Milli gelir düşüyor G-20 hayal olabilir

AKP’nin Türkiye’yi 2023’te dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına sokma hayali devam ederken kurdaki yüksek ateş milli geliri ve hanehalklarını vuruyor.

Geçen yıl gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) 800.1 milyar dolara düşmesiyle kişi başı milli gelir 10 bin 404 dolara gerilerken vatandaş 418 dolar fakirleşmişti. Bu yıl ise ilk çeyrek verilerine göre kişi başı milli gelir 10 bin 227 dolara geriliyor. Yani vatandaş 177 dolar daha fakirleşti.

Hedef de şaştı

Hükümet, 2015-2017 Orta Vadeli Plan’da kişi başı GSYH’yi 2015 için 10 bin 936 dolar olarak hesaplamıştı. Bu hesaplamada kullanılan dolar kuru ise 2.2882 TL idi. Ancak kur hükümetin hedeflediğinden oldukça yukarıda. Dolar dün de 2.9435 lira ile rekor kırarken bu rakamla hesaplandığında 2015 için belirlenen 10 bin 936 dolarlık kişi başına milli gelir hedefi de 8 bin 511 dolara geriliyor. Yani sadece kur farkından hedef 2 bin 425 dolar şaşıyor.

G20 riske girecek

Diğer yandan milli gelir TL bazında artarken dolar bazında eriyor. TÜİK’in açıkladığı verilere göre ilk çeyrekte milli gelir 443 milyar 189 milyon TL olarak hesaplandı. Dolar bazında milli gelir ise 180 milyar 506 milyon dolar oldu.

Bu da geçen yıl dünyanın en büyük 20 ekonomisi arasında 18. sıraya gerileyen Türkiye’nin daha alt basamaklara düşmesine yol açabilir. Hatta bu yıl G20 toplantılarına ev sahipliği yapan Türkiye, gelecek yıl G20’de yer alma hakkını elde edemeyebilir.

Büyüme düşecek

İlk çeyrek verileriyle hesaplandığında Türkiye’nin yıllık GSYH’si 1 trilyon 781 milyar 716 milyon TL. Dolar bazında ise 794.6 milyar dolar. Türkiye geçen yıl 800.107 milyar dolarla 17. sırayı Hollanda’ya kaptırmıştı. Hollanda geçen yıl 800 milyar 170 milyon dolarlık GSYH ile Türkiye’yi geçmişti.

İstihdam yaratmayan, borç ve dış açıkları büyüten sıcak paraya dayalı büyüme modeli, iç ve dış faktörlerin etkisiyle giderek işlemez hale gelince, Türkiye ekonomisi irtifa kaybetmeye başladı. Büyümenin bu yıl zayıf kalması beklenirken Türkiye 794.6 milyar doları da yakalayamayabilir. En büyük 20 ekonomi arasında 2014 verilerine göre, 19. sırada 746.25 milyar dolarla Suudi Arabistan, 20. sırada 685.43 milyar dolarla İsviçre yer alıyor.

Geçen yıl dolar kuru ortalama 2.1 TL idi. Eğer kur aynı seviyelerde kalsaydı Türkiye GSYH’si ilk çeyrek için 211 milyar dolar alacaktı. Bu da Türkiye’nin yıllık GSYH’sini 825 milyar dolara çıkaracaktı. Bu da Türkiye’yi tekrar 17. sıraya çıkarabilirdi.

Talihsiz bir durum

Bir yandan güvenlik sorunları bir yandan erken seçim tartışmalarının G20 açısından büyük bir talihsizlik olduğunu belirten Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Başkanı Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, normal koşullarda muazzam bir propagandası yapılacak zirvenin bugün gündemde bile yer almadığına dikkat çekti.

15-16 Kasım’da Antalya’da yapılacak G20 Zirvesi’ne iptal olmadığı sürece liderlerin katılacağını düşündüğünü söyleyen Gürsel, ancak böylesi bir gündem ve ortamın ne yazık ki ne G20 açısından ne de hükümet açısından olumlu olmadığını, hatta zirvenin neredeyse unutulduğunu dile getirdi.