Lise tercihlerinde kaos

Liselere geçiş için başlayan tercih süreci tam bir curcunaya döndü. Hem sınav sistemi değiştiği için tercihlerin oluşturulması velilere çok karmaşık geliyor hem de sistem sürekli ‘‘hata’’ veriyor. Bir şekilde tercih listesini oluşturan velilerin başvuruları ise müdürler tarafından onaylatılamıyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın yüzdelik dilimleri önce e-okul sistemine koyup sonra çekmesi de velilerin kafasını çok karıştırdı. Hangi yüzdelik dilime göre tercih yapılması gerektiği açık değil. Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri, geçen yılla bu yılki sınav mantığının birbirinden çok farklı olması nedeniyle öğrencilerin, geçen yılki dilimler yerine kendi yüzdelik dilimi ile tercih yapmasının daha mantıklı olduğunu söyledi. Tercihler sonrasında imam hatip ya da meslek lisesine yerleştirilme korkusu da bu yıl özel okullara ilgiyi çok artırdı. Fen Bilimleri Eğitim Kurumları Rehberlik Koordinatörü Cihan Yeşilyurt, tercih sürecine ilişkin bilinmesi gerekenleri ve önerilerini şöyle sıraladı:

 -Özel okullara kesin kayıt yaptıran öğrenciler tercihte bulunamıyor. Ancak tercih süreci içerisinde özel okuldaki kayıt silinirse tercih yapmak mümkün olacak. Bu önemli ayrıntının tercihe gelen veliye mutlaka iyi anlatılması gerekiyor.

-Sınavla öğrenci alan “Nitelikli Okul”ların tercihini yapabilmek için ilk olarak Yerel Yerleştirme tercihlerinin yapılması gerekiyor. 

-Yerel Yerleştirme ile öğrenci alan okulların tercihinde ilk 3 okulu “Kayıt Alanı”ndan seçmek koşuluyla öğrenciler en fazla 5 okul tercihinde bulunabiliyorlar.

-Veliler Yerel Yerleştirme ile öğrenci alan okulların tercihinde ilk 3 okulu Kayıt Alanı’ndan seçtikten sonra 4. ve 5. tercih için zorlanmamalı. Karar veliye ait olmalı. Çünkü 4. ve 5. okul tercihi yapıldığında Meslek Lisesi’nden ya da Anadolu İmam Hatip Lisesi’nden de tercih yapılmak zorunda kalınabilecek.

-Veliler Yerel Yerleştirme ile ilgili “3 okuldan birisini kesin kazanırız” diye düşünüyor. Sınav sisteminin değişmesinden ve tercihlerin geçen yıla göre karmaşık olmasından dolayı gerek Yerel Yerleştirme ile ilgili gerekse sınavla alan okullarla ilgili “kazanırsın” ya da “kazanamazsın” gibi net bir ifade kullanmak mümkün değil.

-Yerel Yerleştirme ile öğrenci alan okulların tercihlerinden sonra Merkezi Sınavla öğrenci alan okulların tercihleri yapılacak. Burada izlenecek strateji çok önemli. Çünkü Anadolu Lisesi statüsünde sadece 5 okul tercihi yapılabiliyor. Üniversite tercihi olarak 24 tane tercih yapıldığı düşünüldüğünde lise tercih sayısı gerçekten çok az. Örneğin; yüzde 10’luk dilimdeki bir öğrenci, kendi diliminin 2 ya da 3 fazlasından yani yüzde 7-8’den ilk Anadolu lisesi tercihini yapabilir. Veli istiyorsa daha üst dilimden de yazılabilir. 2. tercihi 9’luk dilimden, 3. tercihi 10’luk dilimden ve 4. tercihi de 11-12’ lik dilimden olabilir. Ancak buradaki temel sorun ne kadar alta inileceği. Yani son tercihini kaçlık dilimden yazacağımız. Önerimiz, yüzde 10’luk dilimdeki bir öğrenciye yüzde 18’den, hatta yüzde 20’den okul yazmak. 

-Özel okullara çok fazla ilgi var. Özel okullara kayıt fazla olacağı için Anadolu liselerinin yüzdelik dilimlerinin yüzde 1-2 kadar belki daha çok gerileme ihtimali de olabilir. Yani yüzde 10’dan alan bir okul, yüzde 11- 12’ye gerileyebilir. n Bölgesel olarak sınavla öğrenci alan okulların yüzdelik dilimleri değişebilir. Okul sayısı az olan bir ilçede ilan edilenden daha yüksek yüzdelik dilimler oluşabilir. Bu yüzden tercihleri geniş bir yüzdelik dilimden yapmak gerek. n MEB tarafından herhangi bir okula yerleştirilemeyen öğrenciler açık Liselere yerleştirilecek. Açık liseye yerleştirilen öğrenciler, nakil dönemlerinde nakil başvurusu yapabilecek.

Tercih kılavuzu yargıda

Eğitim İş Sendikası’nca Ortaöğretime Geçiş Tercih ve Yerleştirme Kılavuzu yargıya taşınarak, kısıtlayıcı hükümler ile zorunlu imam hatip ya da özel okulu tercih noktasındaki noktaların yürütmesinin durdurulması, ardından da iptali talep edildi. Sendikadan yapılan açıklamada, “Kılavuz, bazı yerleşim yerlerinin kayıt alanı içerisinde sadece bir ya da iki Anadolu lisesi bulunduğu, öğrencinin diğer tercihlerini doldurabilmesi için kendi kayıt alanındaki imam hatip ya da meslek liselerinden tercih yapmak zorunda bırakıldığı, bu sistemin bilime, fırsat eşitliğine ve hukuka açıkça aykırı olduğu anlaşıldığından yargıya taşınmıştır” dendi.

Kurgulanan sistemin ya imam hatip ya da özel okula işaret ettiği vurgulanan açıklama şöyle: “İlk bakışta öğrencilere 15 tercih hakkı verildiği görülüyorsa ya da söyleniyorsa da bu 15 tercihin sınavla öğrenci alan okullar 5, yerel yerleştirme 5, pansiyonlu okullar 5 şeklinde üçe bölündüğü yani 15 tercihin söz konusu olmadığı görülmektedir. Kaldı ki, bu üç aşamalı tercihlerin birbirine bağlı kılındığı; örneğin, yerel yerleştirme tercihi yapmaksızın sınavlı okul tercihi ve bunu da yapmaksızın pansiyonlu okul tercihi yapılamadığı, yerel yerleştirmede ilk üç tercihin kendi kayıt alanı içinde sınırlandırıldığı, bu sınırlamaya rağmen yapılacak 5 yerel tercihin en fazla üç aynı türü koşul kıldığı yani tamamen kısıtlayıcı ve öğrencileri istemedikleri kurumlara yönlendirici bir sistemin kurgulandığı anlaşılmaktadır"