Neve Şalom’da bir gün

Avrupa'nın 35 farklı ülkesinde organize edilen ve 2001’den beri Türkiye’de kutlanan Yahudi Kültürü Avrupa Günü, dün Galata’da bulunan 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi ve Neve Şalom Sinagogu’nda meraklılarıyla buluştu. Etkinliğin ziyaretçileri, Türk Yahudi toplumunun kültür ve mirasına yolculuk yapmalarını sağlayan konserler, belgeseller, sunumlar, kitap tanıtımları, sergiler ve Türk Yahudi mutfağından lezzetlerle tanışma fırsatı buldu.

TEMSİLİ DÜĞÜNE İLGİ

Günün en çok ilgi çeken etkinliği, tüm gelenekleriyle canlandırılan temsili düğün töreni oldu. Tören, Neve Şalom Sinagogu Hahamı Rav Isak Alaluf ve Hazan (duahan) Rıfat Romi tarafından yönetildi. Yahudi öğretilerine göre evlilik, insan statüsü için en ideal ve kuralları Tanrı tarafından belirlenmiş ilk sosyal kurum. Yahudi ırkının saflığı anlamında bir kişinin Yahudi kabul edilebilmesi için, Yahudi bir anneden doğmuş olması gerekli görüldüğünden, evlenilen kadının da Yahudi olması gerekiyor. Sefarad toplumlarda düğün töreni genellikle sinagogda yapılıyor. İstanbul’da bu tören için tercih edilen en büyük sinagog ise Neve Şalom Sinagogu. Düğün töreni, gençlerin kurmayı planladıkları yuvayı temsil eden “hupa”nın altında gerçekleşiyor. Tören bir evlilik anlaşması sayılabilecek “ketuba”nın imzalanmasıyla başlıyor. Buna göre erkek eşine yiyecek, giyecek ve barınak temin edeceğine ve onun duygusal ihtiyaçlarını karşılayacağına dair imza atıyor. Yahudi ailesinde kadının haklarını korumak çok önemli olduğu için, imza atılmadan tören devam etmiyor. Törende yüzük takımın ardından bir bardak kırılıyor, düğün törenini yöneten Neve Şalom Sinagogu Hahamı Rav Isak Alaluf bunun nedeni şöyle anlatıyor: “Asırlardan bu yana süren acıların, sıkıntıların, hüzünlerin, kovuluşların, yıkımların bir dışavurumu olarak ciddi anlamda kırılan bu bardak aslında bir kalbin parçalanması anlamına geliyor; en mutlu anlarımızda dahi, en güzel günümüzde dahi bu üzüntülerimizi bilincimizin gerisine itmediğimizi göstermeye çalışıyoruz.” 

Törenin bir noktasında gelin ve damadın altında durduğu hupanın üzerine Tallit adı verilen örtü örtülüyor. Tallit’in dört ucunda toplam 32 tane püskül yer alıyor, 32 sayısı İbranicede kalp anlamına gelen Lev sözcüğünün sayısal değeri. Tallit örtüldükten sonra kalpten bir yuva altında birlikte olmalarını temenni eden, genelden özele doğru değişen 7 tane kutsamadan söz ediliyor. Bu yedi kutsamada her şeyi Tanrı’nın kendi yarattığı, Tanrı’nın tek olduğu, insanı yarattığı, insanı yarattıktan sonra gelin ve damadı kutsadığından bahsediliyor ve bu kutsamanın, onların bir yuva kurmasına sebebiyet vermesinden duyulan mutluluk ve saadet dile getiriliyor. En sonunda da “Sefer Torah”ın, yani Tevrat parşömenlerinin içinde bulunduğu dolap açılarak Türkiye Cumhuriyeti ve Cumhurbaşkanı için dua yapılıyor.

‘HİKAYEMİZ’ SERGİSİ

Patchwork (yamaişi) sanatçısı Eti Koen’in çalışmaları da ziyaretçilerden yoğun ilgi gördü. Osmanlı Türk motiflerine olan hayranlığını kumaşla çalışmalarına aktaran sanatçı, zamanla “Kumaşla Tasvir” adını verdiği kendi tekniğini geliştirdi. Sanatçı, çalışmalarında Osmanlı ve İslam motifleri ile minyatürlerinin yanı sıra tarihi ve kültürel dokuları, yaşanan değişim ve dönüşümleri kendine özgü bir anlatımla işliyor.