Murat Gezici, CHP’ye sunulan son anketi Cumhuriyet’e açıkladı: Seçimi ‘kriz’ belirleyecek

Gezici Araştırma Merkezi’nin CHP önüne sunduğu son ankette bugün seçim olsa ittifaksız olarak Meclis’e sadece AKP, CHP ve HDP giriyor. Ankete katılanların yüzde 41,6’sı erken seçim isterken, yüzde 41’i ise erken seçime gidilmemesi gerektiğini söylüyor. Yurttaşların yüzde 47,5’i AKP'nin ülkeyi yönetemediğini belirtirken, yüzde 40’lık bir kesim doğru yönettiğini düşünüyor. Ekonominin durumuna ilişkin ise yurttaşların yüzde 69,7’si Türkiye ekonomisinin kötü olduğunu, yüzde 21,1’i ise iyi olduğunu söylüyor. Cumhur İttifakı’nı oluşturan AKP’de ekonominin iyi olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 43,6’da kalırken, MHP’ye oy veren seçmenlerin ise yüzde 65,5’i ekonominin kötü olduğunu belirtiyor. Gezici Araştırma Merkezi Başkanı Murat Gezici, ankete ilişkin Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede, “Seçmenler, siyasetçilerin gerçek sorunları ertelediğini ya da görmezden geldiğini ifade ediyorlar. Siyasetin gerçek sorunlara sahte yanıtlar vermesini istemiyorlar” dedi. 14 ilde bin 896 katılımcı ile yüz yüze yapılan ankette verilen yanıtlar ve Murat Gezici’nin değerlendirmeleri özetle şöyle:

“GENÇLER AKP’YE MESAFELİ”

Katılımcılar, “Bugün seçim olsa hangi partiye oy veririsiniz” yönündeki soruya kararsızlar dağıtıldıktan sonra yüzde 36,6 AKP, yüzde 26,2 CHP ve yüzde 10,2 ise HDP yanıtını verdi. Verilen yanıtlara göre ittifaksız halde seçimlere gidilmesi halinde yüzde 9,6 ile İYİ Parti ve yüzde 8,8 ile MHP Meclis’e giremiyor. Ali Babacan’ın DEVA Partisi’ne oy vereceklerin oranı ise yüzde 6,6 olarak çıkıyor. Yüzde 2’lik bir kesim ise diğer partilere oy vereceğini söylüyor.

AKP’ye oy vereceğini söyleyen kesimin yüzde 48’i, 44 yaş üstünü oluştururken, 18-27 yaş arasında ise AKP sadece yüzde 13,9’luk kesimden oy alıyor. 18-27 yaş arasındaki seçmenlerden yüzde 37,4 CHP’ye oy vereceğini söylerken, onu yüzde 33,3 ile DEVA Partisi izliyor.

OYLAR MİLLİ GÖRÜŞ’E GİDİYOR

Yüzde 15,4 Yeniden Refah Partisi’ne ‘belki oy veririm’ derken, yüzde 79,8 ise ‘hayır’ diyor. Katılımcıların yüzde 20’sinin oy verme potansiyeli görünürken, yeni kurulan partilerin oy potansiyeline baktığımızda Yeniden Refah Partisinin alacağı oyların yüzde 95’ini AKP’den alacak. Bu oy kaymasına Fatih Erbakan soyadı ve Milli Görüş geleneğinin etki ettiği düşünülüyor. 

KILIÇDAROĞLU PARTİSİNİ GEÇTİ

AKP’nin ülkeyi doğru yönetip yönetmediği yönündeki soruya ise yüzde 47,5’lik kesim “Yönetemiyor”, yüzde 40 ise “Yönetiyor” yanıtını verdi. MHP’ye oy verenlerin yüzde 41,6’sı da AKP’nin ülkeyi iyi yönetemediğini söylüyor. “Erdoğan’ın liderliğindeki yönetimi nasıl görüyorsunuz” yönündeki soruya ise ankete katılanların yüzde 38,5’i “başarılı”, yüzde 38,2 ise “başarısız” cevabını verdi. CHP lideri Kılıçdaroğlu’nu başarılı bulanların oranı yüzde 28 olurken, partisinin oy oranın üzerinde kaldığı görülüyor.

“EKONOMİ KÖTÜ, YURTTAŞLAR KAYGILI”

Ankete katılanlara Türkiye ekonomisinin nasıl olduğu yönünde soru yöneltildi. Yurttaşların yüzde 69,72’si ekonominin “kötü” olduğunu söylerken, yüzde 21,1’i ise “iyi” olduğunu belirtti. AKP seçmeninin yüzde 42,9’u “ekonomi kötü” derken, MHP seçmeninin de yüzde 65,5’i ekonominin kötü olduğunu düşünüyor.  Öte yandan katılımcıların yüzde 46,2’si önümüzdeki 6 ayın ekonomik olarak daha kötüye gideceğini söylüyor. “Ülkenin öncelikli sorunu nedir” sorusuna ise yurttaşların yüzde 58,6’sı ekonomi, yüzde 58 ile “pandemi” yanıtını verdiği görülüyor. 

YÜZDE 61 KAYGILI

Ankete katılan yurttaşlara hayatlarından memnun olup olmadığının sorulması üzerine çoklu yanıt sistemiyle verilen cevaplarda yüzde 61’i “kaygılı”, yüzde 39,2’si “mutsuz”, yüzde 24,4’ü ise “Ne mutlu ne de mutsuz” dedi. İktidarın pandemiyi iyi yönettiğini düşünenlerin oranı yüzde 39,2 olurken, yüzde 30,9 kötü yönettiğini söyledi. Yurttaşlar pandemiye karşı alınan tedbirler içinde en çok yüzde 74,5 ile açık alanda sigara yasağına destek verdiği görüldü.

“ERDOĞAN’DAN SONRA SOYLU”

Ankete katılanlara AKP, CHP, MHP ve İYİ Parti’de mevcut liderlerden sonra beğenilen isimler soruldu. AKP içerisinde Erdoğan’dan sonra en beğenilen isim yüzde 26,8 ile Süleyman Soylu oldu. Onu sırasıyla Fahrettin Koca, Ömer Çelik, Hulusi Akar, Murat Kurum, Ziya Selçuk, Mustafa Şentop, Binali Yıldırım, Fuat Oktay, Lütfi Elvan, Mevlüt Çavuşoğlu, Efkan Ala, İbrahim Kalın, Berat Albayrak, Ali İhsan Yavuz, Numan Kurtulmuş, Fahrettin Altun, Mahir Ünal, Bülent Turan, Çiğdem Karaaslan takip etti. 

“KILIÇDAROĞLU’NDAN SONRA İMAMOĞLU”

CHP’de ise Kemal Kılıçdaroğlu’nun ardından ikinci sırada yüzde 21,9 ile Ekrem İmamoğlu yer alıyor. İmamoğlu’nu ise sırasıyla Mansur Yavaş, Muharrem İnce, Özgür Özel, Canan Kaftancıoğlu, Selin Sayek Böke, Seyit Torun, Faik Öztrak, Engin Altay, Erdoğan Toprak, Onursal Adıgüzel, Gürsel Tekin, İlhan Kesici, İlhan Cihaner, Mehmet Ali Çelebi, Bülent Tezcan, Deniz Baykal, Sezgin Tanrıkulu, Oğuz Kaan Salıcı izliyor.

MHP’de ise Devlet Bahçeli’den sonra beğenilen isimler arasında Semih Yalçın, Saffet Sancaklı, Olcay Kılavuz, Feti Yıldız, Ruhi Ersoy, Bülent Karataş, Erkan Haberal, Mevlüt Karakaya, Celal Adan, Hüseyin Sözlü, Cemal Enginyurt, Sadır Durmaz, İsmet Büyükataman, İzzet Ulvi Yönter, Muharrem Varlı, Oktay Vural, Cemal Çetin, Ahmet Erbaş, Esin Kara, Ayşe Sibel Ersoy bulunuyor. İYİ Parti’de Meral Akşener’den sonra Yavuz Ağıralioğlu, Koray Aydın, Ümit Özdağ, Buğra Kavuncu, Metin Ergün, Erhan Usta, Ümit Dikbayır, İsmail Koncuk, Mustafa Cihan Paçacı, Müsavat Dervişoğlu, Behiç Çelik, Hayrettin Nuhoğlu, Aytun Çıray, Şenol Suat, Uğur Poyraz, İsmail Ok, Koray Haftalı, Aydın Tümer, Arslan Kabukçuoğlu, Lütfü Türkkan, Durmuş Yılmaz, Nuri Okutan, Bahadır Erdem isimleri makul bulunuyor. 

YAVAŞ, İMAMOĞLU, AKŞENER İLK 3 LİDER

Ankete göre Türkiye’de lider olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan sonra yüzde 14,8 oran ile Mansur Yavaş geliyor. Yavaş’ı yüzde 12,6 ile İmamoğlu, 9,7 ile Akşener, 9,4 ile Soylu, 8,6 ile Kılıçdaroğlu, 7,6 ile de Selahattin Demirtaş takip ediyor. İktidara karşı en etkili muhalefeti yapanlar oylandığında ise yüzde 16,1 oran ile Kılıçdaroğlu birinci sırada geliyor. Onu yüzde 14 ile Akşener takip ederken daha sonra sırasıyla Muharrem İnce, Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş ve Ali Babacan takip ediyor.

“PARLAMENTER SİSTEM İSTENİYOR”

Yurttaşlara sorulan ülke “Başkanlık sistemi mi” yoksa “Parlamenter sistem mi” sorusuna yurttaşların yüzde 50,9’u “Parlamenter sistem”, yüzde 35,4’ü ise “Başkanlık sistemi” yanıtı verdi. Kabinede değişiklik bekleyip beklemediklerinin sorulması üzerine de yüzde 55,9’luk kesim kabine değişikliği yapılması gerektiğini söyledi. Yüzde 28,3 ise mevcut kabine ile devam edilmesi gerektiğini belirtti. Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın görevinden istifa etmesinin sorulması üzerine ise katılımcıların yüzde 67,2’si “destekliyorum”, yüzde 14,8’i “desteklemiyorum” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu istifayı kabul etmesini doğru bulanların oranı da yüzde 71,1 oldu.

“SEÇİMİN SEYRİNİ EKONOMİ BELİRLEYECEK”

Anket sonuçlarını değerlendiren Gezici Araştırma Merkezi Başkanı ve Uluslararası Güvenlik ve Stratejik Çalışmalar Uzmanı Murat Gezici ise seçimin seyrini ekonominin belirleyeceğini söyledi. Yurttaşların gelecek ile kaygıları bulunduğunu belirten Gezici, “Seçmen kitlesinin büyük bir bölümü, ekonomik sorunlar yaşıyor. Gelecek ile ilgili kaygılar, umutsuzluklar, hayal kırıklıkları taşıyor. Seçmenler nezdinde ekonominin alarm vermesi, onların mevcut hükümetin izlediği ekonomi politikasına eleştirel bir şekilde bakmasına neden oluyor. Dolayısıyla bugün seçmen nezdinde AKP hükümetinin ekonomi ile ilgili izlediği politikalar kırık not almış gibi görünüyor” dedi.

Siyasetin izlediği güzergahın öfkeyi, kaygıyı, umutsuzluğu normalleştirdiğini kaydeden Gezici, “2010 sonrası seçmen profili, yeni dünya düzeniyle uyumlu olarak kayda değer bir değişim geçirdi. Yaptığımız araştırmalarda öncelikle genç ve orta kuşağın ideolojik oluşumlar ile arasına bir mesafe koyduğunu gözlemliyoruz.  Milliyetçilik, İslamcılık, Atatürkçülük gibi bir takım ideolojik oluşumların insanları ayırdığını; oysa esas ihtiyaç duyulanın demokrasi, ifade hürriyeti, insan hakları, adalet, çevrecilik, cinsiyet ve sınıf eşitliği gibi değerler olduğu ifade ediliyor. Türkiye siyasetinin paradigmasını bu değerlerin oluşturmasını talep ediyorlar. Diğer bir deyişle ana akım Türkiye siyasetinin değişim yaratamadığını, klasikleşerek mevcut sorunlara çözümler üretemediğini savunuyorlar. Siyasetçilerin, gerçek sorunları ertelediğini, görmezden geldiğini ifade ediyorlar. Siyasetin gerçek sorunlara sahte yanıtlar vermesini istemiyorlar” diye konuştu.

Murat Gezici, Türkiye’de 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan Cumhurbas¸kanlıgˆı seçimi ile KKTC’de 20 Ekim 2020 tarihinde yapılan ve Ersin Tatar’ın kazandıgˆı Cumhurbaşkanlıgˆı seçimini bilen tek isim olmuştu. 

AKP VE MHP DE MUTSUZ

İktidar ve muhalefet seçmeninin de mutsuz olduğunu söyleyen Gezici, “MHP seçmeninin yüzde 22,2’si mutsuz ve yüzde 26,5’i kaygılı iken AKP seçmeninin yüzde 12.8’i mutsuz, yüzde 28.4’ü ise kaygılı. Bu anlamda MHP seçmeni ile AKP seçmeninin yarısına yakınının duygu durumu mutsuzluk ve kaygılılık ekseninde. Mutsuzluk ve kaygılılık hali, iktidar seçmeni ile muhalefet seçmeni arasında paylaşılan ortak havuzlardan biri haline geldi. Meclis’te ortak noktada buluşamayan muhalefetteki partiler sokakta halkla ortak değerler üzerinden bir araya gelmeye başladılar. Sorunlara birlikte eğiliyorlar. Sahada aynı dili konuşan ve tek kadrodan oluşan muhalefet kanadı görüyoruz” dedi.

ERDOĞAN AYRI KABİNESİ AYRI

Ankete göre Erdoğan ile kabinesi arasında bir boşluk olduğunu kaydeden Gezici, “Kabine için Erdoğan’dan kopuk, onun beklentilerine ve vizyonuna uyumlu olmadığı düşüncesi ön plana çıkıyor. Seçmen, Erdoğan’a onay verirken, mevcut kabinesine onay vermiyor. Bu durum hükümete yönelik bir kabine değişikliğine dair önemli ipuçları sağlıyor” ifadelerini kullandı. 

“CUMHUR İTTİFAKI’NDAN CHP’YE GEÇİŞ”

“Önümüzde son derece önemli bir seçim var” diyen Murat Gezici, şunları söyledi: “Bu süreçte iktidarın kendini revize etmesi, daha demokratik, daha çoğulcu ve kesinlikle tansiyonu düşmüş bir siyaseti kılavuz edinmesi önem kazanıyor. Ancak ne iktidar ne de muhalefet ideolojiyi değil, değerleri rehber alan seçmenleri kazanmak için alternatif bir şey söylemiyor. AKP’ye 2018’de oy veren gençlerin ve kadınların bir milyon 650 bini CHP’ye oy verebilirim diyor. MHP’ye oy verenlerin 1 milyon 100 bini de CHP’ye oy verebilirim diyor. İktidarın da ve aslında muhalefetin de önünde bir yol ayrımı var: Seçimlere giden yolda eski usul siyasete devam mı edilecek yoksa değişen seçmen profili ve tercihleri gözetilip mevcut siyaset dönüştürülerek bir başka siyaset biçimi mi oluşturulacak? Bu, Türkiye siyasetinde önemli bir mesele olacak.”