığı ve Güvenliği” raporunda siyasi iradeye yönelik tek bir eleştiri getirmezken, faturayı bürokratlara kesti. Raporda, kazanın meydana gelişinde hükümetten çok, idarenin ve üst düzey bürokratların sorumlu olduğu savunuldu.

Toplam 5 bölümden oluşan 281 sayfalık raporda, önce ulusal ve uluslararası mevzuat hakkında bilgiler verildi, ardından Soma’da yaşanan faciaya değinildi, ardından da 54 maddelik tespit ve öneriler sıralandı. Ancak, bu noktada eleştirilerin hiçbirinin siyasi iradeye yönelik olmaması dikkat çekti. Raporda en sert ifadeler bürokrasinin başındaki üst düzey bürokratlar için yapıldı. Raporda yer alan bazı değerlendirme ve saptamalar şöyle:

Bürokratlar suçlu: Soma maden kazasının meydana gelişinde hükümet fonksiyonundan çok “idari fonksiyon”un ve bunun başında bulunan üst düzey bürokratların sorumlu olduğu kuşkusuzdur. Bu facia karşısında bürokratların gerekli demokratik tavrı siyasilerden önce göstermeleri beklenmektedir. Siyasi irade görevden almadan bu makamlardan ayrılmalarının gerektiği, abartılı bir tespit olarak görülmemelidir.

Denetim elemanları ‘muhtaç’ kalmasın: Denetim elemanlarına sunulan imkânların bir kez daha gözden geçirilmesi ve bu imkânların işveren ile aralarında korunması gereken mesafenin korunamamasına ve işverene “muhtaç olma” noktasına düşülmesine imkân vermeyecek bir düzeye getirilmesi denetimlerin sağlıklı bir biçimde yapılabilmesi açısından önem arz etmektedir.

Taşeronluk kaldırılsın: İsmi ne olursa olsun hizmet alımı, rödovans olarak belirlenen ancak özünde taşeronluk vasfı taşıyan bu tür uygulamaların kaldırılarak madenlerde sadece ruhsat sahiplerinin çalışabileceği şekilde bir yasal düzenlemeye gidilmesi ve böylelikle madencilik sektörünün revize edilmesi gerekmektedir.

Dayıbaşılık önlensin: Uygulamada dayıbaşılık olarak adlandırılan ancak sözleşmelerde, yasaklanan taşeronluk sisteminin yaygınlaşmaması ve ortadan kaldırılması için yasal müeyyideler konularak bu kişilerin takibi yapılmalı, bu uygulamalar caydırıcı müeyyideler ile engellenmelidir. Raporla ilgili Meclis’te basın toplantısı düzenleyen kamu denetçisi Mehmet Elkatmış, “Raporda, bürokratları göreve getiren siyasi irade ile ilgili hiçbir saptamanın olmaması bir eksiklik değil mi” sorusu üzerine Elkatmış, kendilerinin siyaset üstü bir kurum olduklarını belirtirken, gensoru sürecini anımsattı. Elkatmış, “Siyasetin kendi sorumluluğunda, kendi vicdanlarıyla baş başa kaldıkları bir konu” dedi.