Libya’da gölge oyunu

Doğu Akdeniz’de stratejik önemdeki Libya’da Ankara destekli, Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) ile Hafter cephesinin Sirte üzerinde yoğunlaşan mücadelesi sürerken dün Türkiye ve Rusya’dan peş peşe açıklamalar yükseldi.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın ateşkese yanaşmayan tarafın Hafter cephesi olduğu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un ise UUH’nin ateşkes istemediği yönündeki açıklamaları dikkat çekti. Kalın dün AA’ya verdiği söyleşide, Ankara ile UUH arasında geçen aralıkta varılan anlaşmaları hatırlattı.

“Bu çerçevede BM’nin de tanıdığı meşru hükümete destek veriyoruz. Şu anda bir ikili yapı var ama biz BM çatısı çerçevesinde öncelikle siyasi sürecin ilerletilmesi için elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. Bununla beraber Hafter tarafının saldırgan tutumu nedeniyle Trablus hükümetinin de bir nefsi müdafaa hakkı var” dedi.

SİRTE VE CUFRA ŞARTI

Kalın, Nisan 2019’da yapılan Abu Dabi Anlaşması’ndan beri ateşkes ilanlarının, barış görüşmelerinin ülkenin petrol sahalarının bulunduğu doğusunda etkin, Tobruk merkezli Halife Hafter cephesi tarafından ihlal edildiğini söyledi. Vatiyye Hava Üssü’ne geçen cumartesi düzenlenen saldırı ile ilgili Hafter güçlerini işaret etti.

Ateşkese UUH’nin prensipte karşı olmadığını ancak sürdürülebilir olması için “Hafter güçlerinin Sirte ve Cufra’dan çekilmesi gerektiğini” ifade etti. Kalın ayrıca Türk şirketlerinin alt yapı ve enerji konuları dahil olmak üzere Libya ile işbirliği olanaklarına değindi. “Bakış açımız hep bir ‘kazan-kazan’ ilişkisi çerçevesinde bölgenin istikrarını sağlamak, bu vesileyle de Türkiye’nin güvenliğini garanti altına almak” diye konuştu. Kalın, Doğu Akdeniz’de bir ya da birkaç üyenin konuyu Avrupa Birliği (AB) üzerinden Türkiye’ye dayatma yoluyla çözüme kavuşturmaya çalışmasının netice vermeyeceği görüşünü dile getirdi.

Atina ile ilişkilere değinen Kalın, diyaloğun önemine vurgu yaptı. “Beklentimiz gerek ikili ilişkiler gerek AB bağlamında gerekse Doğu Akdeniz ve Ege konularında herkesin hak ve menfaatlerini gözeten adil bir bölge düzeninin inşa edilmesi olmalıdır” dedi.

‘PRATİĞE DÖNÜŞMÜYOR’

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise dün Kongo, Mısır ve Güney Afrikalı mevkidaşlarıyla yaptığı toplantının ardından basın toplantısında, Libya krizine ilişkin açıklamalarda bulundu. Çatışmaların durdurulması gerektiğini belirterek “Türk meslektaşlarımızla, ateşkesin ilan edilmesini sağlayacak yaklaşımların uyumlaştırılmasıyla ilgili çalışmaya devam ediyoruz” dedi.

“Ne yazık ki tüm muhataplarımızın Libya meselesinin askeri çözüm ile halledilemeyeceği gerçeği hakkındaki açıklamaları pratiğe dönüşmüyor” ifadelerini kullandı. Lavrov’un, Berlin Konferansı öncesinde sahada daha etkin olan Hafter cephesinin ateşkes anlaşmasına yanaşmadığı, şimdi ise durumun değiştiğine işaret eden açıklaması dikkat çekti. “Libya Ulusal Ordusu (Hafter cephesi) ateşkesle ilgili belgeyi imzalamaya hazır, ancak bu kez Trablus hükümeti askeri çözüme güvenerek bunu yapmak istemiyor” dedi.

‘ASKERDEN ARINMIŞ BÖLGE’

Bu arada BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Libya’da yabancı güçlerin müdahalesinin eşi görülmemiş boyutlara ulaştığını” söyledi. Askerden arındırılmış bir bölge oluşturma önerisini gündeme getirdi. Son dönemde Ankara’nın Doğu Akdeniz konusunda mesaisi hızlandı. Pazartesi ve önceki gün AB Yüksek Temsilcisi Borrell ile İtalya Savunma Bakanı Guerini Ankara’yı ziyaret etmişti.

‘BÖLÜNME TEHLİKESİ’

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Libya’da taraflara koşulsuz müzakerelere başlama çağrısı yaparak ‘’Bunun için ilk adım Sirte ve Cufra’nın askerden arındırılması olabilir’’ dedi. BM Güvenlik Konseyi’nde Libya oturumunda konuşan Maas, salgın döneminde bile ülkeye silah ve yabancı savaşçıların girmeye devam ettiğini belirtti.

Ülkenin nihai bölünme tehlikesinin olduğu uyarısında bulundu. “Libya’nın dış güçlerin savaş alanı haline gelmemesi için yaptırımlar dahil elimizdeki önlemleri kullanacağız’’ ifadesi dikkat çekti. Fransa’nın BM Temsilcisi ise Türkiye ve Rusya’yı silah ambargosunu delmekle suçladı. Libya’nın Suriye gibi olma riski taşıdığını söyledi.