Madenciye haraç düzeni

Madenlerde zorunlu hale gelen en az iki asgari ücreti işçiye vermemek için her yolu deneyen patronlar, yeni bir yol daha buldu. Zonguldak’ta özellikle küçük işletmelerde bankaya yatırılan iki asgari ücretin bir bölümünün elden işçiden geri alındığı ortaya çıktı. Soma faciasının ardından artırılan işçi sağlığı ve güvenliği önlemleri ile en az iki asgari ücret uygulamasının maliyetlerini yükselttiğini savunan patronlar Zonguldak’ta son 1.5 yılda 4 bin işçiyi de işten attı.

Son olarak işçilerin 11 günlük açlık grevi ile gündeme gelen işçi kenti Zonguldak’ta emekçiye zulümde yeni bir dönem yaşanıyor. Soma’da 301 işçinin yaşanını yitirdiği facianın ardından yapılan düzenlemeyle madenlerde çalışan işçilere en az iki asgari ücret tutarında maaş ödeneceği yasal zorunluluk haline getirilmişti. İki asgari ücreti ödememek için her yolu deneyen patronlar ilk önce işçilerin yol ve yemek yardımlarını ücretin içerisine dahil etmişlerdi.

Yeni yol

Birçok işletmede bugün işçilere ayrıca yol ve yemek yardımı yapılmıyor. Son olarak bununla da yetinmeyen patronların Zonguldak’taki bazı küçük işletmelerde yeni bir yol buldukları ortaya çıktı. Buna göre işçinin ücretini banka yoluyla vermek zorunda olan işveren, önce iki asgari ücreti madencinin hesabına yatırıyor. İşçi bankadan parasını çekiyor. Daha sonra ise ücretin bir bölümü patron tarafından işçiden elden geri alınıyor. Böylece bankaya iki asgari ücreti yatırmış görünen patron yasal zorunluluğu yerine getirirken, daha sonra paranın bir bölümünü geri alıyor. Ancak bu geri alma elden gerçekleştiği için kayıtlarda görünmüyor.

Başka iş yok

Zonguldak merkezli Genel Maden-İş Sendikası Başkanı Ahmet Demirci de küçük işletmelerde bu tür yollara başvurulduğunu söyledi. Demirci, “Öyle şeyler yapıyorlar ki yol-yemek parası iki asgari ücretin içerisine alınıyor. Ayrıca yol ve yemek parası vermiyorlar. Bu işçilerin cebinden çıkıyor. Küçük işletmelerde iki asgari ücretin bir bölümünün elden geri alındığını bizler de duyuyoruz. Küçük işletmelerde bu var maalesef” dedi.

Demirci, Zonguldak’ta madenlerden başka geçim kaynağı olmadığına dikkat çekti. “Türkiye Taşkömürü Kurumu’ndan (TTK) başka fabrikamız yok” diyen Demirci, “TTK’de 5 bine yakın işçi açığı var. TTK’nin ilk etapta 3 bin 200 işçi talebi var. İlk önce bunlar alınsın. Daha sonra 5 bine tamamlansın. Üretim artırılarak Zonguldak’ın ayağa kaldırılması lazım” dedi.

İthalat çok

Türkiye’nin yurtdışından kömür almaktan da kurtarılması gerektiğini vurgulayan Demirci, “25 milyon ton taşkömürüne ihtiyaç var. Biz sadece 2 milyon tonu üretebiliyoruz. 23 milyon tonu dışarıdan alıyoruz” dedi.