Milyonlar tünele kaçtı

İnternete düşen yolsuzluk tapelerinde ismi geçen ve “Bu milletin a... koyacağız” diyerek büyük tepki çeken işadamı Mehmet Cengiz’in şirketinin de yer aldığı yüklenici ortaklığı tarafından Ankara-Sivas tren hattı projesinde yapılan usulsüzlüklerle devletin milyonlarca TL zarara uğradığı ortaya çıktı. Yüklenici firmalar, sözleşmede olmamasına karşın maliyeti düşük olan kazı ve dolgu işleri yerine daha yüksek maliyetli tünel kazılarına yönelmiş. TCDD’nin uyarıları bile dikkate alınmadan hak ediş düzenlenmiş.

2008 yılında 840 milyon TL’ye ihale edilen ve 2010’da sözleşme bedeli kadar iş yapılmak suretiyle tasfiyesine karar verilerek ikmal ihalesi yapılan Ankara-Sivas Demiryolu Projesi Yerköy-Sivas arası altyapı işlerinde yaşanan skandalı CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu ortaya çıkardı.

Sayıştay’ın Ankara-Sivas hızlı tren projesiyle ilgili yaptığı denetimlerin ayrıntılarına ulaşan Erdoğdu, devletin nasıl milyonlarca TL zarara uğratıldığını da gözler önüne serdi. Buna göre dudak uçuklatan süreç şöyle gelişti:

China Major B.E. Cengiz-Limak-Mapa-Kolin yüklenici ortaklığı, hattın güzergâh ve ariyet kazıları ile dolgu işleri için maliyet birim fiyatlarından çok daha düşük fiyat verdi. Ancak “ucuz etin yahnisi kötü olur” misali bu kalemlerdeki işlerin gerçekleşme oranları düşük seviyelerde kaldı.

Yüklenici ortaklık, 9 milyon 225 bin TL tutarındaki toprak işlerini yapmadı. Böyle olunca bu kalemdeki işler için yeni bir ikmal ihalesi yapıldı ve işler 2. kısım inşaatı kapsamına alındı. Teklif sunan firmaların teklif birim fiyatlarıyla bunun da yaklaşık olarak maliyeti 44.6 milyon TL seviyesine ulaştı.

‘Toprak olmadı, tünel yapalım’

Toprak işleri için oldukça düşük teklifler veren, ancak işleri tamamlamayan yüklenici ortaklık, tünel kazısı, püskürtme beton, kaplama betonu ve hasır çelik gibi önemli kalemlerde ise fiyatları yüksek tuttu. Bu kalemler için yüklenici ortaklığın verdiği fiyatlarla, GCF-Peker İnşaat tarafından verilen fiyatlar arasında neredeyse 2 kat fark oluştu.

Örneğin yüklenici ortaklık tünel kazısı için metreküp birim fiyatını 59.20 TL olarak belirlerken, GCF-Peker 41.62 TL; püskürtme için metreküp birim fiyatını 306.31 TL olarak belirlerken, GCF-Peker 30.98; kaplama beton için yine metreküp bazında 1789.62 TL fiyat belirlerken, GCF-Peker 64.99 ve son olarak; hasır çelik için ton bazında 2.305,50 TL fiyat belirlerken, GCF-Peker 716,56 TL fiyat verdi.

Sayıştay, ortaya çıkan bu tabloyu şu ifadelerle eleştirdi:

“Tablonun incelenmesinden görüleceği üzere, yüklenici China Major B.E-Cengiz-Limak-Mapa-Kolin iş ortaklığının tünel inşaatı teklif birim fiyatlarının, işin yeni yüklenicisi GCF-Peker İnşaat’ın teklif birim fiyatlarına göre ortalama yüzde 100 oranında daha yüksek olduğu görülmektedir.”

Yüklenici ortaklığın yüksek fiyat verdiği bu kalemler sözleşmeden çıkartıldı. Ancak, ortaklık buna rağmen, yaklaşık maliyet fiyatlarına göre düşük teklif ettiği toprak işleri teklif birim fiyatlarıyla yapması gereken güzergâh kazısı ve dolgu imalatları yerine, sözleşme kapsamı dışına çıkarılan tünel işlerine yöneldi. Ortaklık, 9 milyon 225 bin TL tutarında tünel imalatı yaptı.

Sayıştay bu durum hakkında da şu saptamaları yaptı:

“Yüklenicinin, yaklaşık maliyet çizelgesine göre tünel kazısı teklif birim fiyatları yüksek, güzergâh ve ariyet kazısı ile dolgu teklif birim fiyatı düşük olduğu için, iş programında güzergâh ve ariyet kazısı ile dolgu kalemleri yerine, sözleşme kapsamı dışına çıkarılan tünel imalatlarını yaptığı, bu konuda TCDD ve müşavir tarafından yazılan yazıları dikkate almayıp yapı denetim görevlisinin denetimi olmaksızın imalata devam ettiği, ancak imalatlar bittikten sonra yüklenicinin talebi ve TCDD’nin isteği üzerine müşavir firmaya inceleme yaptırılarak yapılan işlerin uygun olduğu yönünde kanaatinin alındığı, ayrıca teknik görüşler de alınmak suretiyle yüklenici tarafından hak ediş raporu düzenlendiği anlaşılmıştır.”

Yeni yüklenici yapsa yarı fiyatına

Sayıştay, iş ortaklığının 9 milyon 225 bin TL karşılığında yaptığı işin, yeni yüklenici tarafından verilen fiyatlarla yapılması durumunda 4 milyon 54 bin TL’ye mal olacağını saptadı. Sayıştay, bu süreçten TCDD aleyhine 5 milyon 161 bin TL’lik bir fark oluştuğuna dikkat çekti.