Kuraklık zamlara yansıyacak

Son açıklanan enflasyon verilerine göre tüketici fiyatları genel yüzde 1.13 artarken gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 2.10’u buldu. Son dönemde kuru fasulyeden patatese sürekli fiyat artışlarıyla gündeme gelen tarımsal ürünlerde uzmanlar tablonun görünenden daha vahim olduğunu, hem üretici hem de tüketiciyi çok daha zor günlerin beklediğini savundu.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, fiyat artışlarına ilişkin tüketici fiyat endeksinde yüzde 24.45 ile en fazla ağırlığa sahip olan gıda ve alkolsüz içeceklerde mart enflasyonunun yüzde 2.10, üç aylık enflasyonun yüzde 7.50, mart itibarıyla son bir yıllık enflasyonun yüzde 10.012, on iki aylık ortalamalara göre de yüzde 9.99 olduğunu hatırlatarak tarımda istikrarı örgütlenmenin sağlayacağını dile getirdi. Bayraktar, örgütlenme yetersizliği nedeniyle üreticinin tarım ürünlerinde bir türlü istikrarı yakalayamadığını, üründe arz fazlasına göre bazı yıllar ürününü yok pahasına elden çıkarmak zorunda kalırken ürün azlığı durumunda ise bu kez tüketicinin pahalıya mal almak zorunda kaldığını vurguladı. Her iki durumda da ürünü elinden çıkaran üreticinin kâr etmediğini belirten Bayraktar, “Üreticiden tüketiciye ürün makul şekilde ulaştırılmalıdır. Tarım ve gıdada fiyat istikrarı istiyoruz. Bu da üreticinin örgütlenmesinden geçmektedir. Üretici örgütlenirse hem üretici hem de tüketici kazanır” dedi.

Tablo daha vahim

Tarımsal üretimde tablonun görünenden daha vahim olduğunu ifade eden Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı İbrahim Yetkin de, tarımdaki çıkmazın ilk sırasına üretim kaynaklı sorunları koydu. Bir yandan kuraklık, kuraklık olmasa bile iklimsel değişiklerin ve son dönemde donun ciddi bir sıkıntı yarattığını anlatan Yetkin, bunlara artan girdi maliyetleri elekrtik, su, mazot ve gübredeki öngörülmez artışlar da eklendiğinde üretimden ciddi bir kaçış yaşandığının altını çizdi. “Hububatta verim kaybı var. Don kaysıyı bitirdi yüzde 80-90, fındıkta yüzde 60-70, kivide yüzde 30’ları bulan kayıplar var” diyen Yetkin, elma, kiraz ve vişnede de ciddi sıkıntı yaşanacağını söyledi.

Zarar görülen ürenlerden fındık ve kaysıda dünyada ilk sırada olduğmuz alanların elden gideceğini ve ihracat kayıplarının yaşanacağına dikkat çeken Yetkin, fiyatların da beklenenin çok üstüne çıkacağının altını çizdi.

Üretim satış merkezi şart

Ürünlerin son tüketiciye varana kadar en az yüzde 300’lere varan fiyat artışlarının muklaka önüne geçilmesi gerektiğine söyleyen Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı İbrahim Yetkin, tarlada 50 kuruş olan bir ürünün manavda 5 liraya satılmasının halkadaki zincir sayısına bağlı olduğunu dile getirdi.

Dünyada gelişmiş ülkelerde özellikle Fransa ve İspanya gibi ülkelerde direkt üretici kooperatifleri aracılığı ile satış yapıldığını, bu modelin mutlaka Türkiye’de de uygulanması gerektiğini anlatan Yetkin, ögrütlenen üreticinin aracı kârı girmeden, aracıları devre dışı bırakarak satış yaptıklarını anlattı.

“Gerçi Hal Yasası’nda yapılan değişiklikle üretici birliklerinin belli bir oranda hallerde yer almasına olanak tanındı ancak, üretici ekonomik olarak bunların altından kalmamıyor” diyen Yetkin, eskiden bu yapıların benzeri Tansaş’ın bu şekilde konumlandığını hatırlatarak, Çankaya Belediyesi’nin Ayrancı pazarında benzer bir uygulama yaptığını, haftada iki gün tüm ilçe ve köylerden üreticinin ürünlerini getirerek satışa sunduğunu hem köylünün hem de son tüketicinin durumdan son derece memnun olduğunu dile getirdi. Burada satılan ürünlere inanılmaz bir talep olduğunun altını çizen Yetkin, benzer yapılanmaların hızla artırılması gerektiğini savundu.

Dünyada fiyatlar zirvede

Dünyada gıda fiyatları martta yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Birleşmişler Milletler, dünya genelinde gıda fiyatlarının martta bu yılın en yüksek seviyesine çıktığına işaret etti.

Fiyatların yılın en yüksek seviyesine ulaşmasındaki etkenler Kuzey Amerika başta olmak üzere yaşanan sert kış dönemi ve Karadeniz’de Ukrayna temelinde görülen jeopolitik gerginlik olarak sıralandı.

BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) fiyat endeksi bir önceki yüzde 2.3 seviyesinden yüzde 4.8 seviyesine yükseldi.

Bu endeks, hububat, yağ ve türleri, süt, et ve şekerin aylık fiyat değişimlerini inceliyor. Endeksin çıktığı bu seviye, Mayıs 2013’ten bu yana görülen en yüksek nokta. FAO’nun hububat fiyatlarını takip eden endeksi martta yüzde 5.2’e yükselerek Ağustos 2013’ten bu yana en yüksek seviyesine çıktı.

Hububat fiyatlarının yükselmesinde Güney Amerika ve Brezilya’dan Ukrayna’ya ihracat belirsizliği etkili oldu.