KUZEY KORE Eğlence USB’lerde saklı

Dünya medyasında genellikle Kim Jong-un’un saç modelleri zorunlu, Kim Jong-un eniştesini köpeklere yedirdi, bakanını öldürttü gibi haberlere konu olan Kuzey Kore’de günlük hayatın gerçekte nasıl olduğuna dair artık bir fikrimiz var. Reuters muhabiri James Pearson ve The Economist’in eski muhabirlerinden Daniel Tudor, Kuzey Kore hakkında şimdiye dek yazılan en kapsamlı kitaba imza atmışlar. North Korea Confidential adındaki kitap, Kuzey Kore’ye dair kulaktan dolma değil, sahici bilgiler veriyor. Örneğin Coca-Cola’nın aslında o kadar da ulaşılmaz olmadığını, hükümetçe yasak ilan edilen kotun rahatça bulunabildiğini ve yalnızca devlet propagandası yapan kanalların aksine komşuların, arkadaşların birbirleriyle yabancı dizi ve filmleri değiş tokuş ettiklerini öğreniyoruz. 

Kuzey Kore son derece dışa kapalı bir ülke, tekrarlamamıza gerek yok. Saçları devletin belirlediği modeller dışında kestirmek, yabancı dizi izlemek, kot giymek gibi aklınıza gelecek pek çok şey yasak. Ancak malum, yasaklar delinmeleriyle bilinir. Kuzey Kore’de akla hayale sığmayacak bir karaborsa var. Adına “jangmadang” deniyor. Çin’den getirilen Adidas, Coca-Cola, Ferrero Rocher çikolataları, Ceres üzüm suları el altından satılıyor. İhtiyaçları olan tek şey Kuzey Kore won’undan başka bir para birimi. Ya yakalanırlarsa? Çözüm kolay: Rüşvet. Kotla yakalansalar da, dizi takas ederken enselenseler de, rüşvetle çözülebiliyor. Rüşvet ödemenin de tek şartı yabancı para vermek.

YABANCI FİLM VE DİZİ İZLEMEYE CEZA VAR

Kuzey Kore’de yabancı film ya da dizi izlemek cezaya tabi. Yasal olarak sadece Kore Merkez Televizyonu KCTV, Kore eğitim ve kültürel kanalı izlenebiliyor. Ancak bu kimsenin yabancı film izlemediği anlamına gelmiyor. Örneğin Güney Kore’ye yakın bazı evlerde bu ülkenin devlet kanalı KBS izleniyor. Çin ve Güney Kore televizyonlarını izleyebilmek için de pek çok çözüm bulmuşlar. Bu yollardan biri, kanalların sinyallerini illegal olarak ayarlamak. İkincisi DVD ve USB’ler. DVD’nin modası 2010’dan beri geçti çünkü USB’leri değiş tokuş etmek, saklamak çok daha kolay. Çinli ve Koreli karaborsacılar Amerika, Güney Kore ve Çin filmlerinin ticaretini yapıyor. Kuzey Koreliler de perdelerini örtüp, kapılarını kapayıp arkadaşları ve aileleriyle yabancı filmler, diziler seyrediyor. En çok da sonu mutlu biten, kötülerin cezasını bulduğu, iyilerin sonunda üzülmediği dramalar. 

Meğer Güney Koreliler fakir değilmiş!

Yabancı film sirkülasyonunun artması devletin kontrolüne de zeval getiriyor. 90’larda devlet dışında bir bilgi alma kaynağı olmadığı için işler çok daha kolaydı. Örneğin eskiden Kuzey Korelilere, Güney Kore’nin onlardan çok daha yoksul olduğu söylenirmiş. Ancak artık herkes Güney Kore televizyonlarını izleyebildiği için artık buna pek inanmıyorlar. Hatta artık yabancı medyaya kendi devletlerinden daha çok güvendiklerini söylüyorlar. Yabancı film izlemenin onlara farklı bir bakış açısı getirdiğini hatta kapı açtığını söylemek yanlış olmaz. Filmlerin, onları ülkeden gitmek için hem teorik hem de duygusal olarak hazırladığını söylüyorlar.

Yine de bu medya tüketimi henüz bir başkaldırıya yahut rejim değişikliği arzusuna yol açmıyor. Onlar için Güney Kore televizyonu izlemek politik bir eylem değil. Sadece bir eğlence.

Tüm kadınlar evde içki yapmayı biliyor

Bira dışında alkollü içecekler çok pahalı. Hemen tüm kadınlar evde içki yapmayı biliyor. Evde yapılan içkiye nongtaegi deniyor. Genellikle mısır, ginseng ya da meyvelerden yapılıyor. Yasak mı? Evet fakat önüne geçilmesi imkansız. Erkekleri çok sigara içmeleriyle tanınıyor. Bir ara metamfetamin kullanımı yaygınlaşmış, sonra geçmiş.

Kitaplar lüks tüketime giriyor

Kuzey Kore’de iyi bir edebiyat okuru olmak kolay değil. Öncelikle zengin olmak gerekiyor. Zengin Koreliler, Tolstoy, Dostoyevski, Shakespeare okuyabiliyor. Kitaplar lüks tüketime giriyor. Ancak sıradan Kuzey Koreliler, Kurimchaek dedikleri çizgi roman okuyor. Kitaplar, chaekmaedae adı verilen dükkanlarda satılıyor. Bu kitapçılar devlet kontrolünde. Genelde masum aşk hikâyeleri, ancak daha çok propaganda içerikliler. Kitaplar kiralanabiliyor. 

Kotlar geceye saklanıyor 

 Kadınların renkli, parlak giysiler giymeleri yasak. Saç boyatmaları da. Kot giymek de yasak. Fakat satın almak yasak değil. Genelde Japonya’dan 100 kiloluk paketler halinde alınan giysiler, Kuzey Kore’nin moda bölgesi Chongjin’de satılıyor.  Bu aralar skinny jean modası var. Yalnız, üzerine uzun bir ceket atmak ya da gece giymek kaydıyla, yoksa polisler görebilir.